Muzej jevrejske kulture u Bratislavi
| Muzej jevrejske kulture u Bratislavi | |
|---|---|
 | |
| Osnivanje | 1993 |
| Lokacija | Bratislava Slovačka |
| Veb-sajt | Zvanični veb-sajt |
Muzej jevrejske kulture u Bratislavi je ogranak Slovačkog nacionalnog muzeja i istaknuta je institucija koju sponzoriše država Slovačka koja je danas posvećena očuvanju i promociji jevrejske kulture i umetnosti u Republici Slovačkoj.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Prvi jevrejski muzej u Prešovu, koji je ujedno i jedan od prvih u Slovačkoj, otvoren je 1931. godine u zgradi Kumšta. Muzej su osnovali predsedavajući geološke zajednice ing. Eugen Barkani i dr. Teodor Austerlic, sin čuvenog rabina iz Prešova. Tokom Drugog svetskog rata aktivnosti Muzeja su zaustavljene.
Kako posle rata nije bilo interesa za obnavljanje muzeja ing. Barkani je posredovao u prenosu kolekcije u Državni jevrejski muzej u Pragu, u kome je kolekcija čuvana do raspada Čehoslovačke.
Nakon osnivanja Slovačke kao samostalne države artefakti su iz Praga vraćeni 1993. godine, a 25. novembra deo kolekcije je stavljen na raspolaganje javnosti kao Stalna izložba. Barkanijeva zbirka postavljena je u pravoslavnoj sinagogi Prešov, na prostoru - ženske galerije. Kolekcijom upravlja Muzej jevrejske kulture, koji je deo Slovačkog nacionalnog muzeja .
Opšte informacije[uredi | uredi izvor]
Muzej jevrejske kulture u Bratislavi je osnovan 1993. godine, zajedno sa nekoliko drugih specijalizovanih muzeja nacionalnih manjina koji žive na teritoriji Slovačke u ulici Jevrejska 17.
Osnovana je kao deo nove državne politike koja počev od 1989. godine redefiniše kulturni identitet Slovačke kao deo evropskog multikulturnog nasleđa.[1]
Muzej održava svoje stalne postavke u četiri slovačka grada i u budućnosti predviđa uspostavljanje drugih stalnih izložbi u novoobnovljenim zgradama sinagoga širom Slovačke.
Pored stalnih postavki, Muzej u saradnji sa slovačkim regionalnim muzejima organizuje i posebne izložbe za promociju jevrejske kulture u mestima koja su nekada bila centri bogatog jevrejskog komunalnog života.
Podizanje svesti o bogatom slovačkom jevrejskom nasleđu jedan je od naših glavnih ciljeva, navodi se u dokumentaciji Muzeja.
Iako često previđani, slovački Jevreji igrali su važnu ulogu u političkom, ekonomskom i kulturnom životu društva. Stoga jevrejska istorija mora biti ponovo uvedena u opšti kulturni kontekst.
Muzej uspešno organizuje izložbe i u inostranstvu koje promovišu bogato slovačko jevrejsko nasleđe. Brojne prezentacije u raznim evropskim zemljama, Sjedinjenim Američkim Državama i Izraelu aktivno su doprinele promene u svesti o Slovačkoj i njenom evropskom kontekstu u kulturi.
Glavna postavka muzeja i izdvojene lokacije[uredi | uredi izvor]
Na otvaranju Muzeja 1993. godine, muzejska kolekcija predstavljala je samo 5% vlastitih predmeta stečenih kupovinom, a do 95% predmeta pozajmljeno je od različitih jevrejskih verskih zajednica. Danas pozajmica artefakata predstavljaju samo 20 komada od ukupnog broja predmeta kolekcije, dok su 50% artefakata donacije. Činjenicu doniranja prati i ideja donatora da će predmeti biti profesionalno tretirani i stavljeni na uvid javnosti.
