Nadžd

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Nadžd ili Nedžd
نَجْدٌ
Region
Pejzaž planinskog lanca Šamar
Pejzaž planinskog lanca Šamar
Location of Nadžd ili Nedžd
DržavaSaudijska Arabija
ProvincijaRijad, El Kasim, Hail

Nadžd ili Nedžd (arap. نجد, Naǧd; dosl. visoravan) je središnja regija Arapskog poluostrva. Celokupna površina regije nalazi se u Saudijskoj Arabiji. Administrativno, ovu regiju čine pokrajine Kasim, Hail, Rijad i delovi Istočne pokrajine.[1] Nadžd, kako mu i ime sugeriše je plato sa visinskom razlikom od 762 m do 1525 m nadmorske visine, a spušta se od zapada prema istoku. Istočne delove (istorijski poznatiji kao El Džamama) obiležavaju naselja u oazama sa razvijenim poljodjelstvom i aktivnom trgovinom, dok je ostatak tradicionalno slabo naseljen, pa ga naseljavaju nomadski beduini.

Rijad je najveći grad u regiji Nadžd, kao i najveći grad u celoj državi sa populacijom od većom od 4.700.000 stanovnika prema proceni iz 2009. godine. Ostali gradovi su Buraida (505.845; 2005), Unaiza (138.351; 2005) i Ar Ras (116.164; 2005).[2]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Pre 6. veka[uredi | uredi izvor]

Region Nadžd je dom Al-Magara, koji je bio napredna praistorijska kultura neolita čije je središte ležalo u današnjem jugozapadnom Nadždu. Al-Magar je verovatno jedna od prvih kultura na svetu u kojoj je došlo do široko rasprostranjene poljoprivrede i pripitomljavanja životinja, posebno konja, tokom neolita, pre nego što su klimatske promene u regionu dovele do dezertifikacije.[3] Radiokarbonsko datiranje nekoliko objekata otkrivenih u Al-Magaru ukazuje na starost od oko 9.000 godina.[4]

U novembru 2017. scene lova na kojima su prikazane slike pripitomljenih pasa koji liče na hananskog psa i koji nose povodce otkriveni su u Šuvajmisu, oblasti oko 370 km jugozapadno od grada Hajl. Datirani na 8000 godina pre sadašnjosti, smatraju se najranijim poznatim prikazima pasa na svetu.[5]

U antičko doba, Nadžd su naseljavala brojna plemena kao što su Kinditi, Taji i mnoga druga. Predvođeni Usmom bin Luajom (arap. عصمة بن لؤي), Taji su opljačkali planine Ejža i Samra iz Banu Tamima u severnoj Arabiji u njihovom egzodusu iz Jemena oko 115. godine. Ove planine su sada poznate kao planine Šamar. Taji Šamarisi su vremenom postali pastoralni nomadski stočari kamila i odgajivači konja u severnom Nadždu sa sedentarnom frakcijom koja je vladala plemenskom ligom iz svog glavnog grada Hajla.

U 5. veku, plemena Severne Arabije postala su glavna pretnja trgovačkoj liniji između Jemena i Sirije. Himijari iz Sabe odlučili su da osnuju vazalnu državu koja bi kontrolisala Centralnu i Severnu Arabiju. Kinditi, koji se u grčkim izvorima pominju kao Kinejdakolpitaj (grč. Χινεδακολπιται), dobili su snagu i brojnost da odigraju tu ulogu i 425. godine himjaritski kralj Hasan ibn Amr ibn Tuba je postao prvi kralj (Hudžr) Kinda. Oni su uspostavili Kraljevinu Kinda u Nedždu u centralnoj Arabiji za razliku od organizovanih država Jemena; njeni kraljevi su vršili uticaj na brojna povezana plemena više ličnim prestižem nego prinudnom ustaljenom vlašću. Njihova prva prestonica bio je Karijat Dat Kahil, danas poznat kao Karijat el-Fav.[6]

Gasanidi, Lahmidi i Kinditi bili su kraljevstva Kahlani i Kahtani koja su napredovala u Nadždu. U 5. i 6. veku, Kinditi su uložili prvi stvarni zajednički napor da ujedine sva plemena Centralne Arabije kroz saveze i fokusirali se na ratove sa Lahmidima. El-Harit ibn Amr, najpoznatiji od njihovih kraljeva, konačno je uspeo da zauzme Lahmidsku prestonicu Al-Hira u južnom delu današnjeg Iraka.[7] Međutim, kasnije, oko 529. godine, el-Mundhir je ponovo zauzeo grad i pogubio kralja Harita i pedesetak članova njegove porodice.

Godine 525, Aksumiti su izvršili invaziju na Himijar, i to je imalo uticaja na Kindite, koji su izgubili podršku Himjara. U roku od tri godine, kraljevstvo Kindita se podelilo na četiri grupe: Asad, Taglib, Kajs i Kinana, a svaku je vodio princ od Kindaha. Ove male kneževine su potom svrgnute 530-ih i 540-ih godina u nizu ustanaka plemena Adnaniti iz Nadžda i Hadžaza. Godine 540. Lahmidi su uništili sva kinditska naselja u Nadždu, prisiljavajući većinu njih da se presele u Jemen. Kinditi i većina arapskih plemena prebacili su svoje saveze na Lahmide.

