Solomon Alkalaj
Solomon Alkalaj | |
|---|---|
| Puno ime | dr Solomon Alkalaj |
| Datum rođenja | 18. oktobar 1878. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 1. septembar 1929. (50 god.) |
| Mesto smrti | Dobrna, Kraljevina Jugoslavija |
Solomon Alkalaj (Beograd, 18. oktobar 1878 - Dobrna, 11. septembar 1929) bio je lekar, rezervni sanitetski potpukovnik srpkse vojske, dugogodišnji presednih Seferdske opštine u Beogradu, član Srpskog lekarskog društva.[1]
U Srbiji je ostao zapamćen kao odličan organizator na medicinskom polju, stručni pisac, javni radnik, filantrop, a kao učesnik ratova koje je Srbija vodila za oslobođenje i ujedinjenje od 1912. do 1918. godine i kao trupni lekar Jedanaestog pešadijskog puka, sa kojim je učestvovao u svim borbama, svojim požrtvovanim radom stekao simpatije cele divizije.[2]
Život i karijera[uredi | uredi izvor]
Rođen je u Beogradu 18. oktobra 1878. godine u kome je proveo detinjstvo i završio osnovno školovanje i Prvu beogradsku gimnaziju 1897. godine. Medicinu je studirao na Medicinskom fakultetu u Beču. Nakon diplomiranja na Medicinskom fakultetu u Beču 1904. godine, sa diplomom lekara vratio se u Beograd i u njemu, posle odsluženja vojnog roka, otvorio privatnu praksu 1905. godine.[1]
Kao mladić, bio je aktivan u Sefardskoj opštini kao član sefardskog akademskog društva Esperansa.[1]
U Beč se ponovo vratio, ovoga puta na tri godine, da bi specijalizovao ginekolgiju i akušerstvo.
Po povratku u Beograd, nastavio je da se bavi pored privatne prakse i radom na ginekološkom i hirurškom odeljenju Opšte državne bolnice u Beogradu, kao sekundarni lekar u toj ustanovi.
U Balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu koji je Srbija vodila za oslobođsnje i ujedinjenje od 1912. do 1918. godine među 600 Jevrejakoji su uzeli aktivno učešće u činu sanitetskog majora učestovao i dr Alkalaj, prvo na tlu Srbije u svim borbama, na Ceru, Gromadi i Prouplju, a potom i u povlačenju preko Albanije i na Solunskom frontu u činu potpukovnika.[3]
Posle rata u noovoosnovanoj Kraljevini Jugoslaviji, ponuđen mu je položaj šefa ginekološkog odeljenja u Skoplju, ali on tu dužnost nije prihvatio i ostao je u Beogradu.[4]
Kao lekar, dr Alkalaj se podjednako bavio praktičnim radom sa pacijentima i medicinskom naukom kako u miru tako i u ratovima s početka 20. veka.
U slobodno vreme osim u sefardskoj opštini i u Savezu jevrejskih opština, dr Alkalaj je bio aktivan i u loži Benei Berit Srbija i u Upravnom odboru Udruženja rezervnih oficira i ratnika koje je, tokom 1924. godine predstavljao na kongresu Međusavezničke federacije ratnika u Londonu.
Preminuo je 11. septembar 1929 u Dobrni, poznatoj i kao Terme Dobrna (sloven. Dobrna) tada u Kraljevini Jugoslaviji, gradu i upravnom središte istoimene opštine, koja danas pripada Savinjskoj regiji u Republici Sloveniji, u kojoj se nalazio na lečenju i oporavku.[5]
Delo[uredi | uredi izvor]
Pre ratova s početka 20. veka dr Alkalaj je kao beogradski lekar učestvovao u organizovanju kongresa operativne medicine u Beogradu (1911).
Za vreme ratova od 1912. do 1918. godine, bio je trupni lekar XI pešadijskog puka a potom i sanitetski major, komandir divizijskog zavojišta Šumadijske divizije I poziva. Posle proboja Solunskog fronta forsiranim maršom sa svojom jedinicom prešao je put od Soluna do Temišvara, preko neprohodnih i razrivenih puteva,[2] kao rekonvalescent nakon preležanog tifusa.