Muzej koji je usmeren na razvoj duhovne i materijalne jevrejske kulture i dokumentovanje holokausta u Slovačkoj,[2] danas poseduje više od 5.200 kopija istorijskih predmeta, koji su predstavljeni na više lokacija.[3]
- Glavna izložba
Glavna postavka Muzeja se nalazi u Bratislavi u prostorijama takozvanog vlastelinstva Žigrai. Stalna postavka, otvorena od maja 1993. godine, posetioce upoznaje sa istorijom i kulturom Jevreja koji žive u Slovačkoj, još od doba Velikomoravskog carstva.[4]
Trodimenzionalni i dvodimenzionalni eksponati približavaju svakodnevni život jevrejskog stanovništva, jevrejske praznike, unutrašnjost sinagoge i ličnosti jevrejskog porekla koje su proslavile Slovačku. Kraj izložbe posvećen je sećanju na približno 70.000 žrtava holokausta iz Slovačke.[4]
U okviru izložba u Bratislavi postavljenoj u prostorijama vlastelinstva Žigrai (Jevrejska 17, Bratislava), sažeto je nekoliko vekova dela duha, intelekta i ritualno-primenjene umetnosti koncentrisano je na suptilnom izložbenom prostoru. Posetilac se može upoznati sa putovanjem Jevreja od rođenja do kraja života, ispunjenog raznolikošću života između verske sinagoge i domaćeg ritualnog života.[4]
- Stalna postavka u Prešovskoj sinagogi
_Slovakia37.JPG)
Sinagoga u Prešovu deo je kompleksa jevrejskih komunalnih institucija. Ova pravoslavna sinagoga, izgrađena 1898. godine je, dvospratna zgrada bez kula. Relativno je stroge novoromanske-mavarske fasade koja u sebi krije blagu arhitekturu sinagoge. Bogato ukrašeni enterijeri sa potpuno očuvanim inventarom spadaju u najatraktivnije jevrejske spomenike kulture u Slovačkoj. Zgrada se i danas koristi kao molitveni dom. Takozvani Barkanijeva kolekcija judajke je izdvojena zbirka Muzeja jevrejske kulture.[5]
Sinagoga je samo deo vrednog kompleksa jevrejskih komunalnih institucija (molitveni dom, čedar - jevrejska škola, rabin, ritualna klanica), koji pravoslavna zajednica Jevreja gradi od 1880-tih na prostoru iza gradskih zidina.[5]
- Izložba posvećena sudbini Jevreja u Slovačkoj
Ova izložbena postavka se nalazi u sinagogi u Nitri u ženskoj galeriji sinagoge.[6]
- Mala sinagoga u Žilini
Mala sinagoga u Žilini predstavlja molitveni prostor u kome su izloženi sakralni predmeti. Zgrada u Žilini se i danas koristi kao molitveni dom. Takozvani Barkanijeva kolekcija judajke - iz kolekcije Muzeja jevrejske kulture izložena je u ovom prostoru. Sinagoga je deo vrednog kompleksa jevrejskih komunalnih institucija (molitveni dom, čedar - jevrejska škola, rabin, ritualna klanica), koji pravoslavna zajednica Jevreja gradi od 1880-tih na prostoru iza gradskih zidina.[7]
- Muzej holokausta
Muzej holokausta u znak sećanja na stradanje slovačkih Jevreja u Drugom svetskom ratu, svoju postavku ima u bivšem radnom i koncentracionom logoru u Seredu. Mauzolej je otvoren za posetioce je 26. januara 2016. godine.[8]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Múzeum židovskej kultúry SNM, Bratislava”. www.muzeum.sk. Pristupljeno 2023-04-03.
- ^ „Riaditeľstvá špecializovaných múzeí, Slovenské národné múzeum”. www.snm.sk. Pristupljeno 2021-05-07.
- ^ „Zbierkový fond múzea, Slovenské národné múzeum”. www.snm.sk. Pristupljeno 2021-05-07.
- ^ a b v „Expozícia židovskej kultúry na Slovensku”. www.snm.sk (na jeziku: slovački). Pristupljeno 2021-05-07.
- ^ a b „Synagóga v Prešove”. Slovenské národné múzeum (na jeziku: slovački). Pristupljeno 2023-04-03.
- ^ „Osud slovenských židov, Slovenské národné múzeum”. web.archive.org. 2013-10-20. Arhivirano iz originala 20. 10. 2013. g. Pristupljeno 2023-04-03.
- ^ „Malá synagóga v Žiline - Múzeum židovskej kultúry”. vypadni.sk (na jeziku: slovački). Pristupljeno 2023-04-03.
- ^ Teraz.sk (2016-01-26). „VIDEO: V Seredi slávnostne otvorili Múzeum holokaustu”. TERAZ.sk (na jeziku: slovački). Pristupljeno 2023-04-03.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Muzej jevrejske kulture u Bratislavi na Vikimedijinoj ostavi
- Veb stranica Muzeja jevrejske kulture u Bratislavi Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. oktobar 2013) (jezik: slovački)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
