Narodna biblioteka u Budvi
| Osnivanje | 1864. |
|---|---|
| Lokacija | Budva Crna Gora |
| Adresa | Žrtava fašizma 56, Budva |
| Veb-sajt | Javna ustanova Narodna biblioteka Budve |
Javna ustanova Narodna biblioteka Budve u Budvi je narodna (javna) i matična biblioteka koja ima dugu tradiciju obavljanja bibliotečko-informacione delatnosti dugu više od 150 godina. Kao godina njenog nastanka se uzima 1864. godina.
Organizaciona struktura[uredi | uredi izvor]
Javna ustanova Narodna biblioteka Budve je smeštena je zgradi "Akademije znanja", a u njen sastav ulazi i područno odeljenje, Biblioteka "Stefan Mitrov Ljubiša", koja se nalazi u Spomen-domu "Crvena komuna" u Petrovcu.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Kao počeci bibliotečke delatnosti na području opštine Budva ne mogu se vezati isključivo za nastanak prvih čitaonica, pošto su određene funkcije bibliotečke delatnosti postojale i mnogo ranije i vršile su ih manastirske biblioteke. Tokom XVIII i XIX veka kada su se dešavale krupne društvene promene na svetskoj sceni uticale su i na prilike u Crnoj Gori. Ne može se sa sigurnošću utvrditi kada je počeo organizovan rad čitaonica na području Budve. Među 25 preplatnika „Srpskog dalmatinskog magazina" za 1864. godinu, koji je izlazio u Zadru, nalazila se i Čitaoica budvanska. Pod imenom Srpska čitaonica radila je krajem XIX veka i bila smeštena na prvom spratu kuće Toma Luketića.[1]
Godine 1900. u Budvi je uporedo sa radom Srpske čitaonice formirano Hrvatsko društvo "Sloga" koje je imalo čitaonicu sa manjom bibliotekom. Postojala je dobra saradnja "Sloge" i Srpske čitaonice, a oba društva su imala ulogu u formiranju sokolskih društava po ugledu na „češku braću". U Budvi su tada formirana dva društva u okvirima rada čitaonica: "Hrvatski soko" formiran je 1910. godine, a 1912. godine i "Srpski soko", čiji je rad nasilno prekinut odlukom austrijskih vlasti 1914. godine, nakon izbijanja rata.[1]
Nakon Prvog svetskog rata nastavljen je rad Čitaonice i društva "Soko" pod nazivom "Društvo čitaonica - Budva", ali usled teških materijalnih prilika, rad Čitaonice nije bio naročito aktivan. Iz sačuvane arhivske građe "Društva čitaonica", kao i arhive "Sokolskog društva", nalaze se podaci o tome da je "Društvo čitaonica" oformljeno 1926. godine. Društva su na Skupštini dobrovoljno odlučila da se spoje. Tako formirana Čitaonica je imala svoje prostorije, biblioteku i bila je pretplaćena na nekoliko listova. Na isti način kao što se "Društvo čitaonica - Budva" spojilo sa "Sokolskim društvom" 1926. godine, tako se spojilo Hrvatsko društvo "Sloga" sa "Sokolskim društvom", te je Hrvatska čitaonica prestala da radi kao posebna društvena organizacija, a njena delatnost je uklopljena u jedinstveno Sokolsko društvo Budva.[1]
Tokom Drugog svetskog rata prekinut je rad budvanske čitaonice. Nakon oslobođenja, 1946. godine, otvorena je Biblioteka sa čitaonicom koja je sve do 1960. godine radila kao samostalna ustanova, a tada je pripojena Narodnom univerzitetu. Za vreme spajanja kulturnih ustanova, u sastav Narodnog univerziteta kao organizacione jedinice ušli su: Bioskop u Budvi, Bioskop u Petrovcu, Biblioteka sa čitaonicom u Budvi, Biblioteka sa čitaonicom u Petrovcu, Arheološki muzej u Budvi. Biblioteka je tada imala oko 3.000 knjiga i pribavljala 26 listova i časopisa, dok je čitaonica imala 22 sedišta.[1]
