Leopoldova kapija (Beograd)
| Leopoldova kapija | |
|---|---|
 Leopoldova kapija (desno) u Beogradskoj tvrđavi | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Beograd |
| Opština | Stari grad |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | kapija |
| Vreme nastanka | između 1688. i 1690. |
| Tip kulturnog dobra | spomenik kulture od izuzetnog značaja |
| Vlasnik | Republika Srbija |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda |
| beogradskonasledje | |
Leopoldova kapija, poznata još i kao Unutrašnja istočna i Gornja istočna kapija jedna je od kapija na Beogradskoj tvrđavi i nalazi se u najstarijem delu beogradskih bastionih fortifikacija, a njena izgradnja započela je neposredno nakon austrijskog osvajanja Beograda 1688. godine.
Ime je dobila po Leopoldu I, caru Svetog rimskog carstva, kralju Ugarske i Češke.
Opšte informacije[uredi | uredi izvor]
Na prostoru Beogradske tvrđave nalazi se veliki broj kapija u tada teško pristupačnom utvrđenju.[1] Leopoldova kapija i danas je glavna komunikacija sa prostora Malog Kalemegdana do prostora Gornjeg grada tvrđave.[2] Stacionirana je ispred kompleksa Zindan kapije, kada se sa Malog Kalemegdana iz pravca Beogradskog zoološkog vrta ide do Gornjeg grada Beogradske tvrđave.[3][4]
Smeštena je u bastionu iz 17. veka i predstavlja glavnu zasvođenu kapiju u Gornjem gradu na ovom prilazu. Pored nje, ovom prostoru se može pristupiti kroz Sahat kapiju, Defterdarovu kapiju i Kralj kapiju. Podignuta je između 1688. i 1690. godine i nosi ime po Leopoldu I, caru Svetog rimskog carstva za čije vreme je podignuta. Na kapiji postoji urezan monogram „L. P.” (Leopoldus Primus) iznad ulaza, koji označava njen naziv.[5]
Za vreme druge austrijske okupacije Beograda, Leopoldova kapija dobiala je dekorativnu baroknu fasadu. U donjem delu fasade nalazi se kameni venac sa grbom Austrijske imperije i godina 1694. kao uspomena na neuspelu tursku opsadu.[5] Iznad grba nalazi se natpis VIRIBUS UNITIS odnosno geslo Habzburške dinastije što u prevodu na srpski jezik znači : „Udruženim snagama”.[2]
Sa obe strane Leopoldove kapije nalaze se stubovi od kamena bez ukrasa, dok barokno pročelje ima dva geometrijska ornamenta. Ispod kapije postojao je šanac sa visećim mostovima sa drvenom ogradom. Mnogi elementi na kapiji su uklonjeni ili ne funkcionišu, kao što su delovi za njeno otvaranje, rampa, kovane bankine, žlebovi, barikade i dve stražare u zidu.[2] Nekada su se na kapiji nalazila glomazna dvokrilna vrata koja su uklonjena. Kapija je širine i visine oko 7 m, dok joj je dubina oko 10 m.[5]
Nakon što je Beogradska tvrđava izgubila status pograničnog utvrđnja i vojno-odbrambenu funkciju početkom 19. veka, ova kapija dobija novi karakter i funkciju i postaje deo centralnog gradskog parka i kulturno-istorijskog kompleksa koji se u njemu nalazi.[2][6]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Vasić, P. (1970) Barok u Beogradu 1717-1739. u: Oslobođenje gradova u Srbiji od Turaka 1862-1867, naučni skup, Beograd, 22. do 24. maja 1967, zbornik radova, Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti / SANU, 618-619
- ^ a b v g „Kalemegdan : Leopoldova kapija”. opusteno.rs. 17. 12. 2015.
- ^ Popović, M. (1982) Beogradska tvrđava. Beograd: Arheološki institut SANU, knj. 18, 48-56
- ^ „Beogradska tvrđava”. starigrad.org.rs. Pristupljeno 11. 5. 2021.
- ^ a b v „Leopoldova kapija - Gornji grad”. jpbt.rs. Pristupljeno 11. 5. 2020.[mrtva veza]
- ^ „Leopoldova kapija sa susednim bastionima” (PDF). beogradskonasledje.rs. Pristupljeno 11. 5. 2021.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Leopoldova kapija na sajtu beogradskonasledje.rs