Predsednik Beogradske sefardske opštine
U Beogradskoj sefardskoj opštini prvo je 15 godina bio član uprave da bi kasnije bio izabran i za predsednika (1927-1929). Za vreme njegovog upravljanja Beogradskom sefardskom opštinom:
- izgrađen je Jevrejski dom u ulici Kralja Petra
- izgrađen spomenik na beogradskom sefardskom groblju, posvećen srpskim Jevrejima palim u ratovima 1912-1918.
- izvršena reforma opštinskih pravila, koja su omogućila učešće većeg broja građana u javnim poslovima Opštine.
Predsednika Crkveno-školske jevrejske opštine
U periodu od 1927. do 1929. godine dr Alkalaj je obavljao i dužnost predsednika Crkveno- školske jevrejske opštine, i aktivno učestvovao u uspostavljanju jevrejskih omladinskih institucija: škole, knjižare, dečijeg vrtića, pružanju lekarske pomoći siromašnoj deci i omladini.[6]
Članstvo u drugim organizacijama
Dr Alkalaj je bio i aktivan član u brojnim organizacijama, od kojih su značajnije:[1]
- Upravni odbor Udruženja rezervnih oficira i ratnika (koje je, tokom 1924, predstavljao na kongresu Međusavezničke federacije ratnika u Londonu).
- Svetska sefardska organizacija (potpredsednik ),
- Savezni odbora saveza cionista, Kuratorijuma „Keren Hajesoda “ (redovni član)
- Srpsko lekarsko društvo (od 1906. godine kao redovni član).
Dr Alkalaj je ostao upamćen po velikim organizacionim sposobnostima i po pažljivom vođenju finansija organizacija na čijem čelu je bio. Zagovarao je tesnu saradnju Aškenaza i Sefarda i uključivanje sefardskih organizacija u cionistički pokret.[1]
Bibliografija[uredi | uredi izvor]
- O sadašnjem odnosu između hirurgije i primaljstva (akušerstva), Beograd 1910.
- Jedan aktivni sanitetski oficir: o vojnosanitetskom iskustvu naših ratova i o reformi našeg vojnog saniteta, Beograd 1922.
- Zdrava i bolesna žena: sa 40 slika u tekstu, Beograd 1928.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d Šarenac, D. „Alkalaj, Solomon, lekar, rezervni sanitetski potpukovnik (Beograd, 18. X 1878 - Dobrna, 11. IX 1929) U: Znameniti Jevreji Srbije, Biografski leksikon, Izdavač Savez jevrejskih opština Srbije, Beograd, 2011. godine” (PDF). Pristupljeno 15. 7. 2022.
- ^ a b „Alkalaj Dr Solomon - EL MUNDO SEFARAD”. elmundosefarad.wikidot.com. Pristupljeno 2022-07-15.
- ^ Milošević Mihailo, Jevreji za slobodu Srbije 1912-1918, Beograd 1995.
- ^ Šlang Ignjat, Jevreji u Beoradu, Beograd 1926.
- ^ d.o.o, OliveBH. „Dr. SOLOMON ALKALAJ”. infobiro.ba. Pristupljeno 2022-07-15.
- ^ 2 AJ 69-58-92 - Predlog pravila Crkveno-Školske Jevrejske Opštine u Beogpady, april 1926.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Naš IV godišnji zbor, Ratnički glasnik, I, 2, 1922, 68
- Protokol sednica Sred. Uprave, Ratnički glasnik, III, 11, 1924, 374
- Osvećenje Jevrejskog Doma u Beogradu, Ratnički glasnik, VIII, 7-8, 1929, 395
- Dr. Solomon J. Alkalaj, Politika, 12. septembar 1929, 6
- Sa pogreba dr. Solomona J. Alkalaja, Politika, 14. septembar 1929, 8
- Dr Solomon J. Alkalaj, Židov, 13. septembar 1929, 37, 2-3
- Sahrana dr Solomona Alkalaja, Židov, 20. septembar 1929, 38, 4-6
- Aron Alkalaj: Naši pretsednici. Dr. Solomon Alkalaj“, Vesnik, I, 12, 1. decembar 1939, 4-6
- D. Kastratović, M. Bujas: Alkalaj, Solomon J, Srpski biografski rečnik, 1, Novi Sad 2004, 131. FOTOGRAFIJA Vesnik, 1. decembar 1939, I, 12, 4-6