  • Plaketa sa minejskim natpisom i dva kozoroga (1. vek pne - 1. vek), Karjat el-Fav
    Plaketa sa minejskim natpisom i dva kozoroga (1. vek pne - 1. vek), Karjat el-Fav
  • Fragment zidne slike sa zodijačkim motivom (1-3 vek), Karjat el-Fav
    Fragment zidne slike sa zodijačkim motivom (1-3 vek), Karjat el-Fav
  • Velika drevna kamena rezbarija, koja datira iz 8100. godine pre nove ere, Equidae - životinje koja pripada porodici konja, pronađena u Al-Magaru. Sam komad, dužine 86 cm i debljine 18 cm i težine više od 135 kg, predstavlja veliki skulpturni fragment koji izgleda kao da prikazuje glavu, njušku, rame i hrbat konja.[8]
    Velika drevna kamena rezbarija, koja datira iz 8100. godine pre nove ere, Equidae - životinje koja pripada porodici konja, pronađena u Al-Magaru. Sam komad, dužine 86 cm i debljine 18 cm i težine više od 135 kg, predstavlja veliki skulpturni fragment koji izgleda kao da prikazuje glavu, njušku, rame i hrbat konja.[8]

Era Muhameda[uredi | uredi izvor]

Tokom ere islamskog proroka Muhameda, Muhamed je izvodio vojne ekspedicije na tom području. Prvi je bio napad karavana Nadžda protiv Kurejša, koji se dogodio 624. Mekanci predvođeni Safvanom ibn Umajom, koji je živeo od trgovine, otišli su leti u Siriju radi svojih sezonskih trgovačkih poslova. Nakon što je Muhamed dobio obaveštajne podatke o putu karavana, Muhamed je naredio Zajdu ibn Hariti da krene za karavanom, a oni su uspešno izvršili raciju i zarobili plen u vrednosti od 100.000 dirhama.[9][10]

Invazija na Nadžd se dogodila u Rabi At-Thni ili Džumada Al-Uli, 4. hidžretske godine (tj. oktobra 625. godine).[10] Muhamed je poveo svoje borce u Nadžd da zastraši neka plemena za koja je verovao da imaju sumnjive namere.[11] Neki naučnici kažu da se Ekspedicija Dat al-Rika dogodila u Nedždu kao deo ove invazije.[11]

Najautentičnije mišljenje prema „Sajfur Rahman al Mubararakpuriju“, međutim, jeste da se kampanja Dat Ar-Rika odigrala nakon pada Kajbara (a ne kao deo invazije na Nadžd). Tome u prilog govori i činjenica da su Abu Hurajra i Abu Musa El-Ašari bili svedoci bitke. Abu Hurajra je primio islam samo nekoliko dana pre Kajbara, a Abu Musa El-Ašari se vratio iz Abisinije (Etiopija) i pridružio se Muhamedu u Kajbaru. Pravila koja se odnose na molitvu straha, koju je Muhamed držao u kampanji Dat Ar-Rika, otkrivena su u invaziji Asfana, i ovi naučnici kažu, da su se desila nakon El-Kandaka (Bitke u rovu).[11]

Ekspedicija Katana je takođe odvila u Nadždu. Pleme Banu Asad ibn Kuzajma (ne treba mešati sa plemenom Banu Asad) bilo je moćno pleme povezano sa Kurejšima. Oni su stanovali u blizini brda Katan, u okolini Fajda, u Nadždu. Muhamed je primio obaveštajne izveštaje da planiraju napad na Medinu, te je poslao snage od 150 ljudi pod vođstvom Abu Salama Abd Alaha ibn Abd el-Asada da izvrše iznenadni napad na ovo pleme.[12][13]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Desert finds challenge horse taming ideas
  2. ^ جريدة الرياض – عين على القصيم
  3. ^ Sylvia, Smith (26. 2. 2013). „Desert finds challenge horse taming ideas”. BBC. BBC. Pristupljeno 13. 11. 2016. ; John, Henzell (11. 3. 2013). „Carved in stone: were the Arabs the first to tame the horse?”. thenational. thenational. Pristupljeno 12. 11. 2016. 
  4. ^ „Al-Magar Civilization Domestication of Horses in Saudi Arabia?”. New Public Scientific Portal for: Paleolithic & Neolithic Rock Art Cave Paintings & Rock Engravings - Thomas Kummert. Arhivirano iz originala 07. 01. 2018. g. Pristupljeno 18. 6. 2018. 
  5. ^ „These may be the world's first images of dogs—and they're wearing leashes”. Science Magazine - David Grimm. Pristupljeno 18. 6. 2018. 
  6. ^ History of Arabia – Kindah. Encyclopædia Britannica. Retrieved 11 February 2012.
  7. ^ „Kindah (people)”. Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 18. 6. 2013. 
  8. ^ „The rock art of Saudi Arabia”. Bradshaw Foundation - Dr. Majeed Khan. Pristupljeno 1. 8. 2021. 
  9. ^ Mubarakpuri, The sealed nectar: biography of the Noble Prophet, p. 290.
  10. ^ a b Hawarey, Mosab (2010). The Journey of Prophecy; Days of Peace and War. Islamic Book Trust. Arhivirano iz originala 22. 3. 2012. g.  Note: Book contains a list of battles of Muhammad in Arabic, English translation available here.
  11. ^ a b v Rahman al-Mubarakpuri, Saifur (2005), The Sealed Nectar, Darussalam Publications, str. 192, ISBN 9798694145923 
  12. ^ Mubarakpuri, The sealed nectar: biography of the Noble Prophet, p. 349.
  13. ^ Ibn Sa’d, vol.ii, p. 150.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Mediji vezani za članak Nadžd na Vikimedijinoj ostavi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Наџд&oldid=27674161”