Snajder (puška)
| Snajder-Enfild model 1866 | |
|---|---|
 Zatvarač puške Snajder-Enfild. | |
| Vrsta | puška ostraguša |
| Poreklo |  UK |
| Upotreba | |
| Upotreba u | UK Japan |
| Bojno delovanje | Balkanski ratovi Prvi svetski rat |
| Cena | 33 dinara (1879)[1] |
| Specifikacije | |
| Masa | 4.140 kg |
| Dužina | 1.372 mm |
| Kalibar | 14.8 mm |
| Vrsta operacije | sporometna (jednometna) ostraguša. |
| Način dejstva | zatvarač u vidu poklopca i spoljašnji oroz |
| Brzina paljbe | 8 met/min |
| Brzina zrna | 359 m/s |
| Maks. ef. domet | do 1.000 m |
| Način punjenja | ostraguša |
Snajder-Enfild (engl. Snider–Enfield), britanska sporometna puška ostraguša konstruisana 1866, prva puška ostraguša koja je našla masovnu primenu u britanskoj vojsci, zamenivši dotadašnje puške kapislare (izolučene muskete) Enfild iz 1853. godine.[2]
Razvoj i karakteristike
[uredi | uredi izvor]Nakon što je u austrijsko-pruskom ratu (1866) nemačka ostraguša Drajze pokazala daleko veću vatrenu moć od pušaka kapislara Lorenc kojima je bila naoružana austrijska vojska, sve evropske zemlje i SAD počele su užurbano da prepravljaju postojeće puške kapislare (sprednjače) u ostraguše. Tako je britanska vojska prepravila postojeće kapislare Enfild (model iz 1853. godine) po ideji Džejkoba Snajdera, dodavanjem zatvarača u vidu poklopca.[2][3]
Zatvarač u vidu poklopca (šarnira) okreće se oko osovine koja je paralelna osi cevi, a nalazi se sa njene desne strane. Udarna igla i opruga su u telu zatvarača, a opaljivanje je spoljašnjim orozom (kao kod pušaka kapislara), koji se morao ručno nategnuti pre svakog opaljivanja. Zbog teškoća oko izvlačenja i izbacivanja prazne čaure, ti zatvarači nisu našli širu primenu, ali su poslužili za preradu starih sprednjača u ostraguše, pošto je starim sprednjačama dodavan sanduk za punjenje na zadnjem kraju cevi (koja je prethodno skraćivana za desetak santimetara), koja je zatvarana zatvaračem u obliku poklopca, koji se podizao na šarkama u desnu stranu. Tako je najveći deo postojećih sprednjača relativno brzo i jeftino konvertovan u ostraguše, pošto su stare kapislare zadržale svoje cevi, kundake i mehanizam za opaljivanje, s tom razlikom da oroz više nije aktivirao kapislu, već udarnu iglu u zatvaraču. Puška Snajder-Ennfild imala je cev sa tri žleba i punjena je metkom sa metalnom čaurom, a izbacivala je zrno težine 31,10 grama.[2][3]
Ove puške bile su prelazno rešenje (prepravljene sprednjače), koje su ostale u upotrebi do razvoja modernijih ostraguša Martini-Henri 1871. godine.[2]
U Srbiji i Crnoj Gori
[uredi | uredi izvor]
Tokom srpsko-turskih ratova 1876-1878, Srbija i Crna Gora su zaplenile znatan broj turskih pušaka. Pri tome, osnovno oružje turske pešadije tog vremena bile su puške Martini-Henri, deo konjice bio je naoružan za ono vreme modernim puškama Henri-Vinčester, dok su bašibozuk i rezervisti bili naoružani puškama Snajder i starijim kapislarama sprednjačama.[4]
Tako je srpska vojska zaplenila 17.313 pušaka, od čega 5.937 martinki i samo 88 vinčesterki. Po zvaničnom cenovniku Kneževine Srbije od 1. marta 1879, martinke su vredele 60, vinčesterke 72, snajderke 33, a ruske krnke samo 25 dinara.[1] Puške domaće proizvodnje bile su jeftinijeː po cenovniku od 16. avgusta 1877. grinovače su vredele 60 groša (24 dinara), a piboduše 70 groša (28 dinara).[5]
Vidi još
[uredi | uredi izvor]- Vencl model 1862, austrijska puška sličnog zatvarača
- Springfild model 1873, američka puška sličnog zatvarača
- Krnka, ruska puška sličnog zatvarača
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Bogdanović 1990, str. 66.
- ^ a b v g Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 7, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1974), str. 548-550
- ^ a b Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 10, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1976), str. 676-679
- ^ Bogdanović 1990, str. 66-67.
- ^ Bogdanović 1990, str. 59.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Bogdanović, Branko (1990). Puškeː dva veka pušaka na teritoriji Jugoslavije. Beograd: Sportinvest. str. 66—67. ISBN 86-7597-001-3.