Kornel Senteleki Stanković
| Kornel Senteleki Stanković | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1893. |
| Mesto rođenja | Pečuj, Austrougarska |
| Datum smrti | 1933. |
| Mesto smrti | Sivac, Austrougarska |
Kornel Senteleki Stanković (Pečuj, 1893 — Sivac, 1933), mađarski pisac, pesnik i prevodilac srpskog porekla, najznačajniji predstavnik mađarske književnosti u predratnoj Jugoslaviji.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Kornel Senteleki Stanković, je sin Đorđa Stankovića, građevinskog inženjera poreklom iz temišvarsko-srpske porodice. Senteleki Stanković i njegova porodica su se vremenom mađarizovali, a 1898. godine preselili su se u Sombor. Tu je Kornel završio osnovnu školu i osam razreda Državne gimnazije, gde je maturirao 1911. godine. Nakon toga, upisao je medicinske studije u Budimpešti i diplomirao 1916. godine. Godine 1920. vratio se u Sombor, gde je otvorio lekarsku ordinaciju u selu Sivac, koje je bilo nacionalno mešovito, sa srpskim, nemačkim i mađarskim stanovništvom. Još kao student u Budimpešti, Kornel je postao saradnik uglednog mađarskog književnog časopisa A Hét, u kojem je objavljivao različite književne radove, uključujući pesme, novele, književne kritike i prikaze iz pozorišnog i likovnog sveta. Takođe, tamo je objavio i svoj prvi roman "Ojađena ljubav". Ovaj roman je u celosti štampan 1920. godine kao prvo objavljeno književno delo Kornela Sentelekija. Nakon toga, Senteleki Stanković je napisao knjigu o slikarstvu Jožefa Pehana, "Boje i patnja", kao i zbirku kratkih priča "Tako boli život" i dramu "Svetlost se pali i trne". Osim što je bio pisac, Senteleki Stanković se bavio i prevodilaštvom. Preveo je na mađarski jezik pripovetku Veljka Petrovića "Prolećni pogreb" i upoznao se s Mladenom Leskovcem, budućim značajnim istoričarem srpske književnosti, s kojim je započeo prepisku. Takođe je mađarskoj književnoj publici predstavio mlade jugoslovenske pisce poput Ive Andrića, Miroslava Krleže i Miloša Crnjanskog putem svojih prevoda. U saradnji s pesnikom Jožefom Debrecenijem, priredio je i preveo na mađarski antologiju pesama savremene srpske lirike pod nazivom "Bosiljak".[1] Senteleki Stanković je bio izuzetno produktivan i istaknut pisac na mađarskom jeziku u Vojvodini tokom 1920-ih, uprkos svojoj teškoj plućnoj bolesti i profesionalnim obavezama kao lekaru. Putovao je u potrazi za lekovima i ublažavanjem simptoma tuberkuloze, obilazio banje i lečilišta, te putovao u Italiju, Francusku i Egipat. Tamo je čak bio gost Jovana Dučića, tadašnjeg jugoslovenskog ambasadora, pesnika i diplomate, u Kairu. Senteleki je napisao svoj drugi roman "Isola Bella", 1931. koji je bio inspirisan toplim suncem Italije i njegovim putovanjima. Njegovi putopisni zapisi su posthumno objavljeni u knjizi "Putna torba", 1944. Osim romana, Senteleki Stanković je napisao i zbirku kratkih priča "Sutra-prekosutra", 1942. Takođe je priredio antologiju pripovedaka mađarskih pisaca iz Jugoslavije pod naslovom "Pod bagremom", 1933.[1] Senteleki Stanković je takođe bio urednik književnih časopisa Vajdasági Írás i Kalangya, gde je objavljivao eseje o srpskim i jugoslovenskim piscima i promovisao kulturno zbližavanje Mađara i Južnih Slovena. Nastojao je da unapredi kulturne veze između podunavskih naroda i podržavao je institucionalizaciju mađarskog izdavaštva u Kraljevini Jugoslaviji.
Senteleki Stanković je preminuo 20. avgusta 1933. godine u Sivcu, u svojoj nepunoj 41. godini.
Sentelekijeva dela prevođena su na srpski jezik, a prevodioci kao što su Mladen Leskovac, Danilo Kiš, Judita Šalho i Sava Babić omogućili su srpskoj publici da upozna njegovu književnost. Ovaj napor za prevođenjem i popularizacijom njegovih dela doprineo je širenju njegove književne baštine. Krajem 20. veka, tačnije u periodu od 1988. do 2000. godine, objavljene su pet knjiga njegovih sabranih dela na mađarskom jeziku. Ovo je omogućilo novim generacijama čitalaca da se upoznaju sa Senteleki Stankovićem i njegovim književnim doprinosom.[1]
Manifestacija[uredi | uredi izvor]
U Sivcu se tradicionalno održava književna manifestacija pod nazivom "Senteleki dani".[2] Tokom ove manifestacije dodeljuju se književne nagrade, uključujući i prestižnu nagradu "Senteleki Kornel". Takođe, dodeljuje se i nagrada "Bazsalikom" za prevodioce sa srpskog na mađarski i sa mađarskog na srpski jezik, čime se podstiče dalje promovisanje književnosti i kulturne raznolikosti.
Sve ove inicijative i manifestacije služe kao sećanje na ovog izvanrednog pisca i prevodioca, čija dela i doprinos ostaju važni za književnu i kulturnu scenu.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g „ZNAMENITI VOJVOĐANSKI MAĐARSKI PISAC SRPSKIH KORENA”. Ravnoplov. Pristupljeno 28. 9. 2023.
- ^ „SENTELIKEJVI DANI”. Sivac. Pristupljeno 28. 9. 2023.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
