Memorijalni kompleks palim borcima Revolucije

Ovaj članak je deo članka o Spomenicima posvećenim Narodnooslobodilačkoj borbi 1941—1945.

Memorijalni kompleks „Palim borcima Revolucije“ je spomen-kompleks u sastavu tvrđave Isar iznad grada Štipa, posvećen palim borcima NOVJ iz grada i okolice.^[1]

Opis[uredi | uredi izvor]

Prvu nagradu za izradu spomen kompleksa osvojio je arhitekta Bogdan Bogdanović. Izgradnja kompleksa počela je 1969, a završena 1974. godine.^[1]

Na uzvisini se nalazi dvanaest kvadratnih monumentalnih blokova od prilepskog belog mermera, svaki visine 2.2 metra, postavljenih na posebne nosače. Svaki blok ukrašen je jedinstvenom geometrijskom ornamentikom po uzoru na rozete.^[2] Ovi ornamenti simbol su lokalne veštine izrade nakita. Neki istoričari umetnosti ih opisuju i kao solarne ambleme ili stilizovane glavice maka.^[3]

Na centralnom bloku ispisani su stihovi pesnika Ace Šopova, posvećeni palim borcima:

Tuka e toj ogan pod ovie ulavi vodi,
pod ovoj bigor životot što go plodi.

Pod ovoj venec so sončevi glavi,
pod ovaa dalga so karpi što se davi.

So nego za ubost poubav e cvetot,
bez nego za cel svet posiromav svetot.

Krstot ni e lesen, pepelta ne ni e lesna
mrtvite živeat so nas i so našata pesna.

Svi ovi elementi nalaze se na uzvisini, a do njih se dolazi na simboličan način preko vrata, odnosno dva bloka od belog mermera, ukrašena ornamentima. Do uzvisine vode stepenice uz koje su sa leve i desne strane poređane stilizovani mermerni kenotafi na kojima su ispisana imena svih 814 palih boraca, sahranjenih unutar kompleksa.^[2]

Kod memorijalnog kompleksa se svake godine održavaju komemoracije povodom 11. oktobra (Dan ustanka naroda Makedonije), 23. oktobra (Dan makedonske revolucionarne borbe) i 8. novembra (Dan oslobođenja Štipa od fašizma).^[3]

Galerija[uredi | uredi izvor]

vrata na ulazu u kompleks
stepenice i kenotafi s imenima palih boraca
centralni blok
stihovi Ace Šopova

Izvori[uredi | uredi izvor]

^ ^a ^b Milenko Patković, Dušan Plećaš. Vodič uz kartu. Izbor spomen-obilježja Narodnooslobodilačkog rata Jugoslavije. „Glas Slavonije“, Osijek 1975. godina, 111. str.
^ ^a ^b Đorđi Trajkovski. Pregled na spomenicite i spomen-obeležjata vo SR Makedonija. „Republički zavod za zaštita na spomenicite na kulturata“, Skoplje 1986. godina, 46. str.
^ ^a ^b Lawler, Andrew (2013). The Memorial works of Bogdan Bogdanović: Their condition and situation as of 2012. str. 125—126. Pristupljeno 22. 7. 2014.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Lawler, Andrew (2013). The Memorial works of Bogdan Bogdanović: Their condition and situation as of 2012. str. 125—126. Pristupljeno 22. 7. 2014.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[Vodic-1] Milenko Patković, Dušan Plećaš. Vodič uz kartu. Izbor spomen-obilježja Narodnooslobodilačkog rata Jugoslavije. „Glas Slavonije“, Osijek 1975. godina, 111. str.

[Obelezja-2] Đorđi Trajkovski. Pregled na spomenicite i spomen-obeležjata vo SR Makedonija. „Republički zavod za zaštita na spomenicite na kulturata“, Skoplje 1986. godina, 46. str.

[Bogdan-3] Lawler, Andrew (2013). The Memorial works of Bogdan Bogdanović: Their condition and situation as of 2012. str. 125—126. Pristupljeno 22. 7. 2014.

[1]

[2]

[3]