Sabejci
Sabajci ili sabejci su bili drevni narod Južne Arabije. Govorili su sabajskim jezikom[1], jednim od starih jezika Južne Arabije. Osnovali su kraljevstvo Saba[2], što je biblijska zemlja Šeba[3][4][5] i „najstarije i najvažnije od kraljevstava Južne Arabije“[6].
Datum osnivanja Sabaʾ je tačka neslaganja među učenjacima. Kenet Kičen datira kraljevstvo između 1200 pre nove ere i 275 nove ere, a glavni grad je Marib . [7] S druge strane, Izrael Finkelstin i Nil Ašer Silbrmen pišu da je "Sabajsko kraljevstvo počelo procvetati tek od osmog veka pre nove ere pa nadalje" i da je priča o Solomonu i kraljici Saba "anahrono delo iz sedmog veka". [8] Kraljevina je pala nakon dugog, ali sporadičnog građanskog rata između nekoliko jemenskih dinastija, koje su zahtevale kraljevstvo; [9] [10] iz toga je Himjarsko kraljevstvo nastalo kao pobednik.
Sabe se spominju nekoliko puta u Tanahu. U Kuranu, [11] kao Saba [12] [13], ili kao Tuba [14] [15]
U Bibliji se na nekoliko mesta pominju ljudi visokog rasta, ratoborni (4. Mojs. 13:28-33), Sabejci (Isaija 28:2,7, 45:14).
Istorija[uredi | uredi izvor]
Poreklo Sabejskog kraljevstva je neizvesno. Kenet Kičen datira kraljevstvo na oko 1200. godine pre nove ere,[16] dok Izrael Finkelštajn i Nil Ašer Silberman pišu da je „sabejsko kraljevstvo počelo da cveta tek od osmog veka pre nove ere“.[17] Prvobitno, Sabejci su bili jedan od šabova (sabejski 𐩦𐩲𐩨𐩪), „zajednica“, na ivici pustinje Sajhad. Vrlo rano, početkom 1. milenijuma pre nove ere, političke vođe (sabejski: 𐩱𐩣𐩡𐩫, romanizovano: ʾmlk) ove plemenske zajednice uspele su da stvore ogromnu zajednicu koja je zauzela veći deo teritorije Južne Arabije i uzela sabejski naziv 𐩣𐩫𐩧𐩨 𐩪𐩨𐩱, romanizovano: mkrb sbʾ, „Mukarib od Sabejaca“.[18]
Nekoliko faktora je izazvalo značajan pad sabejske države i civilizacije do kraja 1. milenijuma pre nove ere.[19] Sabu su osvojili Himjariti u prvom veku pne; ali nakon raspada prve himjaritske države kraljeva Sabe i Du Rajdana, Srednjesabejsko kraljevstvo se ponovo pojavilo početkom drugog veka.[20] Treba imati na umu da se Srednjesabejsko kraljevstvo razlikovalo od drevnog Sabejskog kraljevstva po mnogim važnim aspektima.[21] Sabejsko kraljevstvo su konačno osvojili Himjari krajem 3. veka, i u to vreme glavni grad je bio Marib. Ono se nalazilo duž pustinjske trake koju su srednjovekovni arapski geografi nazivali Sajhad, a koja se sada zove Ramlat al-Sabatejn.
Sabejci su koristili sopstveni drevni semitski jezik, sabejski ili himjaritski, na čemu se zasniva etiopski. Svaki od ovih naroda imao je regionalna kraljevstva u starom Jemenu, sa Minejcima u Vadi al-Džavfu na severu, Sabejcima na jugozapadnom vrhu, koji se proteže od visoravni do mora; Katabancima istočno od njih, a Haramitima istočno od njih. Sabejci su, kao i druga jemenska kraljevstva iz istog perioda, bili uključeni u izuzetno unosnu trgovinu začinima, posebno tamjanom i smirnom.[22] Za sobom su ostavili mnoge natpise u monumentalnom drevnom južnoarapskom pismu ili Musnad, kao i brojne dokumente u srodnom kurzivnom zaburskom pismu.
