Azat (reka)

Manastir Gegard i dolina gornjeg Azata
Manastir Gegard i dolina gornjeg Azata
Svetska baština Uneska
Mesto	Jermenija
Koordinate	40° 10′ 01″ S; 45° 00′ 31″ I / 40.166839° S; 45.008666° I
Kriterijumi	Kulturno dobro: ii
Referenca	960
Upis	2000 (-1976. sednica)
Ugroženost	ne

Azat
jerm. Ազատ
Azat ; jerm. Ազատ
	Azat kod sela Garni u gornjem delu toka
	Položaj Arpe na hidrografskoj mapi Jermenije (ljubičasto polje)
Opšte informacije
Dužina	55 km
Basen	572 km2
Pr. protok	35,9 m3⁄s
Sliv	Kaspijskog jezera
Plovnost	nije plovna
Vodotok
Izvor	jugozapad Gegama
Ušće	u Araks (blizu Artašata)
Geografske karakteristike
Država/e	Jermenija
Oblast	Kotajk, Ararat
Pritoke	Milli
Reka na Vikimedijinoj ostavi

Azat (jerm. Ազատ) je jermenska reka koja protiče kroz provincije (marzeve) Kotajk i Ararat.

Nastaje na jugozapadnim obroncima Gegamskih planina od rečica Goht i Voskedžur. Uliva se u reku Araks u blizini grada Artašata.

U gornjem delu toka protiče kroz Garnijsku klisuru koja je ime dobila po obližnjem selu Garni. Klisura je poznata po prirodnim bazaltnim petougaonim i heksagonalnim stubovima koji je okružuju poput ograde, a iznad kanjona se proteže Garnijski plato.

U srednjem delu toka nalazi se veštačko Azatsko jezero zapremine 70 mln m³. Prosečan protok na ušću iznosi oko 6,51 m³/s, maksimalno do 35,9 m³/s.

Od 2000. gornji deo toka reke Azat i obližnji Manastir Gegard su uvršteni na UNESKO-vu listu svetskog nasleđa.^[1] Ovaj deo je turistički najposećeniji deo cele Jermenije. Manastir je izgrađen na mestu odmah ispod izvora Azata koji izvire u pećini na visokim liticama, a koja je bila sveta još u praistoriji. Uništen je u 9. veku, ali ga je oko 1200. godine obnovila vladarska porodica Prošijan, koja je zaslužna i za raskošan sistem navodnjavanja koji vodi s ovog mesta.