Pasamakvodi

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Pasamakvodi
Pasamokvodska zastava
Pasamakvodi veslaju u kanuu
Ukupna populacija
3.575
Regioni sa značajnom populacijom
 SAD
 Mejn

3.369 (0,3%)
 Kanada
 Nju Bransvik

206 (0,03%)
Jezici
engleski, malisitsko−pasamakvodski
Religija
hrišćanstvo, narodna vera
Srodne etničke grupe
stali algonkvinski narodi

Pasamakvodi su algonkvinski narod, koji je pre kontakta sa Englezima naseljavao jugoistok države Mejn, najseverniji deo današnje Nove Engleske na severoistoku SAD i susedne delove kanadske pokrajine Nju Bransvik. Deo su algonkvinske „Vabanačke konfederacije” koju čini pet članica Zapadni i Istočni Abenaki, Pasamokvodi, Malisiti i Mikmaci.

„Pasamakvodi Pleme” iz Mejna je savezno priznato, dok Pasamakvodi u Kanadi nemaju status prve nacije, iako su politički organizovani.

Etimologija[uredi | uredi izvor]

Naziv Pasamakvodi je anglizovana pasamakvodska reč peskotomukati, preimenski oblik (preimenice su jezička karakteristika algonkvinskih jezika) reči Peskotomukat, njihovog autonima. Peskotomukat bukvalno znači „onaj koji kopljem lovi bakalare” ili „oni sa mesta gde je bakalar u izobilju”,[1] što odražava značaj ove vrste ribe u njihovoj kulturi.[2] Ribu su lovili kopljem, nisu je pecali ili lovili korišćenjem mreža. Zaliv Pasamakvodi na koji izlaze i Mejn i Nju Bransvik, engleski doseljenici su nazvali po narodu Pasamakvodi.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Istorijska teritorija algonkvinskih naroda koji su deo Vabanačke konfederacije:
  Zapadni Abenaki
  Istočni Abenaki
  Pasamakvodi
  Malisiti
  Mikmaci
Gravura na brezinoj kori, koja ilustruje jednu pasamakvodsku narodnu priču
Pasamakvodi i Malisiti u vreme prvog kontakta sa Evropljanima
Figura koja predstavlja Pasamokvoda iz 16. veka

Pasamakvodi su pre kontakta sa Evropljanima svoju istoriju prenosili usmenim predanjima i gravurama na brezovoj kori. Naseljavali su priobalna područja uz zaliv Fandi, zaliv Pasamakvodi i Mejnski Zaliv, i područja oko reke Sen Kroa i njenih pritoka. Bili su polunomadski narod. Leti su se okupljali na obali i ostrvima, a osnovni izvor hrane bili su im plodovi mora, uključujući morske sisare, mekušce, rakove i ribe. Zimi su se delili na manje grupe koje su se selile u unutrašnjost. U ova doba godine osnovni izvor hrane im je bila divljač koju su lovili.[3]

U kolonijalno doba Angloamerički doseljenici su u više navrata potiskivali Pasamakvode sa njihove zemlje. Nakon što su Sjedinjene Američke Države stekle nezavisnost od Velike Britanije, zemlja Pasamakvoda je zvanično ograničena na dva rezervata, od kojih je jedan i danas postojeći „Rezervat Indijanski grad”, na istoku okruga Vašington u Mejnu 45° 15′ 57″ N 67° 36′ 43″ W / 45.26583° S; 67.61194° Z / 45.26583; -67.61194. Površina rezervata je 97 km², a broj stanovnika prema popisu iz 2010. je 718 ljudi. Drugi manji rezervat je Pasamakvodi Plez`nt Pojnt, takođe na istoku okruga Vašington, koji ima površinu od 1,3 km² i 749 stanovnika prema popisu iz 2010.[4]

Pasamakvodi su takođe živeli na poverenoj zemlji (zemlja u trastu) izvan rezervata u pet okruga Mejna. Ove zemlje su po površini skoro četiri puta veće od veličine 2 rezervata. Nalaze se u severnom i zapadnom delu okruga Samerset, na severu okruga Frenklin, severoistoku okruga Henkok, zapadnom delu okruga Vašington i nekoliko lokacija u istočnom i zapadnom delu okruga Penobskot. Ukupna površina ovih područja je 373,89 km². Od popisa 2000, nijedan stanovnik nije živeo na ovoj poverenoj zemlji.

