OŠ „Šarski odred” Sevce

Osnovna škola "Šarski odred" Sevce
OŠ „Šarski odred” Sevce
Tip	državna
Lokacija	Sevce
Država	Republika Srbija

Sevce je naselje u opštini Štrpce na Kosovu i Metohiji. Tu na izvorištu reke Lepenac, živi oko 1.500 ljudi na nadmorskoj visini od preko 1000 metara. Još za vreme vladavine cara Dušana pominje se selo Selce (Sevce), kao "Poznato selo istočno od Prizrena". Godine 1455. brojalo je 86 kuća i bilo najveće naselje Sirinićke župe. U prizrenskom regionu pored ostalih osnovana je i škola u Sevcu. Bilo je to davne 1895. godine, septembra meseca. Prvi učitelj u školi bio je ĐorĐević Janko iz Prizrena, svršeni prizrenski bogoslov koji je radio do svršetka 1900/1901. školske godine. posle njega kao učitelj u školi do kraja 1902/1903. školske godine radio je Čemerikić Manojlo rodom iz Prizrena, koji je završio dva od tri razreda Prizrenske bogoslovije.

Već 1903. godine škola će dobiti učitelja iz svog mesta što uveliko ukazuje na zainteresovanost ljudi ovoga mesta za prosvetiteljsku delatnost. Ime ovog učitelja je Cvetković Đura. Radio je školske 1903/1904. godine ( Učitelj Đura biće odlikovan Karađorđevom zvezdom V stepena za izuzetnu hrabrost na Solunskom frontu).

U periodu 1895-1895. do 1901-1901. godine neprestano se radilo na sprovođenju ideje meštana o podizanju školske zgrade, jer se nastava izvodila u privatnim kućama i samim tim u veoma teškim uslovima. Najviše zahvaljajući trgovcu iz Sevca Bogdanoić Zdravka ideja je pretočena u delo, te je 1901-1901. godine o trošku meštana podignuta školska zgrada. Nastavu je te godine pohađalo 30 učenika a broj se iz godine u godinu povećavao. (Iz knjige Petra Kostića ,,Prosvetno-kulturni život" pravoslavnih Srba u Prizrenu u njegovoj okolini u 19. i početkom 20. veka-izdanje knjige 1333. godine). Nastava je imala verski karakter i služila je interesima i potrebama crkve. Odvijala se u četiri rezreda koji su bili formirani od učenika prema određenom uzrastu. Razredi, kao i učenici nazive su dobijali prema nazivima dotičnih udžbenika koji su bili u upotrebi u određenim rezredima: "bukvarci" , "časlovci" , "psaltirci" i "mesecoslaci" ili"svitnjaci". jer se mesecoslov zvao i svitnjak.

Istorijat osnovne škole u Sevcu

U ranom periodu učilo se:

• Prva godina - Bukbar
• Druga godina - Časlovec
• Treca godina - Psaltir sa računicom.

Prema programu od 90-ih godina 19. veka učilo se: Prvi i drugi razred:

• 1. Nauka hrišćanstva
• 2. Srpski jezik
• 3. Račun
• 4. Lepo pisanje
• 5.Pevanje
• 6.Gimnastika

Treći i četvrti rezred:

• 1.Nauka hrišćanstva
• 2.Srpski jezik
• 3. Slovnski jezik
• 4.Račun
• 5.Zamljopis
• 6.Poznavanje čoveka i jastasvenice
• 7.Lepo pisanje
• 8.Crtanje
• 9.Pevanje
• 10.Gimnastika.

Prema nastavnom planu i programu od 1920. godine izučavali se se ovi predmeti: Prvi razred:

• 1.Štica i Bukvar(čitanje srpski i slovenski)
• 2.Brojanje vrojeva do 100.
• 3.Pisanje( na tabli i po preglednici )

Drugi razred:

• 1.Čitanje iz prve čitanke o iz časlovca
• 2.Prva znanja ( naizust )
• 3.Četiri prosta vida sa tablicama
• 4.Pisanje.