Religijske prakse[uredi | uredi izvor]
Muslimanski pisac Muhamed Šukri al-Alusi upoređuje njihove verske prakse sa islamom u svom delu Bulug al-Arab fi Ahval al-Arab:[23]
Arapi su tokom predislamskog perioda praktikovali izvesne obrede koje su bili uključeni u islamski šerijat. Oni, na primer, nisu venčavali majku i njenu ćerku. Smatrali su da je ženiba dve sestre istovremeno najgnusniji zločin. Takođe su osuđivali svakog ko se oženio njegovom maćehom i nazivali ga dejzan. Oni su sprovodili veliki hadž i manje umru hodočašće Kabi, vršili obilaženje oko Kabskog tavafa, trčali sedam puta između brda Safa i Marva, bacali kamenje i prali se nakon seksualnog odnosa. Takođe su ispirali grlo, šmrkali vodu u nos, sekli nokte, uklanjali sve stidne dlake i vršili ritualno obrezivanje. Isto tako, odsecali su desnu ruku lopovu i kamenovali preljubnike.
Prema jeresiografijama Šahrastajna, Sabejci prihvataju čulni i pojmljivi svet, ali ne slede verske zakone, već svoje obožavanje usredsređuju na duhovne entitete.[24]
Pominje u verskim tekstovima[uredi | uredi izvor]
Bahajski zapisi[uredi | uredi izvor]
Sabejci se mnogo puta pominju u Bahajskim spisima kao regionalni narod i po njihovoj verskoj praksi. Ta religija se ubraja među prave Božje religije kao rani deo istorijskog procesa progresivnog otkrivenja gde Bog vodi čovečanstvo tako što tokom vremena šalje Božanske učitelje da poučavaju ljude o Božjoj religiji.[25] Oni su takođe pomenuti u Abdul-Baha knjizi Tajne božanske civilizacije kao oni narodi koji su verovatno doprineli temeljima naučne logike.[26]
Biblija[uredi | uredi izvor]
Sabejci se pominju u biblijskim knjigama Postanja, 1. Kraljevima (što uključuje izveštaj o Solomonu i kraljici od Sabe), Isaiji, Joilu, Jezekilju i Jovu. Potonja pominje Sabejce da su pomorili Jovovu stoku i sluge.[27] U Isaiji su opisani kao ljudi „visokog stasa“.[28]
Kuran[uredi | uredi izvor]
Ime Saba se u Kuranu pominje dva puta, u 27.[29] i 34.[30] surama, pri čemu je potonja nazvana po tom području. Prva se odnosi na područje u kontekstu Solomona i kraljice od Sabe, dok se druga odnosi na Sajl al-Arim (poplavu brane), u kojoj je istorijska brana uništena poplavom. Što se tiče fraze Qawm Tubba („Narod Tuba“), koja se pojavljuje u 44.[31] i 50.[32] poglavlju, Tuba je bila titula za kraljeve Sabe, kao i za Himjarete.[33]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Stuart Munro-Hay, Aksum: An African Civilization of Late Antiquity, 1991.
- ^ Kitchen, Kenneth Anderson (1994). Documentation for Ancient Arabia: Chronological framework & historical sources (na jeziku: engleski). Liverpool University Press. ISBN 978-0-85323-359-6.
- ^ Burrowes, Robert D. (2010). Historical Dictionary of Yemen. Rowman & Littlefield. str. 319. ISBN 0810855283.
- ^ St. John Simpson (2002). Queen of Sheba: treasures from ancient Yemen. British Museum Press. str. 8. ISBN 0714111511.
- ^ Kitchen, Kenneth Anderson (2003). On the Reliability of the Old Testament
. Wm. B. Eerdmans Publishing. str. 116. ISBN 0802849601.
- ^ „The kingdoms of ancient South Arabia”. Britishmuseum.org. Arhivirano iz originala 4. 5. 2015. g. Pristupljeno 22. 2. 2013.
- ^ Kenneth A. Kitchen The World of "Ancient Arabia" Series. Documentation for Ancient Arabia. Part I. Chronological Framework and Historical Sources pp. 110
- ^ Israel Finkelstein; Neil Asher Silberman, David and Solomon: In Search of the Bible's Sacred Kings and the Roots of the Western Tradition, str. 171
- ^ D. H. Muller (1893), Himyarische Inschriften (na jeziku: nemački), Mordtmann, str. 53
- ^ Javad Ali, The Articulate in the History of Arabs before Islam, Volume 2, p. 420
- ^ Brannon M. Wheeler (2002). Prophets in the Quran: An Introduction to the Quran and Muslim Exegesis. Continuum International Publishing Group. str. 166. ISBN 0-8264-4956-5.
