Strumička tvrđava
| Strumička tvrđava | |
|---|---|
Strumica Severna Makedonija | |
.jpg) | |
| Površina | 3.654 m² |
| Opšte informacije | |
| Istorija | |
| Vreme gradnje | 12. vek |
Strumička tvrđava ili Careva kula je arheološko nalazište i tvrđava izgrađena u 12. veku, koja se nalazi nad Strumicom. Tvrđava je uvršćena u kulturnu baštinu Severne Makedonije.
Opšte karakteristike i lokacija[uredi | uredi izvor]
Tvrđava se nalazi iznad jugozapadnog dela periferije Strumice, gde su se ukrštali važni putevi u istoriji : put Astibo— Astrajon — Dober — Idomeni — Tesalonika (današnji Štip — Strumica — Valandovo — Dojran — Solun), put za Strimon na istoku (danas Petrič) i prema Steni na zapadu (danas put vodi samo do naselja Konče, a nekad je vodio do Demir Kapije).[1]
Tvrđava se nalazi na brdu koje je 445 m nadmorske visine i odande se pruža pogled ka celoj strumičkoj kotlini.[2] U istoriji, tvrđava je mogla da se brani iako na njoj nije bilo bedema, jer se sa svih njenih strana nalaze nagibi. Ovakav položaj tvrđave omogućava kontrolu nadziranja tri ulaza u grad.
Brdo na kojem se nalazi tvrđava je pravougaonog oblika veličine 21.6 x 8 m, dok je površina celog nalazišta 3.654 m².[3]
Istorija[uredi | uredi izvor]
.jpg)
Tvđava u današnjoj Strumici počela je d se gradi u 4. veku p. n. e, a završena je u 12. veku.
Predgrađe grada se prostiralo ka severnom podnožju brda, gde je danas najstariji deo grada. Na ovom području se nalazila nekropola, a pronađeni su grobovi iz helenističke ere i iz vremena Rimskog kraljevstva.
U periodu od 958. do 1018. godine, Strumica se nalazila unutar Samuilovog carstva. U periodu od 1018. do 1330. godine, nalazila se unutar Vizantije. Najstariji ostaci grada na mestu gde se danas nalazi tvrđava datiraju iz ranog Eneolita, gde je na ovom prostoru početkom 21. veka pronađeno praistorijsko naselje. Pronađeni su fragmenti vrtne keramike, kao i drugi predmeti koji su korišćeni u svakodnevnom životu stanovnika naselja. Prema nalazima odrađenim na ovom području i nađenim predmetima, smatra se da su ovaj prostor naseljavale razne cilivizacije.
Prvi pisani izvori o gradu i tvrđavi datiraju iz 181. godine.[4] U neposrednoj blizini tvrđave, pronađeno je pet jama, a neke od njih su ogromnih dimenzije. U njima je otkriven veliki broj nakita, keramike, koplja i zlatne naušnice iz vremena Rimskog kraljevstva.[5] Tokom arheološkog istraživanja 2014. godine na brdu kod tvrđave, pronađeni su kraljevski artefakti, prstenje, kovanica iz 4. veka p. n. e, 4300 vizantijskih novčića i mali broj venecijajanskih novčića.[6] U kuli se nalaze ostaci starog Tivernopolisa i grada srpskog cara Dušana.[7]
U nekropoli su pronađene kovanice Konstantina Velikog i Dioklecijana, koje datiraju iz 4. veka. U narednom periodu na ovom prostoru verovatno nije bilo naseljenih mesta, da bi se tvđava i brdo ponovo naselili u 11. veku.
Prema studijama, tvđava je korišćena i u vreme balkanskih ratova i u svetskim ratovima. U novembru 1944. godine na tvđavi bila je stacionirana nemačka jedinica, koja je kontrolisala tri ulaza u grad.[8].
Na početku 21. veka napravljen je projekat za rekonstrukciju Careve kule u saradnji sa gradom Petrič. Projekat je finansiran i od Evropske agencije za rekonstrukciju.[9]
.jpg)
.jpg)
Ceo projekat je podeljen u pet faza:
- I faza infrastruktura
- II fazno istraživanje
- III fazna konzervacija
- IV faza rekonstrukcije
- V faza prezentacija i održavanje u sferi kulture[10]
Izgled tvđave[uredi | uredi izvor]
Zapadni deo[uredi | uredi izvor]
Tvrđava poznata kao Careva kula podeljena je na dva glavna dela, zapadni i južni. Zapadni deo, koji se nalazi na uskom vrhu, prekriven je unutrašnjim zidom i ima četiri tornja. Ovaj odeljak je rezervisan za vojni garnizon. Najviši severozapadni deo sa jednim unutrašnjim zidom izdvojen je u akropoli.[11].
Severni deo[uredi | uredi izvor]
Severna strana tvrđave je vrlo strma, a kameni materijal izuzetno trošan. Na nekoliko mesta bujica je napravila velike rupe. U sredini padine su ostaci male, jednobrodne građevine. Zidovi su malterisani, ali malter sadrži tragove drugih boja, po čemu se može pretpostaviti da je ta građevina bila crkva. Materijal od uništenih zidova, u većim kompaktnim blokovima, može se videti razbacan duž strmog nagiba.