Biblioteka je sve do 1967. godine radila u sklopu Narodnog univerziteta. Od 2. novembra 1967. godine, kada je doneseno rešenje SO Budva o osnivanju "Centra za kulturno-umjetničku djelatnost", Biblioteka nastavlja rad u sastavu Centra do 10. jula 1972, kada je osnovan Kulturni centar u Budvi u okviru kojeg radi i Biblioteka. Kulturni centar je 26. decembra 1978. preimenovan u Kulturno-informativni centar.[1]
Decembra 1991. godine doneseno je rešenje o formiranju JU "Muzeji, galerija i biblioteka", a početkom 1992. godine donieta su akta Ustanove u sklopu koje radi i Biblioteka. Tokom narednih godina menjani su samo nazivi institucija u okviru kojih je funkcionisala i Biblioteka. Biblioteka se selila nekoliko puta, a 2010. godine seli se u novoizgrađenu zgradu "Akademije znanja" i još uvek kao podstanar.[1]
Koa samostalna ustanova Biblioteka radi od 2014. godine i od tada nosi naziv JU Narodna biblioteka Budve.[1]
Odeljenja[uredi | uredi izvor]
Kompletna književnost u Biblioteci je smeštena u delu za izdavanje van bibliotečkog prostora, dok su referalni, stručni fond, kao i fond zavičajne zbirke smešteni u čitaoničkom prostoru van kojeg se ne može koristiti.[1]
Biblioteka u svom sastavu ima:[2][3]
- Odeljenje za obradu bibliotečko-informativne građe
- Opšte odeljenje
- Dečje odeljenje
- Odeljenje za zavičajnu zbirku
- Odeljenje inostrane zbirke
- Odeljenje za kulturno-obrazovne programe i podstivcanje čitanja, odnose sa medijima i izdavačku delatnost
- Služba za opšte i administrativno-računovodstvene poslove
Područna Biblioteka "Stefan Mitrov Ljubiša"[uredi | uredi izvor]
Prva čitaonica u Paštrovićima, današnjem Petrovcu, formirana je 1890. godine u Kastel Lastvi, pod nazivom "Srpska čitaonica". Društvo "Srpska čitaonica" koje je pokrenulo čitaonicu, 1906. je podiglo vlastitu zgradu koja je srušena u zemljotresu 1979. godine. Godine 1911. u okviru Čitaonice osnovano je prvo Sportsko-sokolsko društvo. U toku Prvog svetskog rata prekinut je rad Čitaonice, a nastavljen je u 1919. godini. U januaru 1919. godine administrativnom podelom paštrovske opštine na petrovačku i svetostefansku, Čitaonica u Petrovcu nastavlja rad samostalno. Nakon Drugog svetskog rata Biblioteka sa čitaonicom je uspešno radila; 1965. godine imala je 2.500 knjiga i čitaonicu sa 26 sedišta, dobijala 11 listova i časopisa i bila otvorena za korisnike četiri sata dnevno.[1] Biblioteka danas radi u prostorijama Crvene komune. Svojim korisnicima nudi blizu 20.000 knjiga za decu i odrasle.[3]
Manifestacije i programi[uredi | uredi izvor]
Biblioteka organizuje mnoge promocije, izložbe, literarne konkurse/radionice, itd.[4]
Nagrade[uredi | uredi izvor]
Povodom obeležavanja 140 godina rada i trajanja, Biblioteka je 2004. godine dobila Novembarsku nagradu - najznačajnije opštinsko priznanje.[1]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž z i j „ISTORIJAT NARODNE BIBLIOTEKE BUDVE”. nbbd.me. Pristupljeno 21. 10. 2023.
- ^ „Organizacija, odjeljenja i zaposleni”. nbbd.me. Pristupljeno 21. 10. 2023.
- ^ a b „Fondovi i zbirke”. nbbd.me. Pristupljeno 21. 10. 2023.
- ^ „Događanja u biblioteci”. nbbd.me. Pristupljeno 21. 10. 2023.