Milan Mihajlović

Milan Mihajlović
Lični podaci
Datum rođenja	(1945-07-03)3. jul 1945.
Mesto rođenja	Beograd, DF Jugoslavija

Milan Mihajlović (Beograd, 3. jul 1945) srpski je kompozitor, muzički pedagog i dirigent.

Biografija

Rođen je u muzičkoj porodici. Otac Konstantin studirao je kompoziciju i dirigovanje na beogradskoj Muzičkoj akademiji i sa bratom Nedeljkom osnovao ansambl za zabavnu muziku sa kojim je gostovao po Evropi i Bliskom istoku.

Milan mihajlović je diplomirao kompoziciju (S. Rajičić, 1970) i dirigovanje (Ž. Zdravković, 1969) na beogradskoj Muzičkoj akademiji gde je stekao i zvanje magistra 1978. Kraće vreme usavršavao se u Kelnu i Salcburgu.

Od 1975. do 2010. radio je na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu gde je prošao sva zvanja do redovnog profesora (na katedrama za teorijske predmete i, od 1997, za kompoziciju i orkestraciju), a predavao je i na Akademiji umetnosti u Novom Sadu. Bio je sekretar i šef Katedre za teoriju muzike, a od 2002. do 2009. i dekan beogradskog Fakulteta muzičke umetnosti. Jedan je od osnivača Ansambla za savremenu muziku i festivala Međunarodna tribina kompozitora (1992) čiji je direktor bio do 2002. Bio je predsednik Udruženja kompozitora Srbije (1987—2002).

Kompozicije Milana Mihajhlovića izvođene su u Švajcarskoj (Tonhale, Cirih), SAD (Karnegi hol, Njujork), Nemačkoj (sala Berlinske filharmonije), Ujedinjenom Kraljevstvu (Steinvej hol, London), u većini evropskih zemalja, SAD, Meksiku i Australiji.

Dela Milana Mihajlovića svirali su skoro svi simfonijski orkestri bivše Jugoslavije, kao i Jenska filharmonija - (Nemačka), Briselska filharmonija, orkestri Camerata serbica, BGO Dušan Skvoran, Gudači Svetog Đorđa, kao i ansambli Lontano (London), Alternance (Pariz), 76 (Cirih), Srpski gudački kvartet, Beogradski duvački kvintet i ženski akademski kamerni hor Collegium musicum, dok se među solistima sa kojima je sarađivao izdvajaju Ksenija Janković, Aleksandar Serdar, Sreten Krstić, Gordan Nikolić, Lidija Bizjak, Miloš Mihajlović, Vladimir Milošević...

Od 2015 zvanični izdavač Milana Mihajlovića http://www.bry-music.de/ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. novembar 2015) Musikverlag Brandstätter iz Kelna.

Važnije nagrade

• Stevan Hristić (1970),
• Nagrada BEMUS-a (1972),
• Oktobarska nagrada Beograda (1984),
• Prve nagrade na Međunarodnoj tribini kompozitora (1992, 1996),
• nagrada Stevan Mokranjac (1994),
• Nagrada grada Beograda (2003).

Stil

Rana dela

Pažnju javnosti skrenuo je već svojom diplomskom kompozicijom Uvertira fantasia za simfonijski orkestar (1970, nagrada Stevan Hristić), za kojom su usledili Preludio, Aria e Finale za orkestar (1974, nagrada BEMUS-a) i Simfonijske metamorfoze (1977). U njima je autor odmah ispoljio veliko poznavanje klasične kompozicione tehnike koju je kombinovao sa snažnom ekspresijom, lucidnim orkestracionim rešenjima, linearnim mišljenjem i varijacionim radom sa motivima. Rezultat je bio ekspresionistički oštar zvuk uz preglednost i jasnoću forme, odnosno izvesno mladalačko „svođenje računa“ sa savremenim akademskim muzičkim jezikom kome se autor priklanjao da bi istražio njegovo dejstvo. Ovakav izraz ima i Lamentozo za klarinet, violinu i klavir (1977) gde je kompozitor ispoljio svoju lirsku prirodu i definitivno odustao od tada pomodne avangarde. Ovo je linija koju će Mihajlović negovati i u svojim zrelim delima gde je pitanje avangarde i akademizma rešavao postmodernim dijalozima unutar same muzike.

