Ljubomir Anđelković
| Ljubomir Anđelković | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1934. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kraljevina Jugoslavija |
Ljubomir Anđelković sa književnim pseudonimom Kodjo Vangorski (Beograd, 1934) anglofoni ganski i srpski je pisac i nekadašnji jugoslovenski diplomata.[1]
Autor je sedam romana i tri polemičko-esejističke knjige.[2][3] Pisanja Kodjoa Vangorskog obeležene su nepoverenjem u zvanične „istine“. Većina njegovih glavnih likova su osobe koje nisu u stanju da sebe objektivno spoznaju i koje, da bi se zaštitile od neprijatne istine, beže u utešnu, alternativnu stvarnost.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je juna 1934. godine u Beogradu, Kraljevina Jugoslavija, u dobro stojećoj porodici beogradskih intelektualaca — oca Vukašina i majke Vere. Nakon lagodnih prvih sedam godina detinjstva od 1941. doživeo je užase Drugog svetskog rata i revolucije.
Posle rata porodica Anđelković se, iz vile koju su imali na Banovom brdu, preselila u nekomforni stančić u beogradskom naselju Čubura gde se priključila životu sirotinje.
Najznačajniji događaj iz tog perioda života dečaka Ljubomira bilo je pristupanje grupi lokalnih snagatora, najvećim delom sastavljenoj od čuburskih Roma, koji su diktirali život omladine u tom delu Beograda. Zahvaljujući svom ubedljivom govorništvu i talentu za posredovanje, Ljubomir je dobio ključnu ulogu u „velikom pomirenju“ između Dušanovčana i Čuburaca i time okončao višedecenijski sukob između dva beogradska predgrađa. Ta svoja „diplomatska“ iskustva je iskoristio za maturski rad iz srpskog jezika. Tema je bila „Najhumanija profesija“. Dok su drugi maturanti pisali o lekarskom pozivu, Ljubomir je pisao o diplomatiji: sa dubokim uverenjem je izneo da reč ima daleko veću snagu od pesnice, i to kako u sukobima između uličnih bandi, tako i u sprečavanju sukoba velikih međunarodnih političkih grupacija. Za taj pismeni rad je dobio nagradu Narodnog odbora grada Beograda.
Paralelno sa gimnazijom, pohađao je Srednju muzičku školu pri Muzičkoj akademiji, odsek za klavir. Sa 16 godina svirao je solo klavir u Mendelsonovom „Kapričo briljante“ uz pratnju orkestra Doma Jugoslovenske narodne armije u Beogradu.
Maturirao je 1952. godine u Trećoj muškoj gimnaziji.
Za vreme studija na Filozofskom fakultetu u Beogradu, u periodu 1952–1957., na Odseku za engleski jezik i književnost, postao je i vrhunski sportista. Oborio je 24 omladinska i dva seniorska rekorda SFRJ i više puta bio kapiten lakoatletske reprezentacije Jugoslavije.
Po okončanju studija proveo je dve godine (1957‒1959) u Londonu gde je radio u tada najvećoj knjižari u svetu W&G Foyles. Za šest meseci, zahvaljujući inovacijama koje je uspeo da uvede u rad knjižare, bio je unapređen od fizičkog radnika (raznosača knjiga po odeljenjima) u pomoćnika direktora.
Nakon odsluženja vojnog roka zaposlio se u Institutu za međunarodnu politiku i privredu u Beogradu. Kao asistent, a kasnije kao asistent istraživač objavio je niz studija iz oblasti međunarodnih odnosa, kao i više priloga za Prosvetinu Političku enciklopediju.
Sredinom 1960-ih, Ljubomir napušta Institut za međunarodnu politiku i privredu i prelazi u Saveznu upravu carina, na mesto pomoćnika načelnika novoosnovanog Školskog centra. Na tom poslu će se zadržati punih četrnaest godina. U tom svojstvu je zapamćen kao pionir u oblasti permanentnog obrazovanja i novog načina vođenje kadrovske politike u saveznim organima uprave.
Kao dvostruki stručnjak — i za međunarodne odnose i za stručno obrazovanja uz rad — 1978. godine je premešten u Savezni sekretarijat za inostrane poslove SFR Jugoslavije gde je postao prvi načelnik Odeljenja za stručno usavršavanje diplomata. To odeljenje će kasnije prerasti u Diplomatsku akademiju. U tom projektu učestvovao je i kao predavač za predmet „Utvrđivanje verodostojnosti privilegovanih /obaveštajnih/ podataka“.
Kada se nakon šest godina, 1984. godine sistem obrazovanja diplomatskih pripravnika u Saveznom sekretarijatu za inostrane poslove Jugoslavije uhodao, Anđelković je premešten u Akru, prestonicu zapadnoafričke republike Gana, na mesto savetnika ambasade.
U svojim kasnijim knjigama i intervjuima je detaljno opisao svoj boravak u Africi, za koji je ocenio da mu dalje proširio vidike, ali i delimično zadovoljio avanturistički duh. Anđelković je je prokrstario dobar deo zapadne Afrike, a u leto 1986. bio je jedan od svega 56 vozača koji su te godine uspeli da pređu Saharu automobilom: Beograd–Akra za 11 dana u folksvagen-busu.
Nakon završetka četvorogodišnjeg službovanja u Akri, zahvaljujući dalekovidom završnom izveštaju, bio je unapređen u opunomoćenog ministra i postavljen za vršioca dužnosti načelnika Grupe za analizu i planiranje.
