9K32 Strela-2

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
9K32 Strela-2/9K32M Strela-2M
Strela-2M
Poreklo Sovjetski Savez
Proizvodnja
ProizvođačKBM, Krušik Valjevo
Specifikacije
Masa15 kg
Dužina cevi1.420/1.440 mm
Kalibar72 mm
Način dejstvaLansiranje
Brzina zrna430/530 m/s
Maks. ef. domet3.700/4.200 m

9K32 Strela-2 je laki prenosni raketni sistem PVO (NATO oznaka je SA-7B Grail) namenjen je za uništavanje niskoletećih ciljeva u vazdušnom prostoru u uslovima optičke vidljivosti. Razvijen je u bivšem SSSR-u. Strela 2 je u naoružanje uvedena 1968, a Strela-2M 1971. godine.[1] Strela 2M u odnosu na prvu varijantu ima usavršeni tragač i jaču bojevu glavu.

Opis[uredi | uredi izvor]

Sistem se sastoji od IC samonavođene rakete (9K32 ili 9K32M) u stakloplastičnom kontejneru 9P54M koji služi i kao lanser, višekratno upotrebljivog lansirnog mehanizma 9P58 i spoljašnjeg izvora napajanja (baterije) 9B17.

Upotreba[uredi | uredi izvor]

Postupak gađanja Strelom-2M (ili 2M) je jednostavan. Strelac postavlja cev sa raketom na lanser, nišani i pritiska okidač do prvog stepena. Nakon 4-6 sekundi IC tragač se uključuje, odbacuje se poklopac sa kontejnera, a na optici lansera se pali crveno svetlo. Kada IC tragač zahvati cilj pali se zeleno svetlo na optici nišana i aktivira se zvučni alarm. Strelac tada pritiskom okidača do kraja startuje raketu i ona nastavlja let potpuno autonomno (po principu "Fire&forget").

Raketu iz lansera izbacuje startni motor koji za 0,05 sekundi rada ubrzava raketu do 28 m/s (brzina na ustima cevi). Nakon napuštanja lansirne cevi na prednjem delu rakete se otvaraju 2 krila za upravljanje, a na zadnjem 4 nepokretna stabilizatora. Na 6 metara od usta lansera aktivira se marševski motor, a nakon 45 metara armira se upaljač. Marševski motor radi 1,6 sekundi i na kraju njegovog rada raketa ima maksimalnu brzinu od 580 m/s (1,7 Maha). Ukoliko nakon 15 sekundi leta cilj ne bude pogođen upaljač se automatski aktivira.

Lansiranje se može vršiti sa zemlje, iz rova, sa plovnog objekta, sa močvarnog zemljišta, krova zgrade, iz vozila u pokretu, itd. Ono se izvodi sa ramena, iz stojećeg ili klečećeg stava. Vreme prelaska iz marševskog u brobeni položaj je najviše 10 sekundi, a vreme sopstvene pripreme strelca za dejstvo najviše 5 sekundi.[2][3]

Zaštita[uredi | uredi izvor]

Američki vojnik sa lanserom na ramenu

Ovo raketno sredstvo je potpuno bestrzajno, a strelac kao zaštitu od izduvnih gasova rakete nosi odgovarajuću masku. Prilikom lansiranja, iza sistema na udaljenosti od minimum 18 metara ne sme niko da stoji, jer pesak, šljunak, lomljena cigla i slično leti na sve strane. Minimalni ugao elevacije pri gađanju je 20 stepeni iznad horizonta, vrhova drveća ili zgrada, a maksimalni 60 stepeni (pri većem uglu izduvni gasovi udaraju iza vas u zemlju, pa mogu zapaliti suvu travu ili čak i strelca.

Karakteristike (Strela-2M)[uredi | uredi izvor]

  • Dužina: 1,44 m
  • Kalibar: 72 mm
  • Raspon krila: 0,30 m
  • Težina lansera: 15 kg
  • Težina rakete: 10 kg
  • Težina bojeve glave: 1,8 kg
  • Upaljač: Trenutni
  • Navođenje: IR (
  • Domet po daljini: 5.000 m
  • Domet po visini: 2.300 m

Varijante[uredi | uredi izvor]

Korisnici[uredi | uredi izvor]

Sistem Strela-2 i/ili sistem Strela-2M se nalazi ili se nalazio u naoružanju 61 svetske armije i korisćen je u većini lokalnih sukoba od 1960. godine do danas. Sistem je pored regularnih armija koristilo ili koristi više paravojnih i terorističkih organizacija.