Pasamakvodi takođe žive u okrugu Šarlot u kanadskoj pokrajini Nju Bransvik, gde imaju poglavicu i vladu. Oni u Kanadi vode spor oko vlasništva nad zemljom, ali nemaju pravni status prve nacije. Deo Pasamakvoda i dalje traži povratak zemlje koja danas pripada gradu Sent Endrjuzu, na kome su se nalazili njihova prestonica Konaskamkuk i gradsko groblje.

Stanovništvo i jezik[uredi | uredi izvor]

Ukupna populacija Pasamakvoda je oko 3.576 ljudi. Oko 500 ljudi, od kojih je većina starija od 50 godina, govori pasamakvodskim dijalektom malisitsko-pasamakvodskog jezika. Ovim jezikom (malisitskim dijalektom) takođe govori susedni srodni narod Malisit. Ovaj jezik pripada algonkvinskoj grani algijskih jezika. Univerzitet u Mejnu je 2008. objavio sveobuhvatni Rečnik pasamakvodskog jezika. Na internetu postoji pasamakvodsko-malisitski jezički portal, na kome postoji veliki broj video zapisa, titlovanih na engleskom i pasamakvodskom, na kojima na pasamakvodskom jeziku razgovaraju ljudi kojima je on maternji jezik. Većina Pasamakvoda govori engleskim kao maternjim jezikom.

Iako su Pasamakvodi u Kanadi malobrojniji od svojih sunarodnika u Mejnu, oni imaju svoju vladu i poglavicu Hjua Akagija. Većina kanadskih Pasamakvoda govori francuski i engleski. Kanadska vlada ih ne priznaje kao prvu naciju. Ipak 2004. poglavica Akagi je dobio ovlašćenje da predstavlja Pasamakvode na događaju kojim je obeležena 400. godišnjica francuskog naseljavanja ostrva Sent Kroa (prvi francuski pokušaj trajnog naseljavanja u Novom svetu). Ovo ukazuje na to da je vlada donekle priznala pleme i da je postignut napredak u formalnom priznanju.[5]

Poseban politički status u Mejnu[uredi | uredi izvor]

Pasamakvodi, zajedno sa susednim Penobskotima, imaju poseban politički status u američkoj državi Mejn. I jedni i drugi mogu da pošalju svog predstavnika koji nema pravo glasa u Predstavnički dom Mejna. Iako ovi predstavnici ne mogu glasati, oni mogu zagovarati donošenje bilo kog zakona koji se odnosi na američke Indijance.

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Erickson, Vincent O. 1978. "Maliseet-Passamaquoddy". In Northeast, ed. Bruce G. Trigger. Vol. 15 of Handbook of North American Indians, ed. William C. Sturtevant. Washington, D.C.: Smithsonian Institution, pg. 135. Cited in Campbell, Lyle (1997). American Indian Languages: The Historical Linguistics of Native America. Oxford: Oxford University Press, pg. 401.
  2. ^ "Maliseet" - Passamaquoddy Dictionary
  3. ^ „Archived copy”. Arhivirano iz originala 29. 8. 2008. g. Pristupljeno 31. 8. 2008. 
  4. ^ „Profile of General Population and Housing Characteristics: 2010 Demographic Profile Data (DP-1): Passamaquoddy Pleasant Point Reservation, Washington County, Maine”. United States Census Bureau. Pristupljeno 20. 7. 2012. 
  5. ^ Rudin, Ronald. Remembering and Forgetting in Acadie: A Historian's Journey through Public Memory (Toronto: University of Toronto Press. 2009).

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Пасамакводи&oldid=26970801”