Samuilov natpis

Samuilov natpis – staromakedonski epigrafski spomenik iz 993. godine – je nadgrobni natpis makedonsko-slovenskog cara Samuila, postavljen na grobu njegovih roditelja i brata, u Crkvi Svetog Germana, na obali Malog Prespanskog jezera.

Fotografija nadgrobne ploče s natpisom Samuila iz knige „Izveštaj Ruskog Arheološkog instituta u Konstantinopolju“ (snimak Uspenskog, 1899. godina.)

To je najstariji staroslovenski ćirilični spomenik sa tačno utvrđenim datumom – 6501. (1.IX 992-31.VIII 993. godine). Sada se nalazi u Nacionalnom istorijskom muzeju u Sofiji.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Replika nadgrobne ploče (nalazi se u selu Samuilova Krepost, Blagojevgradska oblast, Bugarska)

Natpis je djelimično oštećena mramorna ploča, dimenzija 130×67×7 cm, otkrivena 1888. godine tokom dogradnje Crkve Svetog Germana u selu German, na obali Malog Prespanskog jezera (Makedonija).

Izrađen je po narudžbini cara Samuila (997–1014), u spomen na roditelje mu — komitu (od grč. κόμησ = knez) Nikolu i Ripsimiju i brata mu Davida. Sastoji se od 11 redova, ispisanih u stilu tzv starog uncijala, pod uticajem rukopisa liturgijskog uncijala.

Natpis je prvi objavio direktor Ruskog arheološkog instituta u Carigradu, Fjodor Uspenski, 1899. godine, a ubrzo potom o njemu pišu i Konstantin Jireček, Timotej Florinski i Ljubomir Miletić.

Godine 1916, u jeku Prvog svjetskog rata, Samuilov natpis prenet je u Sofiju. Učinio je to Stefan Kostov, etnograf Prve bugarske armije, koji je proučavao Vardarsku Makedoniju tokom bugarske okupacije juga Srbije (1915-1918).

Tekst[uredi | uredi izvor]

Original

†vъ imѧ ѡtьca i sъina i s҃tago dѹha azъ samoip(l)ь rabъ b҃ži polagaѫ

pamѧtь ѡtьcѹ i matєri i bratѹ na krъstѣhъ sihъ• imєna ѹsъpъšihъ

nikola rabъ b҃ži ... ѣ davdъ napisa ... vъ lѣto otъ sъtvorєniя mirѹ

ѕ҃• fa҃• inъdikta ѕ҃•

Prevod

„†U ime Oca i Sina i Svetoga Duha. Ja, Samuil, rab Božji, polažem
spomen ocu i materi i bratu na krstu ovom. Imena upokojenih:
Nikola, rab Božji, ...e David. Napisano ... u leto, od stvorenja sveta

6501, indikta 6.^[1]“

Reference[uredi | uredi izvor]

^ 992/93 godina n.e.; Indiktion označava ciklus od 15 godina, koji se koristio u Rimskom kalendaru.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Успенскиiй, Ф. И. Надпис царя Самуила, Известiя Руского Археологического Института в Константинополе, 1898, III, str. 184-194
Kos, M. O natpisu cara Samuila, Glasnik srpskog naučnog društva 5, 1929, pp. 203-209

[1] 992/93 godina n.e.; Indiktion označava ciklus od 15 godina, koji se koristio u Rimskom kalendaru.

[1]