Treći razred:

• 1.Čitanje iz druge čitanke
• 2.Prava znanja ( naizust )
• 3. Iz računice raznorečni brojei
• 4.Zemljopis
• 5. Pisanje iz pismenih sastava.

Četvrti razred:

• 1.Čitanje iz druge čitanke
• 2.Srpaka gramatika
• 3.Srpska istorija
• 4.Zemljopis Srbije i Turske
• 5.Iz računice pravilo trajno i prosto
• 6.Pisanje iz pismenih sastav na kazivanju.

Osnovni podaci o školi

Posle učitelja Crvenković Đure u školi radi njegov sin Stojanoić Mladen. Do Drugog svetskog rata radili su još mnogi učitelji, čija su imena nepoznata jer su bugarski fašisti za vreme pomenutog rata uništili svu dokumentaciju. U period od otvaranja škole pa do Drugog svetskog rata uglavnom nije bilo dovoljno kvalifikovanog kadra te je i znanje učenika bilo na nedovoljnom dobrom nivou. Naime, učitelji su radili sa završenom polumaturom i pedagoškim kursem koji je trajao tri meseca. Iz godine u godinu kvalifikaciona struktura nastavnog kadra sve se više poboljšavala pa samim tim i nivo znanja učenika. Škola je u to doba bila snabdevena najnužnijim nastavnim sredstvima ( tabla, riska računaljka ).

U periodu do Prvog svetskog rata delovanje škole bilo je pored vaspitno-obrazovnog rada usmereno i u pravcu stvaranja raspoloženja u narodu da se 1912. godine pomogne oslobodiocima a u periodu između dva svetska rata škola se borila za pravednije odnose među ljudima. ( Za vreme Prvog svetskog rata škola nije radila ).

U ovom kraju NOP je bio veoma jak za vreme Drogog svetskog rata. Školovan u ovoj školi narod je stao uz pokret i silovito se odupreo teroru bugarskog okupatora. Na temeljima ovakvog raspoloženja naroda tri godine uzela i nosi ime Šarskog odreda Osnovna škola" Šarski odred" - Sevce. Do pomenute godine škola je nosila naziv Osnovna škola "Sevce" u Sevcu.

Za vreme drugog svtskog rata škola nije radila jer su sve škole u Sirinićkoj župi bile pretvorene u kazamate bugarskh fašista. Škola i Sevcu ponovo počinje sa radom septembra meseca 1946. godine. U školi je bilo tri razreda, a prvi razred je imao dva odeljenja. Broj učenika bio je poprilično veliki (I-A, 66 učenika, I- B, 79 učenika ), dok je drugom i trećem razredu bilo svega po tri učenika. Od školske 1947-1948. godine pa sve do 1959-1959. godine u školi je radilo četiri razreda. Od 1959. godine stvara se peti razred te nadalje škola prerasta u osmorazrednu osnovnu školu. ( Do pomenute godine učenici iz Sevca pohađali su više razrede u osnovnoj školi u Štrpcu. Iste godine školi u Sevcu pripajaju se osnovna škola iz Jažinca i osnovna škola iz Vrbeštice. Od navedene godine škola u Sevcu funkcioniše kao matična sa dva izdvojena odeljenja u Jažincu i Vrbeštici.

U posle ratnom periodu škola svoju delatnost usmerava na izvlačenje ovoga kraja iz ekonomske zaostalosti kao i izolovanosti i odsečenosti od sveta. Sa sve savremenijim nastavnim kadrom na planu vaspitanja i obrazovanja brojnih generacija učenika i opismenjavanja odraslih postaje pravi simbol narodne škole. Planski je radila i radi na opremanju nastavnim sredstvima i učelima koja su u svakodnevnoj upotrebi.

