Španski vrt
Tradicionalni španski vrt je stil vrta ili dizajniranog pejzaža razvijen u istorijskoj Španiji. Posebno u SAD, termin se obično koristi za stil dizajna bašte sa formalnim aranžmanom koji odražava, obično ne baš precizno, vrstu plana i sadnje razvijene u južnoj Španiji, uključujući principe i elemente iz presedana u drevnim persijskim vrtovima, Rimskom vrtu, islamskom vrtu, i velikim mavarskim baštama (istorijski poznatim kao rijadi[1][2]) iz ere Al Andaluz na Pirinejskom poluostrvu.
U drugim delovima Španije, javni parkovi i velike bašte su više pod uticajem italijanskog vrta, francuskog parka, pa čak i engleskog pejzažnog vrta. Španija ima različite klimatske uslove, posebno u pogledu nadmorske visine i padavina, pa su moderne španske bašte veoma raznolike u skladu sa tim. Špansko urbano stanovanje dugo je sadržavalo više stanova nego malih kuća, a malim kućama tradicionalno nedostaju prednje bašte, često samo popločano dvorište sa malim lejama uz zidove i prostor za biljke u saksijama. Do nedavno, „prave“ bašte su se uglavnom nalazile na selu ili uz veoma velike urbane kuće, ali neki moderni prigradski objekti imaju bašte slične onima u severnoj Evropi i Severnoj Americi.
Tradicije[uredi | uredi izvor]
Tradicionalno, vrt ima centralne ukrštene ose, ka četiri strane cveta, sa dugim jezercima ili vodenim kanalima, smešten u ograđenom dvorištu. U kvadrantima su bile voćke i mirisne biljke. Dakle, karakteristična čulna iskustva su osvežavajuća hladnoća, vlažnost, zvuci, zelenilo i miris. Ova vrsta bašte je kompatibilna sa španskom klimom sunca i toplote. Hlad se obezbeđuje korišćenjem arkada, pergola, rešetki i baštenskih paviljona. Keramički elementi i pločice se često koriste: u vodenim elementima; za strukturne, dekorativne i elemente za sedenje; i kao popločavanje i u grnčarstvu.[3]
Epohe istorijskog dizajna[uredi | uredi izvor]
Španija ima dugu tradiciju pravljenja bašta. Značajne bašte su napravili:
- doseljenici iz Kartaginjanskog i Rimskog carstva; na primer, Palmeral iz Elčea u Alikanteu,
- plemstvo, hrišćani u španskom srednjem veku,
- islamski vladari i zanatlije Al Andaluza, mavarskog Iberijskog poluostrva ili španskih teritorija, posebno u današnjoj Andaluziji u južnoj Španiji; na primer, Alhambra, Heneralife u Granadi,[4]
- zanatlije Mudehari nakon Rekonkiste; na primer, Alkazar u Sevilji,[5]
- katolički monarsi tokom španske renesanse, španske gotike i španskog baroka; na primer, Kraljevska palata La Granha de San Ildefonso,
- zemljoposedničke i poslovne dinastije tokom romantičnog i modernog perioda; na primer, Park Gvelj,
- građanski projekti i izložbe; na primer, park Marije Lujze i Španski trg u Sevilji,
- u Španiji 21. veka, bašte dizajniraju dizajneri bašta i pejzaža, hortikulturisti, umetnici, arhitekte i pejzažne arhitekte; na primer, javni otvoreni prostori olimpijskog sela za Olimpijske igre u Barseloni 1992. ili javni prostori za Univerzalnu izložbu Sevilje Ekspo '92.
Mnoge istorijske bašte su zaštićene oznakom baštine, Jardín histórico.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Vrt lavova u parku Marije Lujze u Sevilji -
Vrt u Sevilji -
Park Marije Lujze u Sevilji -
Vrt Alhambra u Granadi -
Vrt Alkazara u Sevilji -
Vrt Alkazara u Kordobi -
Vrt muzeja Sorola u Madridu -
Bašta Alkazabe u Malagi -
Vrt u Sevilji -
Vrt Alkazara u Herezu -
Gnezda ptica koje je izgradio Gaudi u zidovima terase parka Gvelj.
.jpg)
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Bearman, P.; Bianquis, Th.; Bosworth, C.E.; van Donzel, E.; Heinrichs, W.P., ur. (2012). „Būstān”. Encyclopaedia of Islam, Second Edition. Brill.
- ^ Wilbaux, Quentin (2001). La médina de Marrakech: Formation des espaces urbains d'une ancienne capitale du Maroc. Paris: L'Harmattan. ISBN 2747523888.
- ^ Segall 1999, str. 8–10
- ^ Goodwin 1990, str. 1–13
- ^ Goodwin 1990, str. 13–17
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Correcher, Consuelo (1993). The Gardens of Spain
. Harry N. Abrahms. ISBN 0-8109-3370-5. - Segall, Barbara (1999). The Garden Lover's Guide to Spain and Portugal. Princeton Architectural Press. str. 8–10. ISBN 1-56898-161-9.
- Goodwin, Godfrey (1990). Islamic Spain. Chronicle Books. ISBN 0-87701-692-5.
