Rat Crnog Jastreba
| Rat Crnog Jastreba | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Indijanskih ratova | |||||||
 Poglavica Crni Jastreb. | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 SADHo-Čank, Menomini, Sijuksi i Potavatomi saveznici |
Plemenski savez Sauka i Foksa Ho-Čank i Potavatomi saveznici | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
|
general Henri Etkinson general Semjuel Vajtsajd pukovnik Vinfild Skot pukovnik Zahari Tejlor kapetan Abraham Linkoln | Crni Jastreb | ||||||
| Jačina | |||||||
| oko 340 vojnika i 1.700 milicionera (1.500 konjanika i 160 pešaka)[1] | oko 2.000, svega 600 ratnika[1] | ||||||
| Žrtve i gubici | |||||||
| oko 70 mrtvih[1] | oko 600 mrtvih[1] | ||||||
Rat Crnog Jastreba je bio kratak rat iz 1832. između SAD i američkih starosedelaca, koje je predvodio Crni Jastreb, vođa Sauka. Američka vojska ugušila je pobunu Indijanaca u dolini reke Misisipi surovim merama.[1][2]
Pozadina[uredi | uredi izvor]
Rat je izbio pošto su Crni Jastreb i grupa Sauka, Meskvoka i Kikapua, poznata kao Britanska družina, prešli reku Misisipi sa indijanske teritorije u Ajovi u američku državu Ilinois aprila 1832. Motivi Crnog Jastreba su bili nejasni, ali se navodno nadao da će izbeći krvoproliće preseljenjem sa plemenske teritorije koje je ustupljena SAD osporenim Sporazumom iz Sent Luisa iz 1804.[1]
Rat[uredi | uredi izvor]
Ubeđeni da su namere Britanske družine neprijateljske, američki zvaničnici su mobilisali pogranične milicije i otvorile vatru na indijansku delegaciju 14. maja 1832. Crni Jastreb je odgovorio uspešni napadom na miliciju u bici poznatoj pod imenom Stilmanovo bekstvo. Odveo je svoju družinu na bezbedno mesto u današnjem južnom Viskonsinu dok su ga progonile američke snage. U međuvremenu su drugi Indijanci napadali tvrđave i naselja koja su ostala u velikoj meri nezaštićena odsustvom američke vojske. Neki Vinebago i Potavatomi ratnici ogorčeni na evropske doseljenike su učestvovali u ovim napadima, mada je većina pripadnika plemena pokušala da izbegne sukob. Plemena Menomini i Dakota, koji su bile u sukobu sa Saucima i Meksvokijima, su bila na strani SAD.[1]
Pod komandom generala Henrija Atkonsona, američka vojska je pratila Britansku družinu. Milicija po komandom pukovnima Henrija Dodža je sustigla Britansku družinu 21. jula i porazila ih u bici na Viskonsinskim visovima. Grupa Crnog Jastreba je bila oslabljena usled gladi, smrti i dezerterstva i mnogi preživeli su se vratili prema Misisipiju. Američki vojnici su 2. avgusta napali ostatke Britanske družine u bici kod Bed Eksa, ubivši mnoge i zarobivši preživele. Crni Jastreb i druge vođe su pobegle, ali su se kasnije predali i bili zatvoru godinu dana.[1]
Posledice[uredi | uredi izvor]
Rat Crnog Jastreba pružio je mladom kapetanu Abrahamu Linkolnu priliku za njegovo kratkotrajnu vojničku karijeru. Drugi učesnici rata koji će kasnije postati poznati bili su Vinfild Skot, Zahari Tejlor i Džeferson Dejvis. Rat je dao podsticaj američkoj politici preseljenja Indijanaca, po kojoj su Indijanci bili primoravani da prodaju svoju zemlju i presele se u rezervate zapadno od reke Misisipi i tamo ostanu.[1][3]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž z Džozefi Mlađi, Elvin M. (2003). Poglavice patrioti, Hronika otpora američkih indijanaca. Beograd: Metafizika. str. 199—236. ISBN 86-84091-08-6.
- ^ Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 3, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1972), str. 567
- ^ Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 8, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1974), str. 655.