Savremena pedagoška teorija potvrđuje se praksom. Skučen prostor za rad koji i do dana današnjeg nije ništa bolji često je primoravao školu u Sevcu da nastavu za pojedina odeljenja izvodi u privatnim kućama ili neadekvatnim seoskim objektima. U Sevcu je je 70-ih godina podignuta nova školska zgrada montažnog tipa koja opet ne zadovoljava prostorno i uslovno rad u školi, u odnosu na broj učenika i odeljenja. U njenom sastavu nema sale za fizičko vaspitanje niti kabineta. Školske zgrade u Jažincu i Vrbeštici su novijeg datuma ali i njihov prostor za rad je ograničen zbog velikog broja učenika. Ni ove škole nemaju sale za fizičko vaspitanje niti kabinete.

Istorijat osnone škole u Jažincu

Osnovna škola ,,Šarski Odred" u Jažincu

Dokumentaciju o radu škole u Jažincu uništio je neprijatelj za vreme Drugog svetskog rata, te su podaci u letopisu škole zabeleženi od strane Ivanović Miladina, kurira i blagajnika u ovoj školi pre rata.

Do osnivanja škole u Jažincu učenici iz Jažinca školu su pohađali u susednom selu Sevcu. Prva školska zgrada podignuta je 1923. godine. Materijal za školu obezbedili su meštani Jažinca a sazidali su je majstori iz Mušnikova sela iz Sredačke župe. Zvog izbijanja Prvog svetskog rata škola nije počela sa radom sve do 1921-1921. godine. Prva generacija učenika pohađa nastavu školske 1920-1921. godine. Tačan broj đaka se ne zna a pretpostavlja se da ih je bilo između 30-40. Prvi učitelj u ovoj školi je bio Janićeić Nikola,rodom iz Orahovca koji je radio sa svim učenicima od prvog do četvrtog razreda. Isto je stanovao u školskoj zgradi i radio je po čitav dan u ovoj školi radio je tri godine. Školska 1923-1924. godine škola nije radila zbog nedostatka učitelja. Posle pauze od godinu dana za učitelja dolazi Vučković Vojislav, rodom iz Gornjeg Sela iz Sredačke župe. Radio je školske 1924-1925. i 1925-1926. godine. rad ovog učitelja bio je izuzetno dobar, te u toku njegovog službovanja u ovoj školi nijedan učenik nije ponovio razred.

Od školske 1926-1927, godine pa sve do školske 1933-1934. godine u školi radi učitelj Babović Dragutin iz Berana. Broj đaka u sva četiri razreda kretao se od 30 do 40. Radilo se kombinovano- pre podne sa I i III, a posle podne sa II i IV razredom.

Naredne dve školske godine u školi radi pop Kujundžić Dragutin. Do Drugog svetskog rata menja se još nekoliko učitelja a poslednji predratni učitelj-ca bila je Slavinka(prezime nepoznato) iz Vršca koja radi sve do 6. aprila 1941-1941. godine. a za vreme Drugog svetskog rata škola nije radila. Škola nastavlja sa radom u jesen 1946. godine. bilo je upisano 104 učenika koji su bili raspoređeni u četiri razreda a učitelj je bio Nikolčević Dušan iz Štrpca. Škola pored redovnog obrazovno-vaspitnog rada vodila računa i o obrazovanju odraslih te je u periodu od januara do marta 1947-1947. godine pri školi radi analfabetski tečaj sa 23 polaznika od kojih je 19 istim uspehom završilo. Rukovodilac tečaja bio je Nikolčvić Dušan a predsednik ispitne komisije je učitelj Trajković Čedomir koji je tada radio u Štrpcu ovakvi tečajevi organizovaće se i u dužem narednom periodu.

Do 1959. godine učenici viših razreda iz Jažinca pohađalo su školu u Štrpcu a od pomenute godine pa do 1991-1991. godine u školi u Sevcu kada prelaze u novosagrađenu školsku zgradu osmogodišnje škole u svome selu.

Istorijat osnovne škole u Vrbeštici

Osnovna škola ,,Šarski Odred" u Vrbeštici

Početak školstva u ovom selu vezan je za 1924. godinu. Te godine učenici ovoga sela školu su pohađali u zgradi "Hana" koja se nalazi u ovom mestu od te pa sve do 1926. godine školu su pohađali u Sevcu i Jažicu.

