Pređi na sadržaj

Пашканат

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Paškanat
Naučna klasifikacija
Carstvo:
Divizija:
Klasa:
Red:
Porodica:
Rod:
Vrsta:
P. sativa
Binomno ime
Pastinaca sativa

Paškanat ili pastrnjak (lat. Pastinaca sativa) je aromatična biljka iz porodice štitara (Apiaceae) koja se koristi i za ljudsku ishranu kao povrće.

Opis biljke

[uredi | uredi izvor]
Pastinaca sativa

Dvogodišnja zeljasta biljka sa beličasatim, vretenastim korenom iz koga druge godine izraste snažna, izbrazdana stabljika visine od 50-100 cm. Listovi su neparno perasto složeni od 2-7 pari duguljastih, sedećih, nazubljenih listića. Cvetovi su sitni, zlatnožuti sakupljeni u štitaste cvasti na krajevima stabljike i ogranaka. Plodovi su zelenkastožuti i spljošteni. Svi biljni delovi imaju specifičan začinski miris i ukus.

Dejstvo i hemijski sastav

[uredi | uredi izvor]

Aromatičan ukus i miris potiču od eteričnog ulja koga ima najviše u plodovima. Pored eteričnog ulja paškanat sadrži obilje mineralnih materija, vitamina C, B i E, organskih kiselina, skroba i dr. Pored upotrebe u ishrani kao povrće i začin, paškanat se koristi i u narodnoj medicini. U zvaničnoj medicini nije priznata njegova lekovitost mada se alkaloid pastinacin (nalazi se u svim delovima ove biljke) u nekim zemljama upotrebljava za lečenje neuroze, grčeva u želucu i crevima, stenokardije i dr.

Upotreba

[uredi | uredi izvor]

Paškanat se koristi za jačanje srca i reguliše njegov nepravilan rad. Reguliše krvni pritisak i ojačava zidove krvnih sudova. Takođe, poboljšava varenje i otklanja smetnje pri varenju, smiruje želudačne grčeve i bolove, poboljšava rad creva. Deluje i na bubrege poboljšavajući njihov rad i izlučivanje mokraće i pomaže kod peska i kamena u bubregu. Ima umirujuće dejstvo pa tako pomaže kod neuroze, nemira i nesanice. Pojačava znojenje čime smanjuje telesnu temperaturu.

Kada se redovno uzima mešavina paškanata i praziluka u obliku guste supe, može da se smanji telesna težina.

Literatura

[uredi | uredi izvor]
  • Gostuški, R: Lečenje lekovitim biljem, Narodna knjiga, Beograd, 1979.
  • Grlić, Lj: Enciklopedija samoniklog jestivog bilja, August Cesarec, Zagreb, 1986.
  • Djuk, A, Dž: Zelena apoteka, Politika, Beograd, 2005.
  • Jančić, R: Lekovite biljke sa ključem za određivanje, Naučna knjiga, Beograd, 1990.
  • Jančić, R: Botanika farmaceutika, Službeni list SCG, Beograd, 2004.
  • Jančić, R: Sto naših najpoznatijih lekovitih biljaka, Naučna knjiga, Beograd, 1988.
  • Kojić, M, Stamenković, V, Jovanović, D: Lekovite biljke jugoistične Srbije, ZUNS, Beograd 1998.
  • Lakušić, D: Vodič kroz floru nacionalnog parka Kopaonik, JP Nacionalni park Kopaonik, Kopaonik, 1995.
  • Marin, P, Tatić, B: Etimološki rečnik, NNK Internacional, Beograd, 2004.
  • Mindel, E: Vitaminska biblija, FaMilet, 1997.
  • Mišić Lj, Lakušić R: Livadske biljke, ZUNS Sarajevo, ZUNS Beograd, IP Svjetlost, 1990
  • Stamenković, V: Naše neškodljive lekovite biljke, Trend, Leskovac
  • Tucakov, J: Lečenje biljem, Rad, Beograd, 1984.

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]