Mračno prosvetiteljstvo
Mračno prosvetiteljstvo, takođe nazvano neoreakcionarni pokret (ponekad skraćeno NRh), je antidemokratski, antiegalitarni, reakcionarni filozofski i politički pokret. Tokom 2007. i 2008. godine, Kertis Jarvin, pisajući pod pseudonimom Mensius Moldbug, artikulisao je ono što će se razviti u razmišljanje mračnog prosvetiteljstva. Jarvinove teorije razradio je i proširio Nik Land, koji je prvi skovao termin mračno prosvetljenje u svom istoimenom eseju. Termin mračno prosvetljenje je reakcija na doba prosvetiteljstva.[1][2]
Ideologija generalno odbacuje vigovsku istoriografiju[3] — koncept da istorija pokazuje neizbežan napredak ka većoj slobodi i prosvetljenju, koji kulminira liberalnom demokratijom i ustavnom monarhijom[3] — u korist povratka tradicionalnim društvenim konstrukcijama i oblicima vladavine, uključujući apsolutni monarhizam i drugi arhaični oblici vođstva kao što je kameralizam.[4]
U julu 2010. godine, Arnold Kling, pomoćni naučnik na Kato institutu, skovao je termin „neoreakcionari“ da bi opisao Jarvina i njegove sledbenike.[1]
Kritika[uredi | uredi izvor]
Novinar Endru Salivan primećuje da pesimistička ocena demokratije od strane pokreta odbacuje mnoge napretke koji su napravljeni i da globalni proizvodni obrasci takođe ograničavaju ekonomsku nezavisnost koju suverene države mogu imati jedna od druge.[5]
U članku za Sociološki pregled, nakon ispitivanja osnovnih načela mračnog prosvetiteljstva, Rodžer Barouz osuđuje ideologiju kao „hiperneoliberalnu, tehnološki determinističku, antidemokratsku, antiegalitarnu, proeugeničarsku, rasističku i, verovatno, fašističku“, i ismejava ceo akcelekcionistički okvir kao pogrešan pokušaj „mejnstriminga... mizoginističkih, rasističkih i fašističkih diskursa“.[6] Štaviše, on kritikuje rasne principe neoreakcije zbog njihovog drskog „odricanja od bilo kakvih diskursa“ koji se zalažu za društveno-ekonomsku jednakost i, shodno tome, smatra to „eugeničkom filozofijom“ u korist onoga što Land smatra „hiper-rasizmom“.[6]
Neki smatraju mračno prosvetiteljstvo delom alt-desnice, kao njen teorijski ogranak.[3][7] Mračno prosvetiteljstvo su neki označili kao neofašističku ideologiju,[3] a profesor Univerziteta u Čičesteru Bendžamin Nojs[3] kao „ubrzanje kapitalizma do fašističke tačke“. Land osporava sličnost između njegovih ideja i fašizma, tvrdeći da je „fašizam masovni antikapitalistički pokret“,[3] dok on preferira da „[kapitalistička] korporativna moć treba da postane organizujuća snaga u društvu“.[3]
Novinar i stručnjak Džejms Kirčik navodi da „iako neoreakcionarni mislioci preziru mase i tvrde da preziru populizam i ljude uopšteno, ono što ih povezuje sa ostatkom alt-desnice je njihov neoprostivi rasistički element, njihova zajednička mizantropija i njihova ogorčenost prema lošem upravljanju od strane vladajućih elita“.[8]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Finley, Klint (22. 11. 2013). „Geeks for Monarchy: The Rise of the Neoreactionaries”. TechCrunch. Arhivirano iz originala 26. 3. 2014. g. Pristupljeno 25. 6. 2017.
- ^ Phillips, Jon (jesen 2014). „Troublesome Sources”. Southern Poverty Law Center. Arhivirano iz originala 2015-02-24. g. Pristupljeno 2015-02-24.
- ^ a b v g d đ e Goldhill, Olivia. „The neo-fascist philosophy that underpins both the alt-right and Silicon Valley technophiles”. Quartz. Arhivirano iz originala 2017-06-18. g. Pristupljeno 2018-05-27.
- ^ Gray, Rosie (10. 2. 2017). „Behind the Internet's Anti-Democracy Movement”. The Atlantic. Arhivirano iz originala 10. 2. 2017. g. Pristupljeno 15. 2. 2017.
- ^ Sullivan, Andrew (30. 4. 2017). „Why the reactionary right must be taken seriously”. New York Magazine. Arhivirano iz originala 8. 10. 2018. g. Pristupljeno 14. 10. 2017.
- ^ a b Burrows, Roger (10. 6. 2020). „On Neoreaction”. The Sociological Review. Arhivirano iz originala 21. 12. 2020. g. Pristupljeno 11. 6. 2020.
- ^ Matthews, Dylan (25. 8. 2016). „The alt-right is more than warmed-over white supremacy. It's that, but way way weirder.”. Vox. Arhivirano iz originala 31. 8. 2017. g. Pristupljeno 15. 10. 2017.
- ^ Kirchick, James (16. 5. 2016). „Trump's Terrifying Online Brigades”. Commentary Magazine. Arhivirano iz originala 19. 5. 2016. g. Pristupljeno 25. 10. 2017.