Fotografski pregled (časopis)
Fotografski pregled, list za fotografiju i reprodukciju, prvi fotografski časopis u Srbiji i na Balkanu, izlazio 1911. zatim i 1926-1927. godine. Urednik je bio Sreten Il. Obradović.
Osnivač[uredi | uredi izvor]
Časopis je pokrenuo Sreten Il. Obradović, izdavač, fotografski pisac i fotograf amater (bio je učesnik obe izložbe Srpskog geografskog društva u Beogradu, 1911, i 1912). Početkom tridesetih godina 20. veka pokrenuo je Grafičko-umetnički zavod „Planeta“, poznat po izdanjima ilustrovanih knjiga, razglednica i foto-reprodukcija. Pokrenuo je ilustrovani magazin Tempo (1932), a pred Drugi svetski rat ilegalno je štampao levičarski orijentisani list Student[1].
Format, struktura, koncepcija[uredi | uredi izvor]
Časopis veličine 16 x 23 cm, štampan je na finom papiru sa 10 do 12 likovnih priloga (fotografija), što je za ondašnje vreme (1911) bio veliki napredak. Časopis je bio namenjen unapređenju fotografske struke ali je delom usmeren i ka fotografskom amaterizmu. U svih pet brojeva se pojavljuju rubrike: Konkurs, O fotografiji, Iz prakse za početnike, Fotohemija, O reprodukciji, Naše slike, i Beleške.
Uvodnik prvog broja[uredi | uredi izvor]
Glavni urednik Sreten Il. Obradović u prvom broju piše: „Svi kulturni narodi umeli su se koristiti fotografskom veštinom, dok je ona kod nas dosta zanemarena i ni izdaleka ne stoji na onoj visini na kojoj bi trebalo da bude, jer oni koji su bili i dužni i pozvani da i kod nas urade štogod za ovako korisnu veštinu nisu ništa uradili već su se koristili samo koliko god su mogli i hteli. (...)"
Najava novog pravca[uredi | uredi izvor]
Zanimljivo je da je urednik Obradović u broju 2 časopisa najavio pravac "Nova objektivnost", pojavu koja će postati aktuelna u evropskoj umetnosti (i fotografiji) tek jednu deceniju docnije. U tekstu sa naslovom „Novi pravac u fotografiji“, on piše: „Moderni pravac u fotografiji sastoji se u tome da fotografski snimak treba da bude što vernija kopija onoga što predstavlja." Treba istaći da on to piše u trenutku kada u fotografiji vlada pravac piktorijalizam, koji baš odriče verističku vrednost slike, i zalaže se da fotografiju treba dorađivati i prerađivati sve dok ne postane nalik na delo slikarstva ili grafike.
Gašenje i obnova časopisa[uredi | uredi izvor]
U godini pokretanja izišlo je 5 brojeva (1, 2, 3-4, 5). Sudeći po učestalim apelima čitaocima da se pretplate, očito je da se list borio sa finansijskim problemima. U petom broju urednik piše: "... nažalost, pomoći nema ni sa koje strane, a neda se ni zamisliti da jedan ovakav list može jedan čovek održavati“. Zatim je list ugašen. Obnovljen je 1926. (br. 1), izlazio je do 1927. (br. 2, 3), zatim je ponovo, ovoga puta trajno, ugašen, a njegov vlasnik i urednik se, zajedno sa sinom Petrom,[2] okrenuo profitabilnijim izdanjima - razglednicama i reprodukcijama umetničkih dela.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ TANJUG 1943-1963 (monografija), Beograd, 1963.
- ^ Petar St. Obradović (Kragujevac, 9. 7. 1908 – Beograd, 1983), sa nadimkom Pera „Planeta“, fotoreporter, a u jednom razdoblju i šef foto-službe Novinske agencije „Tanjug“. Po završetku studija prava radio je sa ocem u porodičnom umetničko-grafičkom preduzeću „Planeta“.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Fred Legradić, "Prije 37 godina pojavio se naš najstariji list", Naša fotografija, бр. 5, Osijek, 1948, стр. 65;
- Branibor Debeljković, Fotografija u Srbiji, Beograd : ULUPUS, 1970, pp. 6;
- Branibor Debeljković, Stara srpska fotografija, Beograd : MPU, 1977, pp. 38, 45, 54;
- Milanka Todić, „Od piktorijalizma do nadrealizma“, Fotografija kod Srba 1839-1989, Beograd : SANU, 1991, str. 72-84.
- Goran Malić, Letopis srpske fotografije 1839-2008. Beograd : Fotogram, 2009.