Mels (grad)

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Mels
Mels
Administrativni podaci
Država  Švajcarska
KantonSankt Galen
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 31. decembar 2018.8.623
 — gustina61,99 st./km2
Geografske karakteristike
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Površina139,11 km2
Mels na karti Švajcarske
Mels
Mels
Mels na karti Švajcarske
Ostali podaci
GradonačelnikGido Fišer
Poštanski broj8887

Mels (nem. Mels) je švajcarski municipalitet u Sarganserlandu u Zecalu, u kantonu Sankt Galenu.


Istorija[uredi | uredi izvor]

Mels se prvi put spominje 765. godine kao Majle (Maile), mada to potiče iz kasnije kopije originalnog dokumenta. 1018. pominje se kao Majlis (Meilis).

Logo Melsa

Geografija[uredi | uredi izvor]

2006. godine Mels ima površinu od 139,2 km². Od ove površine, 42,6% se koristi u poljoprivredne svrhe, dok je 29,3% pošumljeno. Od ostatka zemlje, 2,6% je naseljeno (zgrade ili putevi), a ostatak (25,5%) je neproduktivno (reke ili jezera).

Mels se nalazi između planine Goncen, Rajne i Seza. Planina Picol nalazi se u opštini Mels. Najniža tačka je avion Sez (457 m nadmorske visine), a najviša Veliki disk (2936 m nadmorske visine).

Istorija[uredi | uredi izvor]

Brdo Kastels

U 15./16 veku Mels je prešao sa retoromskog na nemački jezik. Od 1483. do 1798. pripadao je kao deo Sargans Landfogtaj (nem. Landvogtei) zajedničkoj vladavini Stare konfederacije. Mels ima organizovanu zajednicu od 17. veka i bio je glavni grad istoimenog okruga u kantonu Lint tokom Helvetske Republike. 1814. godine Mels je učestvovao u ustanku ruralnih demokrata u Sarganserlandu za veća politička prava.

Tokom Drugog svetskog rata, stenovito brdo Kastels prošireno je u jednu od najvažnijih artiljerijskih tvrđava tvrđave Sargans.[1]

Umetnost, kultura i slobodno vreme[uredi | uredi izvor]

Muzičko društvo Konkordia Mels, osnovano 1875. godine, jedan je od najstarijih udruženja u Melsu. Jedno je od najvećih muzičkih udruženja u Švajcarskoj i bez

Katedrala u Melsu 2007.

prekida svira u harmoniji 1. klase od 1957. godine. Sa raznim „udruženim udruženjima“, poput omladinske muzike, omladinskih igara i mladih bubnjarskih turneja, intenzivno promoviše napredovanje mladih. Od 2008. učestvuje na muzičkim festivalima u paradi muzike sa evolucijama i osvaja razne nagrade. [2]

Kulturno udruženje Stari bioskop Mels (nem. Altes Kino Mels) je vodeći dobavljač kabarea na svim poljima u Sarganserlandu od 1985.[3] [4]

Ekonomija[uredi | uredi izvor]

Dugo je preovlađivala poljoprivreda. Na više od 20 Alpi u Melsu se gajila stoka i njome se trgovalo, a ratarska proizvodnja je bila važna. Od sredine 18. veka konji su uzgajani za tranzitni promet, a vinogradarstvo prošireno. Od 14. do 18. veka u Melsu i oko njega postojali su topionici i kovači za gvozdenu rudu iz Goncena.

Staklara je postojala od 1803. do 1863. U 19. veku nekoliko fabrika tekstila (tkanje pamuka, predenje, tkanje, bojenje) započelo je sa radom.

Nekadašnja fabrika tekstila Stofel istaknuto stoji na brdu iznad sela. Otvoren je 1878. godine i nekada je zapošljavao do 600 ljudi za 450 razboja i 43.000 vretena. 1960. fabrika je prodata Americi, a kasnije je taj vlasnik prodao Italiji. 1997. označio je kraj fabrike. U njemu su 2012. snimljene scene iz filma Gruningerovi dosijei (nem. Akte Grüninger), jer se izbeglički kamp Dipoldsau (nem. Diepoldsau )takođe nalazio u staroj fabrici 1938. godine. Ubrzo nakon toga, oblast je kupila grupa investitora koja je želela da građevinu pretvori u stanove i studije. Uključen je i programer stranice uporedivog sajta Alte Spineraj Murg. [5]

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

2007. godine oko 14,4% stanovništva činili su strani državljani.[6] Od stranog stanovništva, (2000. godine), 30 je iz Nemačke, 228 je iz Italije, 563 je iz bivše Jugoslavije, 21 je iz Austrije, 90 je iz Turske, a 144 je iz druge zemlje. [7] Tokom poslednjih 10 godina broj stanovnika je porastao po stopi od 7,4%. Većina stanovništva (od 2000. godine) govori nemački jezik (90,8%), a albanski jezik je drugi po učestalosti (2,5%), a italijanski treći (2,2%). Od švajcarskih nacionalnih jezika (od 2000. godine) 7.114 govori nemački, 10 ljudi govori francuski, 169 ljudi govori italijanski jezik, a 32 osobe govore romanški.

Godina 1800 1850 1900 1950 1980 2000 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Stanovnika 2433 3305 4035 5837 6235 7837 8019 8026 8080 8358 8481 8501 8513 8553 8550 8523 8557

[8][9][10]

Železnička stanica u Melsu

Transport[uredi | uredi izvor]

Municipalitet se nalazi na autoputu A3. Nacionalni autoput A3 završava se kod Melsa; deo na severu prema Sankt Margreten i deo na istok prema Landkvartu, Kuru, San Bernadinu i na kraju Belincona deo su nacionalnog autoputa A13.

Nasleđa od nacionalnog značaja[uredi | uredi izvor]

Brdo Kastels (koje je bilo okupiran od praistorije do srednjeg veka) i ranosrednjovekovna crkva Svetog Petra i Pavla, navedeni su kao mesta švajcarske baštine od nacionalnog značaja.

Ugledni ljudi[uredi | uredi izvor]

Ljudi koji su rođeni ili su živeli (žive) u Melsu:

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Historisches Lexikon der Schweiz (na jeziku: nemački), 2020-12-13, Pristupljeno 2020-12-31 
  2. ^ „Verein – MG Konkordia Mels”. www.musik-mels.ch. Pristupljeno 2020-12-31. 
  3. ^ „Altes Kino Mels 25jährig - Region”. Liechtensteiner Volksblatt (na jeziku: nemački). Pristupljeno 2020-12-31. 
  4. ^ „Südkultur: Home” (PDF). suedkultur.ch. Pristupljeno 2020-12-31. 
  5. ^ „Neue Zürcher Zeitung”. 
  6. ^ „PX-Web - Tabelle wählen”. www.pxweb.bfs.admin.ch. Pristupljeno 2020-12-31. 
  7. ^ „Statistik | sg.ch”. www.sg.ch. Pristupljeno 2020-12-31. 
  8. ^ „Istorijski leksikon Švajcarske”. 
  9. ^ „Mels” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 28. 11. 2021. g. 
  10. ^ „Mels na internetu”. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

(na nemačkom) Mels Portal Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. januar 2021)


Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Мелс_(град)&oldid=26934636”