Moriorski jezik
| Moriorski jezik | |
|---|---|
| Govori se u |  Novi Zeland |
| Region | Polinezija |
Broj govornika | 0 (nedostaje datum) |
| Jezički kodovi | |
| ISO 639-3 | none |
Moriorski jezik, izumrli jezik Moriora, starosedelaca Čatamskih ostrva u Tihom okeanu (Rēkohu na moriorskom, Wharekauri na maorskom). Jezik je izumro na prelazu iz 19. u 20. vek.
Izumiranje jezika[uredi | uredi izvor]
Maori, poznati kao okrutni ratnici i kanibali, napravili su 1830-ih pravi genocid nad miroljubivim golorukim Moriorima. Ritualno su ubili oko 10% populacije, nabijajući na kolac muškarce, žene i decu bez razlike i ostavljajući ih na plažama da danima umiru u velikim bolovima. Jeli su moriorska trupla i terali Moriore da mokre po svojim svetištima.[1] Zabranili su im da govore svojim jezikom i da se međusobno venčavaju, čime su se pobrinuli da izumru. Samo 101 Morior preostao je na ostrvima 1862. godine. Poslednji govornik moriorskog jezika je bio Hiravanu Tapu koji je preminuo u maju 1900. godine.[2][3]
Semjuel Dejgton, stalni sudija na Čatamskim ostrvima od 1873. do 1891, je sastavio kratki rečnik moriorskih reči uz njihove maorske i engleske ekvivalente. Rečnik je godine 1989. objavio novozelandski istoričar Majkl King u delu Moriori, ponovno otkriven narod (Moriori: A People Rediscovered). Jezik je delimično rekonstruisan u dokumentarnom filmu Berija Barklija Pera mira (The Feathers of Peace) iz 2000. godine.[4] Jezik se od 2001. pokušava oživeti, sastavljena je baza reči koja je sačuvana i u polinežanskom internet leksikonu (POLLEX).[5][6]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Na popisu stanovništva 2006. 945 Novozelanđana se deklarisalo pod moriorskim etničkim imenom, dok ih je po popisu 1901. bilo samo 35.[7] Poslednji čistokrvni pripadnik naroda Tomi Solomon je preminuo 1933. godine.[8][9][10]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Diamond, Jared (1997). Guns, Germs, and Steel: The Fates of Human Societies. New York: W. W. Norton. pp. 53.
- ^ www.teara.govt.nz, "Story: Tapu, Hirawanu", Enciklopedija Novog Zelanda, objavljeno 30. oktobra 2012, preuzeto 14. februara 2016.
- ^ www.jps.auckland.as.nz[mrtva veza], Alexander Shand, Journal of the Polynesian Society 3 (4): 187–198, decembar 1894, preuzeto 14. februara 2016.
- ^ www.imdb.com, "The Feathers of Peace (2000)", preuzeto 14. februara 2016.
- ^ www.teara.govt.nz, "Story: Moriori", Enciklopedija Novog Zelanda, objavljeno 13. jula 2012, preuzeto 14. februara 2016.
- ^ pollex.org.nz, "Moriori entries in Pollex-Online", preuzeto 14. februara 2016.
- ^ www.teara.govt.nz, "Story: Moriori", Enciklopedija Novog Zelanda, objavljeno 10. septembra 2014, preuzeto 14. februara 2016.
- ^ Opšta enciklopedija Jugoslovenskog leksikografskog zavoda, tom 5 (L-Nigh), Zagreb 1979.. pp. 578.
- ^ www.teara.govt.nz, "Story: Solomon, Tommy", Enciklopedija Novog Zelanda, objavljeno 19. februara 2014, preuzeto 14. februara 2016.
- ^ christchurchcitylibraries.com, "The last of his race", preuzeto 14. februara 2016.
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
