Maksim Kovalevski
Maksim Kovalevski | |
|---|---|
 Kovalevski 1906. godine | |
| Datum rođenja | 8. septembar 1851. |
| Mesto rođenja | Kharkov Governorate, Ruska Imperija |
| Datum smrti | 5. april 1916. (64 god.) |
| Mesto smrti | Petrograd, Ruska Imperija |
Maksim Maksimovič Kovalevski (rus. Maksim Maksimovič Kovalevskiй; 8. septembar 1851 — 5. april 1916) bio je ruski pravnik i glavni autoritet za oblast sociologije u Ruskom carstvu. Bio je potpredsednik (1895) i predsednik (1905) Međunarodnog instituta za sociologiju. Takođe je bio na katedri za sociologiju na Psiho-neurološkom institutu. Kovalevski je izabran u Rusku akademiju nauka 1914. Rusko sociološko društvo usvojilo je njegovo ime 1916. godine.
Život[uredi | uredi izvor]
Maksim Kovalevski je rođen u ukrajinskoj plemićkoj porodici Kovalevski i proveo je detinjstvo u imanju blizu Harkova. Studirao je na Univerzitetu u Harkovu kod Dmitrija Kačenovskog. Usavršavao se u Berlinu, Parizu i Londonu, gde je upoznao Karla Marksa, Fridriha Engelsa, Herberta Spensera i Vladimira Solovjova. Takođe se uključio u masonski pokret, doprinoseći njegovom oživljavanju u Rusiji.
Posle 1878. godine držao je predavanja iz prava na Univerzitetu u Moskvi, gde je proučavao rusku seljačku opštinu i pravne ustanove kavkaskih gorštaka. Neke od njegovih materijala kasnije je koristio Frederik Engels . Ministar Ivan Deljanov nije odobravao liberalne stavove Kovalevskog. Godine 1886. Kovalevski je izbačen sa univerziteta, a zatim se nastanio u Zapadnoj Evropi, gde je upoznao sve glavne sociologe i antropologe svog vremena.
Udovica njegovog rođaka, matematičarka Sofija Kovalevskaja, organizovala mu je program predavanja na Univerzitetu u Stokholmu. On je prikazan kao njen ljubavnik i verenik u sovjetskom filmu „Sofija Kovalevskaja “ (1985) i u „Previše sreće“ (2009), kratkoj priči Alis Manro objavljenoj u izdanju Harperovog Magazina za avgust 2009. Sofija je bila „odlučna da se neće udati za Maksima, bojeći se da će, ako to učini, on početi da je uzima zdravo za gotovo i da traži ljubavnicu“.[1] Rastali su se 1890. i ona je sledeće godine umrla od gripa.
Nakon Prve ruske revolucije, Kovalevski je nastavio svoja predavanja u Rusiji (na Univerzitetu u Sankt Peterburgu), uključio se u politiku, osnovao centrističku partiju demokratskih reformi (vidi Napredna partija), bio je izabran u prvu Državnu dumu i imenovan u Državni savet Ruske imperije. Godine 1912. nominovan je za Nobelovu nagradu za mir. Trebalo je da učestvuje u mirovnim pregovorima za okončanje Prvog svetskog rata, ali je umro u aprilu 1916. Masa koja je prisustvovala sahrani u Aleksandro-Nevskoj lavri bila je ogromna.
Bio je slobodni zidar i član više masonskih loža.[2]
Među doprinosima Kovalevskog ruskoj jurisprudenciji i društvenim naukama bio je novi istorijski metod koji je kombinovao tradicionalnu deskriptivnu komparativnu analizu sa sociološkim/etnografskim metodama. Među njegovim učenicima bili su Pitirim Sorokin, Nikolaj Kondratjev i Nikolaj Timašev (vidi Sociologija u Rusiji). Njegov rani rad na seljačkoj komuni uticao je na Georgija Plehanova.
Kao naučnik, Kovalevski je bio društveni evolucionista i sebe je nazivao učenikom Ogista Konta. Sociologiju je definisao kao „nauku koja se bavi organizacijom i evolucijom društava“.[3] Verovao je u napredak kao jedan od neumoljivih zakona istorije. Za njega je napredak bio „stalno širenje sredine mirne koegzistencije od plemenskog jedinstva preko patriotizma do kosmopolitizma“.[3]
Prema Kovalevskom, ekonomski odnosi će se dalje širiti, a rast međunarodne trgovine „doveo bi do ekonomske integracije celog sveta, eliminisanja uzroka rata i na kraju do svetske federacije demokratskih država“.[3] Napredak zavisi od rasta stanovništva kao njegove glavne pokretačke snage.
Reference[uredi | uredi izvor]
Додатна литература[uredi | uredi izvor]
- Leo Pasvolsky, "M.M. Kovalevsky", in The Russian Review, Volume 1, No. 5 (June 1916), pp. 259–268 (available at Wikisource)
- Modern Customs and Ancient Laws of Russia. Union, N.J.: Lawbook Exchange. 2000. ISBN 978-1-58477-017-6.
- Russian Political Institutions: The Growth and Development of These Institutions from the Beginnings of Russian History to the Present Time. University of Chicago Press (1902).
- Alexander F. Tsvirkun, history and legal and political scientist. Kharkiv 2007
