Košutnjak (Kragujevac)

Za druge upotrebe, pogledajte stranicu Košutnjak.

Košutnjak
Pogled na Košutnjak sa Metinog brda
Administrativni podaci
Grad	Kragujevac
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 00′ 25″ S; 20° 56′ 04″ I
Površina	100 km2
Košutnjak Košutnjak na karti Kragujevca

Košutnjak je park-šuma na obodu Kragujevca. Nalazi se na samom obodu grada, oko 3 km udaljena od centralne gradske zone. Nekada je bila omiljeno izletište Kragujevčana, ali je danas prilično zapuštena. U nadležnosti je Javnog preduzeća Srbijašume. Do Košutnjaka vodi nekoliko gradskih autobuskih linija. Na prostoru park-šume nalazi se stadion Fudbalskog kluba Košutnjak i čuvena čuvena Turska česma, dok su drugi objekti devastirani. Šuma je površine oko 100 ha i smatra se najvećim „plućima grada”.

Istorija

Kragujevački Košutnjak je stariji od beogradskog, a ime je dobio po lovištu Košutnjak koje je u gustoj hrastovoj šumi knez Miloš napravio za sebe, jer su mu u neposrednoj blizini bile štale i obori. Na teritoriji Košutnjaka nalazi se čuvena Turska česma. Nekada se sa ovog izvora grad Kragujevac snabdevao vodom za piće. Naziv Turska česma ostao je iz vremena turske vlasti, kada je tuda prolazio najkraći put od Jagodine do Kragujevca, a upravo na toj česmi su se karavani odmarali. Ne postoje podaci o tome kada je podignuta, kao ni da li je oduvek imala današnji izgled, ali su ljudi često odlazili do Turske česme u šetnju ili na izlet.

Tokom 19. i početkom 20. veka ovo je bilo jedno od omiljenih kragujevačkih izletišta. U Košutnjaku je organizovan Đurđevdanski uranak, nedeljom se dolazilo na izlet, održavali su se zborovi i sastanci. Godine 1904. u Košutnjaku je prvi put proslavljen Prvi maj, a 1912. tu je održan Kongres trezvenjački mladeži. Tridesetih godina 20. veka u Košutnjaku je organizovano prvenstvo Jugoslavije u nordijskom skijanju. Pokrovitelj manifestacije bio je kralj Aleksandar Karađorđević.

Tokom Prvog svetskog rata, 1916. godine, austrougarska vojska posekla je celu šumu, kao i mnogo drveća duž puta i pruge Kragujevac – Lapovo i poznati rasadnik Rogot u kojem su se gajile sadnice za pošumljavanje. Kada su 1926. godine popločane kragujevačke ulice, napravljen je i put za Košutnjak. Od centra grada je postojao redovni fijakerski prevoz, za koji je bila određena fiksna cena.

Pivarsko Brdo, park na Ilinoj vodi i Košutnjak bili su omiljena mesta Kragujevčana za piknik i odmor u prirodi i tokom 20. veka. U periodu posle Drugog svetskog rata ponovo je vršeno pošumljavanje. Šuma je bila ispresecana uređenim pešačkim stazama, a u periodu posle Drugog svetskog rata sagrađen je i motel sa bungalovima, dečjim bazenom i igralištem. Postojao je i mini zoo vrt sa domaćim životinjama. Sa Košutnjačkog visa, vrha brda na kome se Košutnjak nalazi, organizovani su školski krosevi sa ciljem na stadionu FK Košutnjak.

Devastacija šume

Danas je park-šuma Košutnjak prilično zapuštena. Pešačke staze su zarasle i jedva se vide, a asfalt na prilaznom putu je propao. Motel je zatvoren, a svi objekti u njegovom sastavu (glavna zgrada, bašta restorana, bungalovi) su propali, kao i bazen i igralište. Na Turskoj česmi više nema vode, iako vodena „žica“ potiče sa Žeželja, a najverovatnije je presečena izgradnjom nekog bunara. Jedini objekat koji je opstao je stadion FK Košutnjak. Urbana gradska zona proširila se do Košutnjačkog visa, pa se taj deo grada danas zove Novo naselje.

O Košutnjaku vode brigu mnoga udruženja i grupe građana, koja često organizuju akcije čišćenja, ali i pešačke ture.