Filipi

Ostaci grada Filipi

Za druge upotrebe pogledajte stranicu Filipi (višeznačna odrednica).

Filipi (grč. Φιλιπποι) je drevni antički i srednjovekovni grad i znameniti arheološki lokaltet u istočnom delu Egejske Makedonije, u severoistočnom delu današnje Grčke.

Istorija

Grad je osnovan je oko 360. p. n. e. godine, pod imenom Krenid. Makedonski kralj Filip II ga je osvojio 356. p. n. e. i preimenovao po sebi. Grad je očuvao autonomiju sve do propasti antičke Makedonije u vreme rimskog osvajanja sredinom 2. veka pre nove ere, nakon čega e našao u sastavu rimske provincije Makedonije. Uprkos relativno malom broju stanovnika (oko 20.000), grad je bio važno trgovačko središte. Najvažniji događaj u njegovoj istoriji je bila Bitka kod Filipa 42. p. n. e. u kojoj je Drugi trijumvirat porazio ubice Gaja Julija Cezara.

Grad je bio značajan centar ranog hrišćanstva, a Filipljane je posetio i Sveti Pavle, koji je tamošnjim hrišćanima kasnije uputio znamenitu Poslanicu Filipljanima. Tu je osnovana i Filipska eparhija, čiji su episkopi poznati od 4. veka nadalje. Tokom većeg dela srednjeg veka grad je bio pod vizantijskom vlašću, a sredinom 14. veka osvojili su ga Srbi. Za vreme vladavine cara Stefana Dušana oblašću oko Filipa i obližnje Drame upravljao je kesar Vojihna, a potom je za vreme cara Uroša (1355-1371) tom oblašću zavladao despot Uglješa (1365-1371).

Krajem 14. veka, grad je potpao pod osmansku, čime je otpočeo period opadanja koji je tokom 15. veka doveo do potpunog gašenja ovog nekada značajnog urbanog i crkvenog centra, od koga su preostale samo antičke i srednjovekovne ruševine. Po tom drevnom gradu je u novije doba prozvana današnja opština Filipoi koja pripada periferiji Istočna Makedonija u savremenoj Grčkoj.

Literatura

• Livius, Philippi Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. oktobar 2014) by Jona Lendering
• Ch. Bakirtzis, H. Koester (ed.), Philippi at the Time of Paul and after His Death, Harrisburg, 1998.
• P. Collart, Philippes ville de Macédoine de ses origines jusqu'à la fin de l'époque romaine, Paris, 1937.
• G. Gounaris, E. Gounaris, Philippi: Archaeological Guide, Thessaloniki, 2004.
• P. Lemerle, Philippes et la Macédoine orientale, Paris, 1945.
• M. Sève, "De la naissance à la mort d'une ville : Philippes en Macédoine (IVe siècle av. J.-C.–VIIe siècle apr. J.-C.)", Histoire urbaine n° 1, juin 2000, 187–204.
• Ch. Koukouli-Chrysanthaki, Ch. Bakirtzis, Philippi Athens, second edition, 1997.
• Barišić, Franjo; Ferjančić, Božidar, ur. (1986). Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije. 6. Beograd: Vizantološki institut. 
• Ostrogorski, Georgije (1965). Serska oblast posle Dušanove smrti. Beograd: Naučno delo. 
• Ćirković, Sima (1995). „Oblast kesara Vojihne”. Zbornik radova Vizantološkog instituta. 34: 175—184. 
• Škrivanić, Gavro A. (1961). „O južnim i jugoistočnim granicama srpske države za vreme cara Dušana i posle njegove smrti”. 11 (1960): 1—15.