Njegov izveštaj je postao jedan od temeljnih materijala na osnovu kojih se planirala jugoslovenska spoljno-politička strategija. Pošto je u to vreme, u leto 1989. godine kolaps dotadašnjih hladnoratovskih odnosa već bio vidljiv, u izveštaju se analizira kako će se eventualni kolaps Sovjetskog Saveza odraziti na Bliski istok i Afriku južno od Sahare. U njemu je Anđelković predvideo oživljavanje militantnog religijskog fundamentalizma koji će kao posledicu imati destabilizaciju regiona i neminovno dovesti do masovnih migracija u Evropu i promene dotadašnjih geostrateških konstanti.
Pošto je na Samitu nesvrstanih u Beogradu 1989. godine odlučeno da će sledeća ministarska konferencija Nesvrstanih biti održana u Akri, Anđelković je 1991. ponovo poslat u jugoslovensku ambasadu u Akri da radi na pripremama za konferenciju.
U tom svojstvu je zajedno sa ambasadorom Džordžom Lamptijem (George Lamptey, tada glavni direktor ministarstva spoljnih poslova Gane) pripremio je nacrt rezolucije konferencije Nesvrstanih kojom se garantuje teritorijalni integritet Jugoslavije. Na taj nacrt je Izvršno veće Srbije stavilo veto i time otvorilo mogućnost raspada SFRJ.
Svega 15 meseci kasnije odbija da izvršava naređenja srpskog rukovodstva koja su mu nametana mimo Ustavom i zakonom utvrđene prakse. Februara 1993. godine daje ostavku na mesto šefa diplomatske misije i ostaje u Akri. Sa lokalnim partnerom otvara automehaničarsku radionicu u jednom ribarskom predgrađu Akre. Kada je lokalni partner prevarom sabotirao posao kako bi ostao jedini vlasnik, Anđelković je ostao bez ikakvih prihoda. Živeo je u Akri sa porodicom koju su činile dve maloletne ćerke i supruga, u nedovršenoj zgradi iznad radionice, u kojoj nije bilo vode, struje, plafona, patosa, ulaznih vrata i prozora.
Snagu da prebrodi potpunu nemaštinu dali su susedi, ljudi i sami u nemaštini, koji su uvek umeli da podele svoju hranu sa porodicom Anđelković.
Kako bi se osamostalio i obezbedio nešto novca za hranu, bivši diplomata se prihvatao bilo kakvih poslova. Kao fizički radnik radio je po unutrašnjosti Gane čime je dobio priliku da iz prve ruke upozna naličje života u toj afričkoj zemlji.
Beskućnički period je trajao punih šest godina sve do 1996. godine kada je knjižara „Books for Less” počela da izdaje kratke priče koje je Anđelković pisao pod imenom Kodjo Vangorski.
Kratke priče Kodjoa Vangorskog su bile anegdote sa žaokom, iz života njegovog sirotinjskog komšiluka, koje su ubrzo postale popularne, jer su prikazivale život bez lažnog patosa koji je karakterističan za gansku književnost. Tri godine kasnije, „Buks for les“ mu, u nastavcima, izdaje roman Anđelče Nensi (Angelface Nancy, a witchtale) koji je brzo postao bestseler i uveo ime Kodjo Vangorski u literaturu.
Život ispod granice afričkog siromaštva bio je presudan u kristalisanju piščeve životne filozofije i učinio da njegovo pisanje ima jedinstvenu crtu koja odudara od uobičajenih dela savremene literature.
Godine 2010. vratio se u Srbiju gde je nastavio da piše pod istim imenom. Do sada mu je u Srbiji objavljeno sedam knjiga. Tri su prevodi sa engleskog, a ostale su pisane na srpskom.
Član je Udruženja književnika Srbije pod pravim imenom Ljubomir Anđelković.
Knjige na srpskom[uredi | uredi izvor]
- Goldberg & Rozalinda : roman, Nova poetika, Beograd, 2014.
- Anđelče Nensi : prva knjiga Afričke trilogije, Argus Books & Magazines : Nova Poetika, Beograd, 2016.
- Ostrašćivanje prošlosti, Argus Books & Magazines : Nova Poetika, Beograd, 2016.
- Poreklo, širenje i sudbina zla : (Kodjoove Poslanice Teofilu), Argus Books & Magazines : Nova Poetika, Beograd, 2017.
- Bus za raj, Argus Books & Magazines, Beograd, 2018
- Ispovest gospođice Kovalski, Argus Books & Magazines : Nova Poetika, Beograd, 2018.
- Srbija južno od Sahare, Argus Books & Magazines, Beograd, 2019.
- Rijaliti, Čigoja štampa, Beograd, 2021.
- Vodič kroz smak sveta, Čigoja štampa, Beograd, 2021.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Biografija Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. februar 2020), na zvaničnom sajtu pisca
- ^ Matković, Vladimir. „Ostrašćivanje prošlosti“, Danas, Beograd, 31. januar 2017.
- ^ Matković, Vladimir. „Senke istorije“, Danas, Beograd, 23. novembar 2017.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Andrejić, Boža. „Samo Poljaci i Tito dobro sviraju Šopena (Ljudi, sećanja: Ljubomir Anđelković /Kodjo Vangorski/)“, Danas, Beograd, 24/25. jun 2017.
- Andrejić, Božidar. „Kovalski je (sad i) žena“, Danas, Beograd, 30. septembra 2018.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Kodjo Vangorski / Ljubomir Anđelković — Zvanični sajt
- „Ljubomir Anđelković - Srbija je nekada imala velike saveznike u Africi!“, Balkaninfo, 8. 8. 2018.
- Goli život - Ljubomir Anđelković, sa Milomirom Marićem, TV Happy, 2013.
- Moj Beograd: Ljubomir Anđelković, Studio B, prva emisija, 20. 2. 2017.
- Moj Beograd: Ljubomir Anđelković, Studio B, druga emisija, 20. 2. 2017.
