Abevilsko oruđe
Abevilsko oruđe (naziv je dobijen po franc. Abbevillien, tj. gradu Abevil u severnoj Francuskoj) je naziv kamenog oruđa iz praistorijskog perioda (paleolita), koja su otrkivena na lokalitetu u blizini reke Some nedaleko od grada Abevil. Nalazi su prvi put publikovani 1836. godine. Prvi put je period nazvan po ovom lokalitetu 1882. u knjizi Praistorija (franc. Le Prehistorique (antiquité de l'homme)), a periodizacija iz ovog dela se i danas koristi.
Početak istraživanja[uredi | uredi izvor]
Buše de Pert, predsednik Prirodnjačkog društva u Abevilu, bio je po zanimanju šef carine u ovom mestu, našao je 1826. godine oruđe od kamena i glinene posude nedaleko od grada u obližnjem kamenolomu. Dve godine kasnije slični nalazi otkriveni su u samom Abevilu, a 1836. na obali reke Some i ljudske kosti, izmešane sa okresanim, ukrašenim artefaktima. Sledeće godine, prilikom kopanja kanala, u pesku na dubini od 7 metara, otkrivena su dva kamena sečiva i nekoliko okresanih šiljaka, koje je obeležio i pažljivo ih nacrtao.
Mnogi smatraju da je upravo Buše de Pert doprineo stvaranju praistorijske ahreologije na naučnim osnovama.
Prikaz oruđa od kremena iz Abevila[uredi | uredi izvor]
Devet metara je dubok prosek u rečnome nanosu na lokalitetu kod Sent-Ašela gde su pronađena paleolitski artefakti. Na prvom crtežu prikazano je kako se oruđe držalo u ruci. Najstariji nalazi leže pomešani sa kostima izumrlih sisara (u slojevima E, a ima ih i u D i C). Prikazani su duboki proseci u nanosu kod Šela. Na njima se ispod živice vidi sloj atmosferskoga crvenoga diluvijuma A sa ćoškastim šljunkom. U prvome proseku (3. crtež) B, C i D označavaju slojeve peska i šljunka, koja su u C okamenjeni, a sadrže oruđa prvoga veka. E je tercijarni teren na kome leži diluvijum. Na suprot F i H vide se prodori gornjih slojeva u rovine donjih. Na 4. crtežu poznaje se kako su prvi diluvijalni slojevi B razneti, pa se po njima naslagali mlađi (mustijerski) slojevi D. U sloju E je jedan eratičan kamen.
A - crvena peskovita glina iznad koje je tanak sloj živice
B - glina sa šljunkom
C - sloj gline
D - sloj oštrog peska sa sitnim školjkama.
E - niz slojeva šljunka sa povorkama peska
F - površina kretacejskoga terena preko koga su naslagani diluvijalni slojevi
H - rimski grob
Na 5. crtežu se poznaje da su rečni diluvijalni nanosi nabrani pre nego se naslagao atmosferski nanos A.[1]
Abevilska kultura[uredi | uredi izvor]
Oruđe i oružje ovog tipa spada u grupu artefakata sličnih onima koji su pronađeni u okolini Pariza i koji se nazivaju Šelskom kulturom, tako da se koriste oba naziva. Datuju se u doba starijeg Paleolita (pre oko 4.000.000 do 200.000 godina). Slični artefakti otrkiveni su u Olduvaju u Tanzaniji, tako da se u Africi oruđa ovog tipa nazivaju Olduvajskim.
Oruđa koja je otkrio De Pert su (po veličini, obliku i nameni) kamene alatke koje svedoče o načinu upotrebljavanja, urastu, snazi i eventualno - polu, onoga ko ih je upotrebljavao, tako da predstavljaju veoma značajan nalaz i za atropogenezu, odnoosno fizičku antropologiju.
De Pert nije naišao na priznavanje svog otrkića, zatražio je od Akademije nauka u Parizu da organizuje ekspertizu kamenog oruđa koje je otkriveno, ali nije dobio odgovor. Njegovo otkriće je naišlo na otvoreno neprijateljstvo. U daljim iskopavanjima podmetani su dokazi (poput mandibule nađene u pesku Mulen Kinjona 1986. godine za koju se ispostavilo da pripada savremenom čoveku, kao i lažnih kamenih sekira, koje su pometali meštani i radnici na terenu željni nagrade). U metodu i tumačenju de Pert je činio razne greške, ali ga ništa nije omelo da nastavi svoj rad.
Podela ljudskog doba a kameno, bronzano i gvozdeno, koja je načinjena još u 18. veku, proširena je u 19. kada je Džon Lubok razdvojio kameno doba na paleolit i neolit. Ovo je bila satisfakcija za de Perta, kao i dolazak grupe geologa u Abevil da bi potvrdili autentičnost kamenog oruđa koje je ovde pronađeno. Međutim ni dokaz o autentičnosti nije pokolebao stav Akademije nauka, pa je celokupna naučna zaostaština, u kojoj su bila neobjavljena dela de Perta, koji je umro bez zasluženih priznanja, propala.[2]
Uporedna otkrića[uredi | uredi izvor]
Uporedno sa De Pertom, i drugi istaživači su nailazili na slična otkrića, kako praistorijskog čoveka, tako i prvobitnog oruđa i oružja koje je koristio. Francuski prirodnjak Turnol je objavio 1829. godine rad o pleistocenskim ljudskim i životinjskim kostima nađenim u pećini Bize u južnoj Francuskoj, zatim je Šmerling otrkio ostatke fosila u Liježu u Belgiji. U Engleskoj, pećine Kenta je istraživao Mak Emeri, a paleontolog Riglo je 1854. objavio rad o artefktima otkrivenim u Sel Ašelu. Eduard Larte je 1864. u pećini La Madlen otkrio lik mamuta, koji je naslikao praistorijski umetnik, a njegov sin Lui u Dordonji u Kromanjonu ostatke praistorijskih ljudi.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- G. Branko, Praistorijska arheologija, Naučna knjiga, Beograd, 1979
- M. Đurić Srejić, Uvod u fizičku antropologiju drenvnih populacija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstava, Beograd, 1995.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- The Abbevillian Culture Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. decembar 2010)