- ^ [Kuran 27:6]
- ^ [Kuran 34:15]
- ^ [Kuran 44:37]
- ^ [Kuran 50:12]
- ^ Kenneth A. Kitchen The World of "Ancient Arabia" Series. Documentation for Ancient Arabia. Part I. Chronological Framework and Historical Sources pp. 110
- ^ Finkelstein, Israel; Silberman, Neil Asher. David and Solomon: In Search of the Bible's Sacred Kings and the Roots of the Western Tradition. str. 171.
- ^ Korotayev 1996, str. 2–3.
- ^ Korotayev 1995, str. 98
- ^ Korotayev 1996.
- ^ KOROTAYEV, A. (1994). Middle Sabaic BN Z: clan group, or head of clan?. Journal of semitic studies, 39(2), 207-219.
- ^ „Yemen | Facts, History & News”. InfoPlease.
- ^ al-Alusi, Muhammad Shukri. Bulugh al-'Arab fi Ahwal al-'Arab, Vol. 2. str. 122.
- ^ Walbridge, John. “Explaining Away the Greek Gods in Islam.” Journal of the History of Ideas, vol. 59, no. 3, 1998, pp. 389–403. JSTOR, www.jstor.org/stable/3653893.
- ^ „Bahá'í Reference Library - Directives from the Guardian, Pages 51-52”. reference.bahai.org. Pristupljeno 2022-11-04.
- ^ „The Secret of Divine Civilization | Bahá’í Reference Library”. www.bahai.org. Pristupljeno 2022-11-04.
- ^ Job 1:14–15
- ^ Isaiah 45:14
- ^ Kuran 27:15–44
- ^ Kuran 34:15–17
- ^ Kuran 44:37 (Prevod Yusuf Ali)
- ^ Kuran 50:12–14
- ^ Wheeler, Brannon M. (2002). Prophets in the Quran: An Introduction to the Quran and Muslim Exegesis. Continuum International Publishing Group. str. 166. ISBN 0-8264-4956-5 — preko Google Books.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Kitchen, Kenneth Anderson (1994). Documentation for Ancient Arabia: Chronological framework & historical sources (na jeziku: engleski). Liverpool University Press. ISBN 978-0-85323-359-6.
- Bafaqīh, M. ‛A., L'unification du Yémen antique. La lutte entre Saba’, Himyar et le Hadramawt de Ier au IIIème siècle de l'ère chrétienne. Paris, 1990 (Bibliothèque de Raydan, 1).
- Klotz, David (2015). „Darius I and the Sabaeans: Ancient Partners in Red Sea Navigation”. Journal of Near Eastern Studies. 74 (2): 267—280. S2CID 163013181. doi:10.1086/682344.
- Korotayev, Andrey (1995). Ancient Yemen. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-922237-1. [1].
- Korotayev, Andrey (1996). Pre-Islamic Yemen. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag. ISBN 3-447-03679-6.
- Ryckmans, J., Müller, W. W., and ‛Abdallah, Yu., Textes du Yémen Antique inscrits sur bois. Louvain-la-Neuve, 1994 (Publications de l'Institut Orientaliste de Louvain, 43).
- Info Please
- Article at Encyclopædia Britannica
- Armstrong, Karen (2000), Islam: A Short History, Modern Library, ISBN 978-0-8129-6618-3
- Aslan, Reza (2008), No God but God: The Origins, Evolution, and Future of Islam, Random House, ISBN 978-1-4070-0928-5
- al-Azmeh, Aziz (2017), The Emergence of Islam in Late Antiquity: Allah and His People, Cambridge University Press, ISBN 978-1-316-64155-2
- Ball, Warwick (2002), Rome in the East: The Transformation of an Empire, Routledge, ISBN 978-1-134-82387-1
- Berkey, Jonathan Porter (2003), The Formation of Islam: Religion and Society in the Near East, 600-1800, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-58813-3
- Bernabé, Alberto; Jáuregui, Miguel Herrero de; Cristóbal, Ana Isabel Jiménez San; Hernández, Raquel Martín, ur. (2013), Redefining Dionysos, Walter de Gruyter, ISBN 978-3-11-030132-8
- Bukharin, Mikhail D. (2009). „Mecca On The Caravan Routes In Pre-Islamic Antiquity”. Ur.: Marx, Michael; Neuwirth, Angelika; Sinai, Nicolai. The Qurʾān in Context: Historical and Literary Investigations into the Qurʾānic Milieu. Texts and Studies on the Qurʾān. 6. Leiden and Boston: Brill Publishers. str. 115—134. ISBN 978-90-04-17688-1. ISSN 1567-2808. S2CID 127529256. doi:10.1163/ej.9789004176881.i-864.25.
