Mitropolit hercegovački Visarion
| Visarion | |
|---|---|
 Kovanica sa likom mitropolita Visariona | |
| Lični podaci | |
| Mesto smrti | Trebinje, |
| Religija | Pravoslavlje |
| mitropolit hercegovački | |
| Godine | 1590.-1602. |
| Prethodnik | Savatije Sokolović |
| Naslednik | Silvestar |
Visarion je bio mitropolit hercegovački između 1590. i 1602. godine.
Bio je ktitor Velike crkve manastira Tvrdoša u Trebinju, gde mu je bilo sedište mitropolije[1].
Život[uredi | uredi izvor]
Banatski ustanak (1594), u kome su Srbi u Banatu ustali protiv Osmanlija[2], pomogli su Visarion i cetinjski mitropolit Rufim Njeguš. Pobunjeničke ratne zastave sa ikonom Svetog Save osveštao je patrijarh srpski Jovan Kantul[3]. Veliki osmanski vezir Koča Sinan-paša naredio je da se donese zastava proroka Muhameda kao suprotna srpskoj zastavi, kao i da se sarkofag i mošti Svetog Save koji se nalaze u manastiru Mileševa donesu vojnim konvojem u Beograd. Usput su Osmanlije ubijale ljude na putu da bi pobunjenici u šumama čuli za to. Osmanlije su mošti javno spalile na lomači na Vračarskoj visoravni, a pepeo razvejali 27. aprila 1595. godine[4].
Među Srbima, naročito posle spaljivanja moštiju Svetog Save, oslobodilački pokret je naišao na veliki odziv. Središte jelovanja za Hercegovinu od 1596. godine bio je manastir Tvrdoš u Trebinju, gdje je sjedio mitropolit Visarion. Mnogi pravoslavni episkopi pozvali su Austriju u pomoć u oslobađanju svojih zemalja[5]. 1596. godine Hercegovački ustanak i borbe proširiće se na osmansku Crnu Goru i susedna plemena u Hercegovini, posebno pod uticajem mitropolita Visariona. U jednom dubrovačkom dokumentu s početka 1596. godine stajalo je da su se mitropolit i mnoge hercegovačke čifčije okupile u Trebinjskom manastiru gde su se zakleli „da će se odreći i 20.000 junaka pokloniti svetlosti [austrijskih] careva“. Ustanici su tražili pomoć. ili barem, simbolično, austrijska zastava kao dokaz povezanosti sa Austrijom. Krajem 1596. godine, posle pobune Himariota, Srbi su počeli borbe. Ustanak je izbio u Bjelopavlićima, zatim se proširio na Drobnjace, Nikšić, Pivu i Gacko, a predvodio ga je vojvoda Grdan Nikšićki. Ustanak je kratko trajao, pošto su pobunjenici poraženi kod Gacka. Pobunjenici su bili prinuđeni na kapitulaciju zbog nedostatka strane podrške. Nakon neuspeha ustanka, mnogi Hercegovci su se preselili u Boku kotorsku i Dalmaciju[6]. Grdan i patrijarh Jovan nastaviće da planiraju pobune protiv Osmanlija u narednim godinama.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Šuput, Marica (1984). Srpska arhitektura u doba turske vlasti 1459-1690 (na jeziku: srpski). Filozofski fakultet, Institut za istoriju umetnosti.
- ^ Veselinović, Rajko L. (1966). (1219-1766). Udžbenik za IV razred srpskih pravoslavnih bogoslovija. (Yu 68-1914) (na jeziku: srpski). Sv. Arh. Sinod Srpske pravoslavne crkve.
- ^ Velikonja, Mitja (2003). Religious separation and political intolerance in Bosnia-Herzegovina. Eastern European studies (1st ed izd.). College Station: Texas A&M University Press. ISBN 978-1-58544-226-3.
- ^ Velimirović, Nikolaj (1989). The life of St. Sava (Rev. ed izd.). Crestwood, NY: Saint Vladimir's Seminary Pr. ISBN 978-0-88141-065-5.
- ^ „Vladimir Corovic: Istorija srpskog naroda”. www.rastko.rs. Pristupljeno 2023-05-19.
- ^ Cvijić, Jovan; Cvijić, Jovan (1987). Govori i članci. Sabrana dela / Jovan Cvijić. Beograd: Srpska akademija nauka i umetnositi. ISBN 978-86-391-0044-5.