Korisnik:FilipM1998/pesak

Jezero Kraljevac

Specijalni rezervat prirode Kraljevac.

Jezero Kraljevac sa plutajućim ostrvima, okolnim tršćacima, šumama, livadama i pašnjacima odlikuju se bogatstvom i raznovrsnošću biljnog i životinjskog sveta. Na rubu Deliblatske peščare, usred vojvođanske ravnice, u selu Deliblato prostire se oaza mira i tišine Specijalni rezervat prirode „Kraljevac”.

Rezervat pruža posetiocima izvanredne mogućnosti za bavljenje sportskim ribolovom, pešačenjem, veslanjem, posmatranjem ptica i fotografisanjem prirode. Ujedno rezervat predstavlja jedinstven naučni poligon i učionicu na otvorenom za đake, studente i istraživače.

Istorijat

Specijalni rezervat prirode „Kraljevac” prostire se na području nekadašnjeg Panonskog mora, gde se pod uticajem vetra formirala lesna tarasa u koju su usečene prostrane doline izvora Spasovina, Obzovik, Mramoračka reka i Kraljevac, formirane rečnom erozijom. Ovaj vodotok je 1983. godine podizanjem nasipa i prelivne brane pretvoren u jezero Kraljevac. Sa izdizanjem nivoa vode došlo je do plavljenja okolnih ritskih šuma i obradivih površina, usled odvaljanja treseta sa dna jezera što je dovelo do stvaranja plutajućih i stalnih ostrva.[1]

Tokom 2003. godine na inicjativu Udruženja sportskih ribolovaca „Deliblatsko jezero” iz Deliblata, Pokrajinski zavod za zazaštitu prirode doneo je rešenje o prethodnoj zaštiti prirodnog dobra. Zaštićeno prirodno dobro zajedno sa Specijalnim rezervatom prirode „Deliblatska peščara” čini jedan biogeografski region.

Priroda

• Specijalni rezervat prirode „Kraljevac” je područje jedinstvene prirodne lepote gde plutajuća ostrva pomerana jakim vetrom po površini vode neprekidno menjaju okolni pejzaž. Plutajuća ostrva predstavljaju ostatke nizijskih tresava, jednih od globalno najređih i najugroženijih tipova staništa, kao i jedno od poslednjih utočišta retke biljne zajednice barske paprati i močvarne ive na našim prostorima. Plutajuća i stalna ostrva sa vodenim oknima i podzemnim izvorima koji ne mrznu ni tokom najvećih zima predstavljaju značajno stanište za ribe, uključujući globalno ugroženu umbre. U čistoj i mirnoj vodi jezera Kraljevac često se mogu videti vidre.

• Barska paprat (Thelupteris palustris) je reliktna vrsta paprati vezana za vlažna staništa, kao što su obale reka, jezera, tresave, vlažne šume i livade. Na području Specijalnog rezervata prirode „Kraljevac” utvrđena je do sada najveća populacija barske paprati na našim prostorima. Ova vrsta zajedno sa vrbom ivom i trskom gradi reliktnu biljnu zajednicu Theluptero – Phragmito – Salicetum cinireae, koja je prisutna na plutajućim i stalnim ostrvima. Barska paprat sa svojim gusto isprepletanim rizomima i snažnim korenjem vrbe ive, kao i razgrađenim biljnim ostacima obrazuju inicijalne slojeve treseta, koji dosteže debljinu i do pola metra na nekim mestima. Na području Srbije barska paprat je strogo zaštićena vrsta Pravilnikom o proglašenju i zaštiti strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva. Nalazi se u Crvenoj knjizi flore Srbije I tom.[2]

• Rezervat je deo međunarodno značajnog područja za ptice i biodiverzitet (IBA) i predstavlja značajno gnezdilište brojnih retkih vrsta ptica močvarica, među kojima se ističu mrka i žuta čaplja, gak, čapljica, eja močvarica, kao i globalno ugrožena patka njorka. Belobrka i crna čigra, kao veliki i mali vranac redovno se hrane ribom na ovom području. Lesni odeseci koji okružuju jezero Kraljevac mesto su gnežđenja velikih kolonija pčelarica.

• Obližnji pašnjaci sa ostacima kontinentalne stepe jedno su od poslednjih utočišta ugroženih vrsta stepskih glodara tekunice i slepog kučeta u Srbiji. [3]

Robolov

Jezero Kraljevac sa stalnim dotokom vode iz nadzemnih i podzemnih izvora, muljevitim dnom, plutajućim ostrvima, bogato razvijenom vegetacijom i dubinom od 2 do 8 metara, predstavlja idealno stanište za ribe. Dvadeset šest autohtonih i alohtonih vrsta riba je do sada zabeleženo u jezeru Kraljevac, uključujući zaštićene vrste umbra, čikov i zlatni karaš. Broj autohtonih vrsta dvostruko nadmašuje broj alohtonih vrsta, dok je najveći broj vrsta iz porodice šarana. Od 2002. godine vrši se redovno poribljavanje jezera Kraljevac sa šaranom, štukom, smuđem i linjakom. [4]