Škola u Vrbeštici osnovana je 1928. godine a sa redovnim radom počinje 1929-1931. godine. U to vreme u školi rade četiri razreda a učitelj u svim rezredima bio je Nikolčević Predrag. Brojno stanje učenika u periodu od 1931-1947. godine nije bilo poznato jer ne postoji upisnica osnovne škole u tom periodu. Ostala su zabeležena imena učitelja a to su bili: Od školske 1931-1932. godine do školske 1934-1935. godine učitelj je bio Redžić Milan. Naredne godine učitelj u sva četiri rezreda bio je Kaladžić Trpko a školske 1936-1937. godine učitelj u sva četiri razreda bio je Đurinac Branko. Od naredne školske godine pa sve do početka Drugog svetskog rata škola u Vrbeštici nije radila jer se školskoj zgradi nalazila bugarska pogranična straža. Sva dokumentacija škole je uništena kao i školski inventar i zgrada je ostavljena u opštem haosu prilikom povlačenja okupacionih snaga. Nakon završetka rata školska zgrada je mukom osposobljena za nastavak rada i sa istim radom počinje 1946-1947. školske godine. U periodu od 1946. do 1949. godine učitelj u sva četiri razreda bio je Kovačević Bogoljub. Zbog nedostatka evidencionog materijala broj učenika u to vreme nije bio poznat te navodimo podatke iz školske 1949-1950. godine kada je u sva četiri razreda bilo 147 učenika, dok su mu učitelji bili Petrović Vukašin i Petrović Ljubiša.

Osnovni zadaci škole

I škola u Vrbeštici kao i škole u Sevcu i Jažincu vodi brigu o opismenjavanju odrslih. Školske 1948-1949. godine radio je analfabetski tečaj sa 54 upisanih polaznika rkovodilac tečaja bio je Kovačević Bogoljub. U daljem periodu rada škole učitelji se često menjaju ali to ne umanjuje vrednost vaspitno-obrazovnog rada ove škole. Sve do 1980. godine ova škola je šestorazredna dok su učenici sedmog razreda i osmog pohađali u Štrpcu. Školske 1980-1981. godine sagrađena je nova školska zgrada u kojoj se i danas odvija nastava. Pomenute godine u školi se po prvi put otvara odeljenje sedmog razreda tako da sledeće školske godine škola prerasta u osmorazrednu osnovnu školu. Kao sto je i ranije pomenuto i ova škola radi u satavu Osnovne škole ,,Šarski odred" u Sevcu te će u daljem tekstu monografije biti zajednička reč za sve tri škole. Prostorni nedostaci škole kao i zabitost Šar-planine nisu umanjili primenjivanje najsavremenijih oblika pedagoške teorije i prakse u njoj.

Neposredno posle Drugog svetskog rata sve se više učenika i pored teških materijalnih uslova odlučuje na nastavak školovanja u gradovima Kosova i Metohije a malo imućni i širom Srbije. Sa ponosom se može reći da skoro ne postoji učenik ove škole koji je pohađao višu ili visoku školu a da istu nije završio. Broj svršenih studenta koji su prva znanja stekli u klupama ove škole je zaista veliki sto potvrđuje da se u osnovnoj školi temeljno radili i radi. Iz nje su ponikli: Lekari, profesori, natavnici, umetnici, ekonomisti, pravnici, arhitekte, oficiri...među kojima ima magistara i doktora iz određenih struka. Shvatajući značaj škole meštani Sirinićke župe ustalili su izraz: ,, Odbiću od usta a dete ću školovati".

Sve ovo ukazuje na to da na ovim prostorima učenje ne predstavlja neki problem jer je narod jako inteligentan, radan i snalažljiv. Osnovna škola ,, Šarski odred" u Sevcu sa izdvojenim odeljenjima u Jažincu i Vrbeštici danas organizuje vaspitno-obrazovni rad u 28 odeljenja za 474 učenika. Nastava se oduvek izvodi isključivo na srpskom jeziku jer je i stanovništvo isključivo srpsko uprava škole, nastavno osoblje kao i ostali radnici škole svoje radne zadatke i obaveze obavljaju svesno i savesno te u školi vladaju pozitivni duh o veoma dobri međuljudski odnosi.

