Studije zapadnog ezoterizma

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Studije zapadnog ezoterizma je naziv za akademsku disciplinu koja se bavi naučnim proučavanjem zapadnih neortodoksnih filozofsko-religioznih tokova, ideja i praksi poput hermetizma, alhemije, astrologije, paracelzijanstva, rozenkrojcerstva, hrišćanske kabale, hrišćanske teozofije, iluminizma, okultizma, spiritizma, moderne teozofije Helene Blavacke, antropozofije Rudolfa Štajnera, masonstva, nju ejdža, neopaganizma i dr. — metodološki objedinjenih pod pojmom zapadni ezoterizam.

Istorijat discipline[uredi | uredi izvor]

Pioniri ove oblasti početkom 20. veka bili su istoričari koji su se bavili renesansom u Evropi; od 1930-ih, Oskar Kristeler (1905—1999) i Euđenio Garin (1909—2004) počeli su da ukazuju na značaj hermetizma u razvoju moderne nauke[1][2]. Kristlerer je u svojim istraživanjima ukazao na veliki značaj zbirke tekstova „Corpus Heremeticum“ u kulturi renesanse, koji su do tada istoričari zanemarivali. Međutim, istraživanja Kristelera i njegovih kolega koji su objavljivali na italijanskom uglavnom su ostala nezapažena u širem naučnom krugu. Prvi veći pomak u popularisanju ideje o „hermetičkoj tradiciji“ napravila je Frensis Jejts kada je 1964. godine na engleskom jeziku objavila knjigu „Đordano Bruno i hermetička tradicija“ u kojoj je zastupala ideju da je hermetizam bio pokretač naučne revolucije[1].

Katedre za proučavanje zapadnog ezoterizma[uredi | uredi izvor]

Prva katedra za proučavanje ezoterizma, pod nazivom „Istorija ezoteričnog hrišćanstva“ osnovana je 1965. na Sorboni u Parizu[3]. Katedru je prvo vodio Fransoa Sekre, da bi ga 1979. zamenio Antoan Fevr, kada je naziv katedre promenjen u „Istorija ezoteričnih i mističnih tokova u modernoj i savremenoj Evropi“[4]. Fevra je 2002. godine zamenio Žan-Pjer Brak, kada je naziv katedre opet promenjen u „Istorija ezoteričnih tokova u modernoj i savremenoj Evropi“.

Značajan trenutak u popularizaciji discipline bilo je osnivanje druge katedre posvećene studiranju zapadnog ezoterizma 1999. na Univerzitetu u Amsterdamu, pod nazivom „Istorija hermetičke filozofije i srodnih tokova“ sa Vauterom Hanegrafom na čelu[5].

Treća katedra u Evropi postojala je na Univerzitu u Ekseteru od 2005. do 2012. godine, sa Nikolasom Gudrik-Klarkom na čelu[6]. Na Univerzitetu u Groningenu moguće je steći master diplomu na kursu „Skriveno znanje: gnosticizam, ezoterizam i misticizam“. Na Univerzitetu Rajs u Hjustonu (SAD) može se pohađati program „Gnosticizam, ezoterizam i misticizam“ i steći master i doktorska diploma[7].

Akademska društva i aktivnosti[uredi | uredi izvor]

Evropsko društvo za studije zapadnog ezoterizma - ESSWE[8], osnovano je 2005. godine. ESSWE nadgleda izdavanje časopisa “Aries”[9] i istoimenog serijala knjiga (izdavač “Brill”)[10].

Od 2007. godine ESSWE priređuje međunarodne konferencije u različitim evropskim zemljama. Članovi ESSWE iz istočne i centralne Evrope pokrenuli su 2014. godine ogranak ovog društva, pod nazivom CEENASWE (Central and East European Network for the Academic Study of Western Esotericism). Prvi naučni skup CEENASWE održan je u Budimpešti, a drugi 2016. godine na Filološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu[11].

Studije zapadnog ezoterizma u Srbiji[uredi | uredi izvor]

Pionirska studija iz oblasti studija zapadnog ezoterizma u Srbiji jeste knjiga „Podzemni tok: ezoterično i okultno u srpskoj književnosti“ (Službeni glasnik, 2009) dr Nemanje Radulovića, profesora Filološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu, člana ESSWE i jedanog od osnivača CEENASWE[12]. Radulović je takođe objavio niz naučnih radova o pojavama i ličnostima iz naše kulture koje mogu biti predmet discipline studija zapadnog ezoterizma[13].

Bibliografija[uredi | uredi izvor]

  • Faivre, Antoine, 1994, Access to Western Esotericism, Albany: SUNY Press.
  • Goodrick-Clarke, Nicholas, 2008, The western esoteric traditions: a historical introduction, New York: Oxford University Press.
  • Hanegraaff, Wouter J., 2012, Esotericism and the Academy: Rejected Knowledge in Western Culture, New York: Cambridge University Press.
  • Hanegraaff, Wouter J. (2013). „Textbooks and introductions to Western Esotericism”. Religion. 43 (2): 178—200. S2CID 142996894. doi:10.1080/0048721X.2012.733245. 

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ а б Goodrick-Clarke (2008), pp. 5
  2. ^ Hanegraaff 2012, стр. 329
  3. ^ Hanegraaff 2012, стр. 348; Faivre 1994: ix
  4. ^ Hanegraaff 2012, стр. 348; Faivre 1994: ix-x
  5. ^ Hanegraaff 2012, стр. 358.
  6. ^ Hanegraaff 2013, стр. 189.
  7. ^ „RICE. Department of Religion. Gnosticism, Esotericism, Mysticism (GEM)”. Архивирано из оригинала 28. 3. 2017. г. Приступљено 27. 3. 2017. 
  8. ^ [ http://www.esswe.org/ Veb-sajt ESSWE]
  9. ^ [ http://www.esswe.org/Journal Časopis ESSWE]
  10. ^ ESSWE Book series
  11. ^ Veb-sajt naučnog skupa ESSWE u Beogradu (2016)
  12. ^ About CEENASWE
  13. ^ Biografija dr Nemanje Radulovića
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Studije_zapadnog_ezoterizma&oldid=26786577”