Južni deo[uredi | uredi izvor]
Prostrana padina koja se proteže na jug, jugoistok, istok i severoistočno od akropole pokrivena je spoljnim zidom i korišćena je kao životni prostor. U ovom odeljku nalaze se brojne osnove manjih stambenih zgrada i radionica.
Kule[uredi | uredi izvor]
Od nekadašnje tvrđave, danas su prisutni ostaci četiri tornja na severnoj strani, dok su na istočnoj pristuni ostaci okruglog tornja. Kule su izgrađene u vreme srpskog velmože Konstantina Dragaša Dejanovića. Dve kule smeštene u zapadnom delu tvđave obnovljene su tokom 12. i 14. veka.[12].
Najočuvanija je kula u unutrašnjosti tvrđave koja je verovatno bila izgrađena u 12. veku. Ova kula predstavlja glavni toranj, koji je spolja u obliku izduženog šestougaonika i stvara oštre ivice, a unutra ima pravougaonu osnovu i ima više spratova. U ovoj kuli se nalazio rezervoar za vodu. Dimenzije zidova merene spolja su: 5,50 k 12,5 m, debljine oko 3 m, a. Najveći deo očuvanog zida je visok oko 9 m.
Jugoistočna kula formirala je sa južne strane ulaz, koji je verovatno bio opremljen pokretnim mostom.[13]. Ova kula srušena je u zemljotresu 1931. godine.[14].
Crkva[uredi | uredi izvor]
Tokom obnove Careve kule otkrivena je srednjevekovna crkva, koja datira iz 13. ili sa početka 14. veka.[15][16] Ispred oltarske oblasti crkve pronađen je krst na kome je prikazan svetac i natpis Georgio, što ukazuje na to da je možda ova crkva posvećena Svetom Georgiju. Crkva ima jedno-vratnu bazu, i južnu kapelu koja je izgrađena kasnije. Sama crkva služila je kao dvorska kapela za posadu tvrđave, a uz nju su otkrivene i desetine grobnica sa ostacima antropološkog materijala i nakita. Jedan deo crkve je srušen postavljanjem trafostanice, a arheolozi su takođe pronašli tragove paljenja crkve.
U kulturi[uredi | uredi izvor]
Postoji starogradska pesma Pod kulom Strumica, a svake godine održava se istoimeni festival starogradskih pesama i seranadi.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Ostaci kule -
Pogled sa kule na Strumicu -
Zapadna kula tvrđave
.jpg)
.jpg)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Ivan Mikulčiќ, SREDNOVEKOVNI GRADOVI I TVRDINI BO MAKEDONIJA, Skopje, (1996). str. 292.
- ^ „Spomenik Carevi Kuli”. strumica.gov.mk. Pristupljeno 5. 8. 2013.
- ^ „Carevi Kuli - Zoran Rujak”. Makedonski arheološki vesnik. Pristupljeno 5. 8. 2013.[mrtva veza]
- ^ „Carevi Kuli: Intervju so Zoran Rujak”. Arheologika. Pristupljeno 5. 8. 2013.[mrtva veza]
- ^ „Na Carevi kuli otkopana lamba so likot na Aleksandar Makedonski”. Makedonska nacija. Pristupljeno 5. 8. 2013.
- ^ „Od Carevi Kuli izvaden carski trezor od artefakti”. Arhivirano iz originala 5. 3. 2016. g. Pristupljeno 21. 3. 2018.
- ^ Ivan Ivanić: "Maćedonija i Maćedonci",
- ^ Manol Pandevski - Ѓorѓi Stoev - Trnkata, Strumica i Strumičko niz istorijata, Strumica, (1969). str. 95.
- ^ „Završi prvata faza od rekonstrukcijata na Carevi Kuli”. Utrinski vesnik. Pristupljeno 5. 8. 2013.[mrtva veza]
- ^ „Rekonstrukcija na Carevi kuli”. www.strumica.gov.mk/. Pristupljeno 8. 5. 2013.
- ^ Ivan Mikulčiќ, SREDNOVEKOVNI GRADOVI I TVRDINI BO MAKEDONIJA, Skopje, (1996). str. 58.
- ^ Ivan Mikulčiќ, SREDNOVEKOVNI GRADOVI I TVRDINI BO MAKEDONIJA, Skopje, (1996). str. 78.
- ^ „Carevite kuli nad Strumica”. strumicacity.com. Pristupljeno 8. 5. 2013.[mrtva veza]
- ^ „Ne se očekuva katastrofalen zemjotres vo narednite1.000 godini”. Nova Makedonija. Pristupljeno 8. 5. 2013.[mrtva veza]
- ^ „Crkva od 13 v. so fragmentiran freskoživopis na Carevi kuli vo Strumica”. Krale Marko. Pristupljeno 5. 8. 2013.
- ^ „Otkriena srednovekovna crkva na Carevi kuli vo Strumica”. cooltura.mk.[mrtva veza]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Careva kula na sajtu the-travel-advisor Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. januar 2018)
