Olakšana difuzija
Olakšana difuzija je jedan od načina transporta supstanci kroz ćelijsku membranu. Olakšanom difuzijom se transportuju supstance koje se ne rastvaraju u lipidima, niz hemijski gradijent, ali pomoću molekula nosača (zato se naziva olakšana difuzija). Molekuli nosači su proteini u membrani koji vezuju specifične molekule i fizički ih “prenose” kroz membranu. Olakšanom difuzijom se vrši transport glukoze kroz membrane crvenih krvnih zrnaca ili transport amino-kiselina u ćelije. U membranama ćelija postoje i jonski kanali, proteinske strukture koje izgrađuju “tunele” za prolazak jona kroz membranu. Otvorenost većine kanala zavisi od prisustva odgovarajućeg signala, električnog ili hemijskog. Jonski kanali čija otvorenost zavisi od prisustva električnog signala nazivaju se voltažno-zavisni kanali, dok se kanali koji su regulisani nekim hemijskim molekulom nazivaju ligand-zavisni jonski kanali. Postoje i jonski kanali koji su stalno otvoreni i nazivaju se membranske pore.
Svi transportni proteini membrane su izrazito selektivni, što znači da omogućavaju transport, najčešće jednog ili ređe, nekoliko strukturno srodnih molekula ili jona. Tako, pomenuti nosač za glukozu neće transportovati strukturno srodan molekul fruktoze, dok voltažno-zavisni kanal za natrijum neće propuštati druge pozitivno naelektrisane jone, na primer, jone kalijuma ili kalcijuma. Ovaj način transporta regulišu hormoni. Na primer olakšanu difuziju glukoze reguliše insulin.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Biologija za 3. razred gimnazije prirodno-matematičkog smera / [priredili] Radomir Konjević, Gordana Cvijić, Jelena Đorđević, Nadežda Nedeljković. 3. izd. Beograd, Zavod za udžbenike. 2008. ISBN 978-86-17-15847-5.
