Hasan Rebac

Hasan Rebac
Datum rođenja	1890.
Mesto rođenja	Mostar
Datum smrti	1953.
Mesto smrti	Beograd

Hasan Rebac (Mostar, 1890 — Beograd, 4. avgust 1953), bio je srpski filozof, političar i nacionalni radnik.

Biografija

Rođen je u Mostaru u imućnoj muslimanskoj porodici 1890. godine. Porodica je izgleda ranije nosila ime Vrebac (vrabac), koje je promenjeno u Rebac. Osnovnu školu i gimnaziju završio je u rodnom Mostaru. Studije je započeo na Filozofskom fakultetu u Beogradu, pa nakon prekida u Beču, Berlinu i Parizu, gde je posle Prvog svetskog rata završio orijentalne studije. Rebac je studirao orijentalistiku kao stipendista Ministarstva inostranih dela Kraljevine Srbije.

Došao je 1911. godine iz Hercegovine u Beograd. Borio se kao komita u vreme balkanskih ratova 1912-1913. godine. Oktobra 1914. godine postavljen je kao "apsolvirani filozof", za predmetnog nastavnika gimnazije u Ohridu. Zatim je kao dobrovoljac bio u četničkom odredu "Vojvode Duleta" (kapetana Dušana Dimitrijevića), tokom borbi na Drini. Prebegao je kao Mladobosanac protivnik Austrougarsog režima, u Srbiju nakon Sarajevskog atentata 1914. godine. i dobrovoljac u srpskoj vojsci tokom Prvog svetskog rata i stekao zasluge. Prešao je sa srpskom vojskom Albaniju tokom njenog dramatičnog povlačenja.

U novoj jugoslovenskoj državi Hasan M. Rebac je najpre bio inspektor Ministarstva vera (1921—1922). Pristalica je radikala i Nikole Pašića. Zatim je u istom ministarstvu načelnik odeljenja. Potom je radio kao načelnik muslimanskog odeljenja Ministarstva pravde Kraljevine SHS (1924—1929), do penzionisanja. Oktobra 1930. godine premešten je u Skoplje, za direktora Vakufske direkcije (to i 1933). Smatra se da je bio "sklonjen" sa položaja u Beogradu, usled promene okolnosti u političkom vrhu zemlje. Tu je 1934. godine bio upravnik medrese, a njegova supruga Anica predavač na Univerzitetu. Godine 1929—1931. on je načelnik Ministarstva pravde u Beogradu. Istovremeno je u više mandata angažovani odbornik Beogradske opštine. Načelnik je Ministarstva prosvete 1936. godine.

Istaknuti je predstavnik Srba muslimana. Objavio je više radova na temu etničke pripadnosti muslimana u Bosni i Hercegovini. Njegovo delo, sastavljeno od eseja i publicističkih napisa je knjiga Srbi islamske vere (2015). Bio je istovremeno veliki protivnik muslimanske stranke Jugoslovenske muslimanske organizacije, pod vođstvom Mehmeda Spahe. U januaru 1940. bilo mu je suđeno za uvredu reis-ul-uleme Fehima Spahe i skopskog Ulema Medžlisa ali je oslobođen. Rebac je bio slobodni zidar u međuratnom periodu.

Bio je član uprava više srpskih i jugoslovenskih nacionalnih udruženja, poput: Glavni odbor Crvenog krsta, Centralni odbor Narodne odbrane (1927), Glavni odbor Udruženja srpskih četnika od 1924. godine, član književnog odbora Matice srpske od 1930. godine, član uprave, osnivač i potpredsednik društva (1927) "Beogradski Gajret", član Društva Sv. Save od 1928. godine, Glavni odbor "Jadranske straže" od 1923. godine.

Nakon Drugog svetskog rata 1945. godine uključuje se u Narodni front. Biran je za saveznog poslanika na prvim izborima, kao kandidat iz Hercegovine. Ušao je kao član - vijećnik (za Mostar) u sastav ZAVNOBIH.

Njegova supruga je bila od 1921. godine Anica Savić Rebac profesor univerziteta. Zbog tog mešovitog braka proisteklog iz velike ljubavi, trpeli su nerazumevanje i odbacivanje od sunarodnika. Posle dužeg bolovanja umro je 1953. godine u Beogradu. Iste godine kada je umro njen voljeni muž Hasan, Anica je izvršila samoubistvo u Beogradu.