Zrela ostvarenja

Veoma uspeo unutarmuzički dijalog između jezika avangarde („poljska škola“) i klasičnog izraza razvijen je u kompoziciji Noturni za gudački kvartet i duvački kvintet (1983, Oktobarska nagrada 1984) gde se aluzivna tonska slika noćnih predela smelo kombinovala sa prikrivenim citatima, a sve u funkcionalnom korišćenju avangardnih i klasičnih kompozicionih tehnika oslonjenih na vertikale Skrjabinovog modusa. Ovakvo poimanje muzike kao ekstrapolacije ličnog ekspresivnog sveta u formalnoj perfekciji jasnih poteza i veštoj instrumentaciji karakteriše sva Mihajlovićeva ostvarenja počev od sredine 80-ih: tri pesme za soliste i hor Šta sanjam (1984), Bagatele za violinu, gudače i čembalo (1986), Elegija za gudače (1989), Tri prelida za klavir (1986-89). Skrajbinov modus je ostao konstanta Mihajlovićevog izraza, kao osnova za inventivnu vertikalu koja specifično „boji“ njegovu muziku, kao i redukcija na mala tematska jezgra iz kojih „izrasta“ njen motivski i linearni svet, često uz ostinatne slojeve i pedale. Okušavanje sopstvenog majstorskog rukopisa prepoznaje se u „tematizovanju samog postupka tematizma“, odnosno u tome kako sastavlja svoj osnovni materijal od svega nekoliko intervala, pa to jezgro koristi raznovrsno, inventivno i sveprisutno u muzičkom toku. Unutrašnje jedinstvo Mihajlovićevih kompozicija stoga je veoma naglašeno, a njemu se, kao komunikacini sloj, dodaje i vanmuzičko značenje koje se, tokom 80-ih centralizuje oko odnosa prema prirodi i istoriji čovečanstva.

Tokom 90-ih godina Mihajlović formira svoju muzičku naraciju na citatima, uzorima i modelima. Mala žalobna muzika za kamerni ansambl (Eine kleine Trauermusik, 1990) posvećena je godišnjici Mocarta i koristi citat drugog stava njegovog Klavirskog koncerta u A-Duru (Prva nagrada na Međunarodnoj tribini kompozitora 1992). Memento za simfonijski orkestar (1993) je posvećen uspomeni na kompozitora Vasilija Mokranjca, (nagrada Stevan Mokranjac, 1994), dok je Silenzio za ženski hor i kamerni orkestar (1996) pisan na stihove Torkvata Tasa, a citira odlomak Monteverdijevog madrigala Chiome d’oro (Prva nagrada Međunarodne tribine kompozitora 1997). U ovoj stvaralačkoj fazi kompozitorovim svetom ideja dominiraju etička i filozofska načela koja usmeravaju kako rad sa citatima, tako i izbor stilskih i izražajnih uzora.

Početkom novog milenijuma Mihajlović je, opisavši krug svojih uzora, krenuo u intraopusnu komunikaciju sa vlastitom muzikom, što pokazuje njegov Povratak za violončelo i simfonijski orkestar (2002) u kome je rezimirao i ispitivao dejstvo i obuhvatnost vlastitog stila u statusu citata (nagrada grada Beograda, 2003). Usledile su kompozicije Zeleni talasi za četiri harfe (2009), Senke snova i mora za ženski hor i orkestar (2011), "Fa-mi(ly)" (2013) za kamerni gudački orkestar i klavir, Melanholija za obou, violinu, violu, violončelo i klavir (2014).

Važnija dela

Uvertira fantasia za simfonijski orkestar (1970), Preludio, Aria e Finale za orkestar (1974), Simfonijske metamorfoze (1977), Lamentozo za klarinet, violinu i klavir (1977), Noturni za gudački kvartet i duvački kvintet (1983), Šta sanjam, tri pesme za hor i solistu (1984), Bagatele za violinu, gudače i čembalo (1986), Elegija za gudače (1989), Tri prelida za klavir (1986-89), Mala žalobna muzika za kamerni ansambl (1990), Memento za simfonijski orkestar (1993), Silenzio za ženski hor i kamerni orkestar (1996), Povratak za violončelo i simfonijski orkestar (2002), Zeleni talasi za četiri harfe (2009), Senke snova i mora za ženski hor i orkestar (2011), Fa-mi(ly) za gudače i klavir (2013), Melanholija za obou, violinu, violu, violončelo i klavir (2014).

Većinu ovih dela izdaje Musikverlag Brandstätter Zvanični izdavač Milana Mihajlovića http://www.bry-music.de/ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (25. novembar 2015)

Prelidi, Bagatele i Elegija su bile obavezne kompozicije na međunarodnim takmičenjima Muzičke omladine.

Teorijska dela: Skrjabinov modus (1980, II deo - časopis "Zvuk"), Osnovi nauke o muzici (1983), Muzički oblici (1988).

Diskografija

• More, Šta sanjam, Milan Mihajlović, LP, PGPRTB (1988)
• Milan Mihajlović, Eine kleine Trauermusik, SOKOJ MIC CD 201, (1995)
• Memento, Milan Mihajlović, PGPRTS CD 431 425 (2005)
• Internacionalni časopis za muziku Novi zvuk/New Sound (CD dodatak) uz br. 1. 5, 10, 22 i 24
• Serija kompakt-diskova sa snimcima sa Međunarodne tribine kompozitora, UKS (počev od 2000)

Literatura

• Grupa autora: Istorija srpske muzike, Zavod za udžbenike, Beograd, 2007.
• Z. Premate, Dvanaest lakih komada, Prosveta, Beograd, 1997.
• Treći program, Radio-Beograd, 1984.
• Muzički talas br. 1, 1994.
• Internacionalni časopis za muziku Novi zvuk/New Sound br. 1, 5, 10, 22, 24
• Pro musica, časopis Udruženja muzičkih umetnika Srbije