Biblioteka „Laza Kostić” (Čukarica)

Biblioteka grada Beograda

Biblioteka grada Beograda
Pogled na Biblioteku ka Kirovljevoj ulici
Osnivanje	1945.
Lokacija	Beograd Srbija
Koordinate	44.7836° S; 20.41715° I / 44.7836; 20.41715
Vrsta	javna biblioteka
Direktor	Jasmina Ninkov
Prevoz	tramvajske linije 12, 13 autobuske linije 23, 37, 51, 52, 53, 58, 85, 88
Adresa	Turgenjevljeva 5, Banovo brdo
Veb-sajt	Biblioteka grada Beograda

Biblioteka „Laza Kostić” je biblioteka na beogradskoj opštini Čukarica. Od 1989. godine, jedna je od 13. organizacionih jedinica, tj. opštinskih mreža Biblioteke grada Beograda.

Istorijat

Biblioteke, kao jedan od najvažnijih svedoka i podstrekača duhovne kulture, kao čuvari tradicije i knjige kao sveopšte riznice znanja, uvek su pratile život sredine u kojoj nastaju i služe. One su, same po sebi, odražavale kulturu stanovništva ili posebnih manjih sredina, njihova nastojanja da prate kulturni i književni život ali i razvoj raznih delatnosti (prosvete, društvenih i prirodnih nauka i dr.). Formirale su se kao privatne zbirke knjiga, listova i časopisa, profesionalno određene ili ne, kao čitaonice, zatim kao javne ustanove i najzad kao posebno izdvojene. Kada je reč o Čukarici, nema sumnje da je u nekom obimu postojala privatna biblioteka još u kući Matije Bana tokom druge polovine XIX veka jer je veliki deo njegovog života na mnoge načine bio vezan za knjigu - kao urednik i novinar, kao nastavnik, kao pisac i kao javni radnik. Prirodno je da se deo njegove lične biblioteke nalazio i u kući na Banovom brdu, u kojoj je povremeno, duže ili kraće vreme, boravio. Najstarijim čitaonicama - čitalištima mogu se, još od kraja XIX veka smatrati kafane, koje su decenijama bile i deo kulturnog života, posebno u manjim sredinama: u njima se čitala štampa, neke su bile mesta gde su se okupljali i pripadnici različitih udruženja ili političkih stranaka, gde su se držali skupovi, zborovi i predavanja i čitala odgovarajuća literatura. Važnu ulogu imale su i privatne biblioteke, najčešće intelektualaca, nastanjenih na teritoriji Čukarice, kojih je bilo u sve većem broju između dva svetska rata (koncetracija mnogih visokih stručnjaka u fabrikama, u Zavodu za izradu novčanica, prosvetnih radnika i dr.) ali i drugih građana, o čemu svedoče činjenice da su mnoge knjige baš iz tih biblioteka kasnije njihovi potomci, ili oni sami, poklonili biblioteci na Čukarici ili školskim bibliotekama.

Biblioteka „Laza Kostić”

Socijalističke čitaonice u Gradskoj opštini Čukarica, mogu se smatrati korenima biblioteke na Čukarici, naročito žarkovačka čitaonica. Taj koren datira iz 1903. godine. Žarkovačka čitaonica osnovana je zalaganjem viđenijeg žarkovačkog žitelja,Radeta Spasenovića, zemljoradnika. Te godine, posle organizovanja Srpske socijademokratske stranke, čiji je jedan od postavljenih zadataka bio „prosvećivanje sela i organizovanje seoskih biblioteka”, po svemu i zasnovana i prva biblioteka - čitaonica. Ona je bila deo programa prvog radničkog organizovanja. Te, 1903. godine, čukarički radnici su oformili prvo radničko društvo, koje je ponelo naziv „Udruženje čukaričkih radnika” (kasnije je u štampi prevladao naziv „Čukaričko radničko društvo”). Prema poznatim podacima o kulturnom životu Čukarice u to vreme, veruje se da je prva socijalistička knjižnica-čitaonica postojala u okviru čukaričkog radničkog društva, u kafani „Mihajlovac”, koje je u njoj imalo sedište do novembra 1903, gde su se radnici okupljali i čitali socijalističku štampu i literaturu.

Kada je reč o kafana (beogradskim) zanimljivo je istaći činjenicu da su kafane bile, pored državnih nadleštava,gotovo jedino mesto javnog društvenog života.

