Korisnik:Jovana Vukosavljević
KONCEPTUALNI ALBUM[uredi | uredi izvor]
Konceptualni album je niz muzičkih numera ili pesama koje su međusobno povezane određenom temom ili narativom koji mogu biti kompozicioni, instrumentalni ili poetski.[1] Za razliku od albuma koji predstavlja kolekciju pojedinačnih pesama ili singlova, u konceptualnom albumu sve pesme su podređene zajedničkoj priči ili konceptu.
ISTORIJAT[uredi | uredi izvor]
Koreni konceptualnog albuma mogu da se prate unazad sve do 1930-ih. Za nastanak i razvoj konceptualnog albuma bio je presudan format LP-ja, koji je zbog neophodne dužine prvenstveno bio lansiran za potrebe snimanja klasične muzike.[2]
Prema mišljenju Rika Vejkmana (Rick Wakeman) prvi konceptualni album mogao bi da bude Dust Bowl Ballads Vudija Gatrijea (Woody Guthrie).[3]
Albumi Frenka Sinatre (Frank Sinatra) često se pominju kao konceptualni albumi. Takav je primer albuma Frank Sinatra Sings For Only The Lonely (1958) koji objedinjuje romantične pesme identične tematike.
Konceptualni album doživeo je ekspanziju tokom 1960-ih godina kada sve češće počinje da se dovodi u vezu sa rok muzikom. Kao prvi konceptualni album u istoriji rok muzike navodi se kultni album Bitlsa (The Beatles) Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band iz 1967. godine u kome priča prati protagonistu koga tumači bubnjar Ringo Star (Ringo Starr). O popularnosti konceptualnog albuma koja je progresivno rasla svedoči i činjenica da su naredne 1968. godine britanski proizvođači po prvi put proizvodili više LP ploča nego singlova.[3]
Daljem razvoju konceptualnog albuma doprineo je žanr progresivnog roka i glam-roka. Među konceptualnim albumima progresivnog roka iz 1970-ih godina izdvajaju se Tales From Topographic Ocean (1973) grupe Jes (Yes), The Lamb Lies Down On Broadway (1974) grupe Genezis (Genesis), Journey to the Centre of the Earth (1974) Ričarda Vejkmena, kao i albumi The Dark Side Of The Moon (1973), Wish You Were Here (1975), Animals (1977) i The Wall (1979) Pink Flojda (Pink Floyd).[3]
Glam-rok album The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars (1972) sa čuvenom pesmom „Starmanˮ Dejvida Bouvija (David Bowie) predstavio je priču o vanzemaljcu koji dolazi na Zemlju i saopštava vesti o kraju sveta.[3]
Međutim, konceptualne albume izdavali su i muzučari iz drugih žanrova poput Džona Koltrejna (John Coltrane) sa albumom A Love Supreme iz 1965. godine ili Marvina Geja (Marvin Gaye) i njegovog albuma What's Going On iz 1971. godine.
Tokom 1980-ih i 1990-ih popularnost konceptualnih albuma je opala. Jedan od razloga bila je i pojava muzičke televizije MTV na kojoj su se plasirali singlovi na način muzičkog videa.
Konceptualni album nastavio je da postoji i u 21. veku. Grupa Grin Dej (Green Day) objavila je 2004. godine album American Idiot koji se našao na vrhu lestvice popularnosti. Album Lejdi Gage (Lady Gaga) The Fame (2008) bavi se popularnošću i životom pop zvezde dok album The Fame Monster (2009) istražuje negativne aspekte popularnosti.[3] Naredne 2010. godine Kanje Vest (Kanye West) predstavio je album My Beautiful Dark Twisted Fantasy u kome se bavi temom ektravagancije, ekscesa i konzumerizma.[3] Posebnu pažnju konceptualnim albumima posvetila je Laura Marlin (Laura Marling) među kojima se ističe album Once I Was an Eagle (2013).[3] Kendrik Lamar (Kendrick Lamar) posvetio je album To Pimp A Butterfly (2015) pitanju rasne nejednakosti.
NARATIV[uredi | uredi izvor]
Korpus tema kojima može da se bavi konceptualni album je izuzetno širok, te se mogu naći primeri albuma ljubavne, lirske, fantazijske, naučno-fantastične, političke, filozofske tematike.
OMOT[uredi | uredi izvor]
Osim koncepta na osnovu kog su pesme ili muzičke numere povezane u koherentnu celinu, važan aspekt konceptualnog albuma predstavlja njegov vizuelni identitet ustanovljen na kaveru ili omotu albuma. Jedan od najupečatljivijih omota nalazi se na albumu Biltsa Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band. Prizma koja se našla na omotu albuma The Dark Side Of The Moon Pink Flojda postala je zaštitni znak grupe.
-
Omot albuma The Dark Side of the Moon
-
Omot albuma Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band
MUZIKA[uredi | uredi izvor]
Konceptualni album se može pronaći u različitim žanrovima popularne muzike. Pored vanmuzičke teme koja objedinjuje pesme ili numere, one mogu biti objedinjene i u muzičkom smislu. Muzika na konceptualnom albumu zahteva od slušaoca da album posluša od početka do kraja, odnosno zahteva kulturu slušanja koja je tipična za klasičnu muziku.
KONCEPTUALNI ALBUM NA PROSTORU BIVŠE JUGOSLAVIJE[uredi | uredi izvor]
Modra Rijeka (1978) grupe Indeksi.
Uspavanka za Radmilu M. (1983) grupe Bijelo Dugme.
REFERENCE[uredi | uredi izvor]
- ^ Roy Shuker, ‟Albums; Album covers; Concept albums/Rock operas; Tribute albumsˮ, Popular Music: The Key Concepts, London – New York, Routledge, 2005, 7.
- ^ Richard Osborne, ‟1960s British Pop LPs”, Vinyl: A History of the Analogue Record, Farnham, Ashgate Publishing Limited, 2012, 111.
- ^ a b v g d đ e Rick Wakeman, When Pop Went Epic: The Crazy World of the Concept Album, BBC Documentary, 2016, https://vimeo.com/312819968
LITERATURA[uredi | uredi izvor]
- Osborne, Richard, Vinyl: A History of the Analogue Record, Farnham, Ashgate Publishing Limited, 2012.
- Shuker, Roy, Popular Music: The Key Concepts, London – New York, Routledge, 2005.