- Cameron, Averil (2002), The Mediterranean World in Late Antiquity, Routledge, ISBN 978-1-134-98081-9
- Carmody, Denise Lardner; Carmody, John Tully (2015), In the Path of the Masters: Understanding the Spirituality of Buddha, Confucius, Jesus, and Muhammad: Understanding the Spirituality of Buddha, Confucius, Jesus, and Muhammad, Routledge, ISBN 978-1-317-46820-2
- Chancey, Mark A. (2002), The Myth of a Gentile Galilee, Cambridge University Press, ISBN 978-1-139-43465-2
- Corduan, Winfried (2013), Neighboring Faiths: A Christian Introduction to World Religions, InterVarsity Press, ISBN 978-0-8308-7197-1
- Coulter, Charles Russell; Turner, Patricia (2013), Encyclopedia of Ancient Deities, Routledge, ISBN 978-1-135-96390-3
- Cramer, Marc (1979), The Devil Within, University of Michigan, ISBN 978-0-491-02366-5
- Crawford, Harriet E. W. (1998), Dilmun and Its Gulf Neighbours, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-58679-5
- Crone, Patricia (2005), Medieval Islamic Political Thought, Edinburgh University Press, ISBN 978-0-7486-2194-1
- El-Zein, Amira (2009), Islam, Arabs, and Intelligent World of the Jinn, Syracuse University Press, ISBN 978-0-8156-3200-9
- Doniger, Wendy, ur. (1999), Merriam-Webster's Encyclopedia of World Religions, Merriam-Webster, ISBN 978-0-87779-044-0
- Drijvers, H. J. W (1976). van Baaren, Theodoor Pieter; Leertouwer, Lammert; Leemhuis, Fred; Buning, H., ur. The Religion of Palmyra. Brill. ISBN 978-0-585-36013-3.
- Drijvers, H. J. W. (1980), Cults and Beliefs at Edessa, Brill Archive, ISBN 978-90-04-06050-0
- Eliade, Mircea (2013), History of Religious Ideas, Volume 3: From Muhammad to the Age of Reforms, University of Chicago Press, ISBN 978-0-226-14772-7
- Esposito, John (1999), The Oxford History of Islam, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-510799-9
- Fahd, T. (2012). „Manāf”. Ur.: Bearman, P. J.; Bianquis, Th.; Bosworth, C. E.; van Donzel, E. J.; Heinrichs, W. P. Encyclopaedia of Islam (2nd izd.). Brill. ISBN 978-90-04-16121-4. doi:10.1163/1573-3912_islam_SIM_4901.
- Fisher, Greg (2015), Arabs and Empires before Islam, Oxford: Oxford University Press, ISBN 978-0-19-105699-4
- Finster, Barbara (2009). „Arabia In Late Antiquity: An Outline of The Cultural Situation In The Peninsula At The Time of Muhammad”. Ur.: Marx, Michael; Neuwirth, Angelika; Sinai, Nicolai. The Qurʾān in Context: Historical and Literary Investigations into the Qurʾānic Milieu. Texts and Studies on the Qurʾān. 6. Leiden and Boston: Brill Publishers. str. 61—114. ISBN 978-90-04-17688-1. ISSN 1567-2808. S2CID 160525414. doi:10.1163/ej.9789004176881.i-864.21.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- S. Arabian "Inscription of Abraha" in the Sabaean language Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. februar 2016), at Smithsonian/NMNH website
| Geografske | |
|---|---|
| Ostale | |