Veliki broj učenika osvajao je opštinske i pokrajinske nagrade na raznim vidovima takmičenja i na republičkim takmičenjima podstizali su veoma dobre rezultate. Nastavno osoblje koje je visoko i više obrazovano ne štedi sebe kako bi doprinelo što boljem radu i uspehu svoje škole. Sama škola uvek zauzima vidno mesto u ukupnom društvenom razvoju i životu u svom kraju Sirinićke župe što je i povod za mnoga opštinska i pokrajinska priznanja i nagrade. A kao kruna uspeha bila je dodela nagrade Republike Srbije ,,25.Maj.1987. godine. Povodom dana škole (3. novembra) škola svake godine priprema i prikazuje kulturno-zabavni program za roditelje, meštane i goste, a sam sadržaj programa je bogat i raznovrstan.

Škola raspolaže veoma malim fondom knjiga te se o nekoj savremenoj biblioteci ne može govoriti. Ni u jednoj od ovih škola ne postoji fiskulturna ili svečana sala. Opremljenost škole je na solidnom nivou a raspolaže i sa nekoliko desetina kompjutera na kojima se izvodi praktična nastava iz predmeta (Osnove informatike i predmeta Od igre do računara).

Škola izvodi nastavne ekskurzije još od 50-ih godina prošlog veka. Ekskurzije se izvode u okviru naše zemlje dok ekskurzije u inostranstvu nije bilo. Od 1999. godine ekskurzije su poprilično zamrle pre svega zbog političke bezbednosne situacije na Kosovo i Metohiji.

Pri školi aktivno rade sekcije vezane za svaki predmet (oblast). Istim se pridaje veliki značaj te se od toga uspeha ovih sekcija ne izostaje. Škola ima svoj hor koji je nastupao i nastupa na raznim takmičenjima i ima zapažene rezultate i nagrade. Rukovodioci sekcija su predmetni nastavnici a za hor nastavnik muzičke kulture. Škola ima izuzetnu saradnju sa roditeljima i meštanima a ne izostaje ni saradnja sa opštinskim, pokrajinskim i republičkim institucijama i drugim školama.

Saradnja sa drugim školama

Izuzetno plodna saradnja ove škole od davnina do dana današnjeg je sa: Osnovnom školom ,, Staja Marković" u Štrpcu, Osnovnom školom ,, Rajko Urošević" u Gotovuši i srednjom školom ETŠ. ,,Jovan Cvijić" u Štrpcu. U navedenim školama nastava se izvodi islljučivo na srpskom jeziku.

Takođe je Osnovna škola ,, Šarski odred" u Sevcu do 90-ih. godina prošlog veka bila je zbratimljena sa Osnovnom školom ,, Osman Mani" Koja se nalazi u Firaji to je selo naseljeno albanskim stanovništvom. Svake godine škola obeležava Dan Svetog Save radno i svečano. Za tu priliku priređuje se prigodan kulturno-zabavni program za roditelje i maštane.

Školska zgrada u Sevcu nalazi se u samom centru sela dok se školska zgrada u Jažincu nalazi pored magistralnog puta Uroševac-Prizren gde se i nalazi i samo selo. Jažince se graniči sa Brezovicom poznatim turističkim centrom. Školska zgrada u Vrbeštici je u samom centru sela, okružena visokim pošumljenim brdima. Za 2007. godinu predviđena je izgradnja nove moderne školske zgrade u Sevcu koja će zadovoljiti potrebe savremene nastave. Sva pomenuta naselja u kojima se škole nalaze su u Sirinićkoj župi Skupština opštine Štrpce, AP Kosovo i Metohija, Republika Srbija.

Spoljašnje veze

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Zvaničan sajt opštine Štrpce
• Opština Štrpce na sajtu kancelarije za Kosovo i Metohije
• Moj grad