Upotreba i proizvodnja u SFRJ-Srbiji[uredi | uredi izvor]

Srpski vojnici sa Strelama-2M na vozilima Hamvi i Zastava NTV

Strela-2M je licencno proizvođena u Jugoslaviji i nalazi se u naoružanju VS. Od 1984. u proizvodnji je usavršena verzija Strela-2M/A koja, zahvaljujući minijaturizaciji elektronike IC glave za samonavođenje, ima 40% povećanu količinu eksploziva u bojevoj glavi, čime je povećana efikasnost dejstva na cilj za 30%. Ovaj raketni sistem je korišćen u sukobima na teritoriji bivše SFRJ gde je, obzirom na svoju starost, pokazao zadovoljavajuću efikasnost. Tokom NATO agresije na SRJ, Vojska Jugoslavije je ovim sistemom uspela da obori najmanje 3 bespilotne letelice, više krstarećih raketa i ošteti avion A-10 tanderbolt II.[4]

Srbija je uz finansijsku pomoć SAD početkom 21. veka uništila 9.218 raketa i 420 lansera ovog sistema.[5] Danas, sistemi su vraćeni u upotrebu, a remontom su resursi produženi na više hiljada raketa.[6][7]

Borbena upotreba[uredi | uredi izvor]

Strela 2/2M aktivno se koristila u gotovo svim sukobima 1960-ih godina i za to vreme je postigla više stotina obaranja.

Mudžahedin sa Strelom-2

Od 1968. ili 1972. (zavisno od izvora), Strela 2/2M je u Vijetnamu imala 90 do 204 obaranja.[8][9] Sistem je u Avganistanu upotrebljivan i protiv Sovjeta i protiv Amerikanaca.[10] Strele-2. 1997. godine, pripadnici RPK, oborili su 2 helikoptera turskog vazduhoplovstva ovim sistemom. [11] Decembra 2012. godini pripadnici pobunjeničke organizacije ROSK oborili su helikopter UH-60 Blek Houk ratnog vazduhoplovstva Kolumbije. 2016. godine, pripadnici Al Kaide oborili su Miraž-2000 ratnog vazduhoplovstva UAE.[12]

Početkom 2001. godine pripadnici baskijske separatističke organizacije ETA pokušali su u dva navrata da ovim sistemom obore avion sa španskim premijerom.[13] Sistem su jednom prilikom neuspešno pokušali da upotrebe i pripadnici Privremene Irske Revolucionarne Armije (PIRG), kada su jednu raketu ispalili 1991. godine na britanski helikopter Westland Lynx.[14]

Refernce[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Administrator. „SA-7 Grail 9K32 Strela-2 man-portable air defense missile system MANPADS | Russia Russian army light heavy weapons UK | Russia Russian army military equipment vehicles UK”. www.armyrecognition.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-03. 
  2. ^ „9M32 STRELA-2 - NATO code: SA-7 GRAIL | Ministry of Defence & Armed Forces of the Czech Republic”. www.army.cz. Pristupljeno 2022-01-03. 
  3. ^ „SA-7 (Grail) / 9K32 Strela-2”. www.militaryfactory.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-03. 
  4. ^ Serbia, RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of. „Vojska Srbije ponovo vežba da koristi sistem "Strela"”. www.rts.rs. Pristupljeno 2022-01-03. 
  5. ^ „"Vojska planski uništavana, NATO ni izbliza nije uspeo..."”. B92.net (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-03. 
  6. ^ Emisija Dozvolite: Strela 2M - uništi cilj na 4.200 metara (na jeziku: srpski), Pristupljeno 2022-01-03 
  7. ^ PREDSEDNIK U PANČEVU - Aleksandar Vučić na prezentaciji protivoklopnog sistema "kornet" (na jeziku: srpski), Pristupljeno 2022-01-03 
  8. ^ „Strela - 'Nỏ thần' gây khiếp đảm trên chiến trường Việt nam”. Báo điện tử Tiền Phong (na jeziku: vijetnamski). 2013-07-17. Pristupljeno 2022-01-03. 
  9. ^ „«Strela-2» (9K32, SA-7, Grail), perenosnый zenitnый raketnый kompleks — ORUŽIE ROSSII, Katalog vooruženiя, voennoй i specialьnoй tehniki”. web.archive.org. 2011-01-26. Arhivirano iz originala 26. 01. 2011. g. Pristupljeno 2022-01-03. 
  10. ^ „Taliban in first heat-seeking missile attack”. www.telegraph.co.uk. Pristupljeno 2022-01-03. 
  11. ^ „Netzwerk Friedenskooperative - Themen - Türkei/Kurdistan-Invasion - turkhg52 -”. archiv.friedenskooperative.de. Pristupljeno 2022-01-03. 
  12. ^ Desk, iHLS News (2016-04-04). „Al-Qaeda Brought Down Jet With Surface-to-Air Missile”. iHLS (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-01-03. 
  13. ^ „ETA quiso atentar con misiles contra Aznar en 2001”. web.archive.org. 2014-02-18. Arhivirano iz originala 18. 02. 2014. g. Pristupljeno 2022-01-03. 
  14. ^ Jackson, Brian A.; Baker, John C.; Cragin, Kim; Parachini, John; Trujillo, Horacio R.; Chalk, Peter (2005), Provisional Irish Republican Army, Case Studies of Organizational Learning in Five Terrorist Groups (1 izd.), RAND Corporation, str. 93—140, ISBN 978-0-8330-3767-1, doi:10.7249/mg332nij.12#metadata_info_tab_contents, Pristupljeno 2022-01-04 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=9К32_Стрела-2&oldid=27420709”