Uroš Desnica
Uroš Desnica | |
|---|---|
| Datum rođenja | 28. avgust 1874. |
| Mesto rođenja | Obrovac |
| Datum smrti | 1941. |
| Mesto smrti | Split |
Uroš Desnica (Obrovac, 28. avgust 1874 – Split, 13. jul 1941) bio je pravnik i političar.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Osnovnu školu završava u Obrovcu a klasičnu gimnaziju u Zadru.[1] Studirao je istekao titulu doktora prava na Univerzitetu u Beču.[2] Za vreme studije bio je član organizacije srpskih studenata Zora.[3]
U periodu 1897–1900 radi u sreskom sudu u Obrovcu i pokrajinskom u Zadru. Od 1900. otvara svoju advokatsku kancelariju u kancelariju i postaje politički aktivan kao član Srpske narodne stranke na Primorju.[3]
Desnica je bio pristalica srpsko-hrvatske saradnje i sa tih pozicija učestvuje u donošenju Zadarske rezolucije 1905. godine.[3]
Oštro se protivio austrougarskoj anekciji Bosne i Hercegovini, čemu je posvetio niz članaka objavljenih u italijanskoj štampi. Vrijeme Prvog svjetskog rata proveo je u Obrovcu i na porodičnom imanju u Islamu grčkom.[3]
Protivio se italijanskoj okupaciji Dalmacije. Jedan je od autora Apela naroda Sjeverne Dalmacije u kojem se traži od sila Antante da zaustave italijanske akcije.[3]
Pokrenuo je i objavljivao Naš list od 1919. do 1920.[3]
Italijanske vlasti ga hapse kao projugoslovenskog intelektualca i interniraju kod Peruđe. Nakon povratka iz internacije otvara advokatsku kancelariju u Obrovcu, dok je Zadar bio pod italijanskom upravom.[3]
Od dvadesetih godina politički je aktivan kao dio Narodne radikalne stranke, čiju organizaciju uspostavlja u benkovačkkom srezu.[3] Biran je za poslanika Narodne skupštine 1923. godine.[3]
Od 1919. do 1926. uređuje list Država objavljivan u Splitu. Svoju advokatsku kancelariju izmješta u Split, gdje je bio član advokatske komore.[3]
Podržavao je šestojanuarski režim. Političku delatnost nastavlja u okviru JNS. [3]
Biran je za senatora 1923. kao kandidat u Primorskoj banovini.[3]
Do 1933. obavljao je funkciju predsjednika Privredno-kulturne matice za Sjevernu Dalmaciju. Matica i Desnica bili su predmet kritika sveštenika i publiciste iz Šibenika Steve Prostrana koji je u jednom listu napisao kritikovao varošku inteligenciju u severnoj Dalmaciji zbog njenog nehata i koristoljublja dok je istodobno hvalio šumadijsku stvaralačku inteligenciju.[4] Ovim povodom napisana je deklaracija koju potpisuje Desnica i nekoliko članova elite Srba Dalmacija.[4] Desnica je bio suprostrastvljen grupi koju je predvodio dr Irinej (Đorđević). U nekoliko listova razmjenjivali su međusobne optužbne za malverzacije i druga nedjela.[4] Intenzivni verbalni sukob prekinulo je ubistvo kralja Aleksandra 1934. a naredne objave zaustavlja državni tužilac smatrajući da je kampanja već prešla granice dozvoljenog i izazvala neraspoloženje u pojedinim mjestima.[4]
Senatski mandat trajao mu je do 3. juna 1938. odnonso punih šest godina.[4]
Kada JNS u vrijeme izbora 1938. odlučuje da podrži Mačeka, Desnica organizuje zbor Srba Dalmacije na kojem se donosi zaključak da podržavaju JRZ Milana Stojadinovića, nakon čega donosi određen broj glasova Stojadinovićevoj opciji.[4]
Nakon okupacije Kraljevine Jugoslavije, postaje organizator Odbora za pomoć srpskim izbjeglicama u Sjevernoj Dalmaciji i koinicijator peticije kojom se traži od italijanskih snaga da okupiraju djelove Dalmacije koje predominantno nastanjuju Srbi.[4]
Odlikovan je Ordenom Svetog Save II reda.[4]
Privatni život[uredi | uredi izvor]
Desnice su ugledna porodica dalmatinskih Srba.[1] Otac Vladimir (1850–1922) bio je politički predstavnik Srba i predsjednik opštine Obrovac, dok je majka grofica Olge Dede-Janković bila ćerka poslednjeg muškog potomka loze viteza Stojana Jankovića.[1] Njegov mlađi brat Boško Desnica bio je istoričar.[1]
Sin mu je srpski i jugoslovenski književnik Vladan Desnica.
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Gulić, Milan (2018). Politički predstavnici dalmatinskih Srba u vrijeme Kraljevine SHS/Jugoslavije. Institut za savremenu istoriju, Hrvatski institut za povijest. Beograd, Zagreb. Arhivirano iz originala 09. 07. 2021. g. Pristupljeno 04. 07. 2021.