„Tu su se sklapali trgovački poslovi, prodavala imanja, uzimali zajmovi, ali i sklalapala poznanstva i prijateljstva, zaključivali brakovi; tu su se pisala pisma, tužbe i molbe vlastima; tu su kulturna društva držala sastanke, pisale se pesme, osnivali se listovi i časopisi;tu se uživalo u muzici, zabavama i pozorišnim predstavama; tu se grdila vlast, održavale političke konferencije i zborovi, tu su radili partijski štabovi; tu su se nudili i tražili radnici (Nušić). Gde je narod, tu su i poroci: kafanama su zamerani pijančenje, badavadžisanje,prostitucija i kocka. I država je koristila kafane za svoje poslove i u njima organizovala licitaciju za prodaju svojih placeva i zaplenjene imovine,izdavanje svojih lokala i pijačnih mesta, kaldrmisanje ulica ili izdavanje prava na vađenje peska. U kafanama su organizovana glasačka mesta i za izbore, a čak se i vakcinacija obavljala u kafanama: 1897. su deca i odrasli vakcinisani protiv boginja... ”

Između dva rata, zahvaljujući razvoju Čukarice, izmeni strukture stanovništva, postojanju novih institucija i kulturnih središta, po prirodi stvari, u mnogim kućama postoje privatne zbirke knjiga - biblioteke (žitelji Čukarice nisu samo radnici grupisani oko fabrika uz obalu reke Save, majdana i dr., već se naseljavaju porodice iz „građanske zone”, sa sve prisutnijim brojem intelektualaca, grade se i ustanovljavaju nove škole i crkve, sve je veći broj đaka i sve veći broj mladih koji se školuju u beogradskim gimnazijama, a potom i u gimnaziji na Banovom brdu, u srednjim školama, na fakultetima). Žarkovačka čitaonica je kratko radila. Ne raspolaže se podacima o razlozima zatvaranja, januara 1904. godine, jedino ih možemo zdravorazumski naslutiti. Ipak, samim činom osnivanja, žarkovačka čitaonica je izvršila značajan uticaj na procese razvoja i jačanja ideje radničkog i narodnog prosvećivanja.

Biblioteka „Laza Kostić” Čukarica, glavna je tj. centralna biblioteka opštine Čukarica. U okviru svoje bibliotečke mreže imala je više ogranaka koji su se selili, menjali lokacije, svoja imena a neki organci su se nažalost i „ugasili” tj. trajno zatvorili. Biblioteka svoj neprekidni rad na Čukarici obavlja od 1945. godine. Sa ondašnjim revolucionarnim zanosom i potrebom za ubrzanom svekolikom obnovom nakon Drugog svetskog rata, motivisana je i odluka NOO (Narodnooslobodilački odbor) VII rejona, da se Biblioteci na Čukarici dodeli ime „Lazo Kočović”. Pod tim imenom, Biblioteka na Čukarici je radila 50 godina (1945—1995). Ime je dobila po prvoborcu i revolucionaru u čijem se stanu u zgradi dr. Ćirkovića 29., marta 1941 godine pod rukovodstvom Josipa Broza Tita održalo savetovanje kadra KPJ za Srbiju. Ova zgrada se nalazi u neposrednoj blizini sadašnje Matične biblioteke.

Sažeto zapisano, može se reći da je tih posleratnih godina Biblioteka počela da radi sa knjižnim fondom od oko 3.000 knjiga mahom prikupljenih od omladine i prosvetnih radnika sa tadašnje opštine Čukarica. I tako, od jedne male biblioteke smeštene u jednu jedinu prostoriju nastala je ondašnja Matična biblioteka. Matična biblioteka na Čukarici sa svojim punktovima u Rakovici, Železniku, Umci, Žarkovu, Makišu činila je velike napore na popularisanju i približavanju knjige čitaocu.

Taj poratni početak rada biblioteke, detaljno je zapisanim u narednom tekstu. Naime, posle Drugog svetskog rata, od 1945. godine, po ugledu na Sovjetski Savez, ali i iz stvarnih potreba u potpuno novim uslovima u ondašnjoj novoj državi, punog zamaha svake vrste (kao što obično biva, jer nova društvena stanja, a tako jeste bilo posle završetka rata, donose velike promene u ustrojstvu života, u kome treba nadoknaditi propušteno) otvararaju se domovi kulture i biblioteke koji bi trebalo da svojim delatnostima pokriju sve sredine. Za Čukaricu je u tom trenutku bilo važno što su, po nalogu po nalogu Gradskog veća omladine, omladinci tadašnjeg VII rejona, kome su pripadali Čukarica i Topčidersko brdo, počeli sa prikupljanjem knjiga. Sakupljene knjige su donete u jednu vilu na Topčiderskom brdu, koja je bila predviđena za Biblioteku VII rejona. Prema sećanju jednog od učesnika u toj akciji, Hranislava Mihailovića, tu biblioteka nije ni počela sa radom. Prema podacima iz arhive Biblioteke na Čukarici, Biblioteka VII rejona je radila nekoliko meseci. Potom je, uz prećutnu saglasnost rejonskog komiteta, najverovatnije stoga što je njena udaljenost od naselja Čukarice i Banovog brda onemogućavala korišćenje knjiga, preseljena (sa knjigama) u zapuštenu salu katoličke crkve na Banovom brdu. Tu je odmah počela da radi pod rukovodstvom bibliotekara, profesora književnosti, gospođe Milošević. Biblioteka je tu radila do 1948. godine. Odvajanjem Topčiderskog brda od VII rejona, novoosnovana biblioteka je ostala bez dela knjižnog fonda. Kako su uslovi za rad bili izuzetno loši, biblioteka je preseljena 1948. iz katoličkog doma u privatnu kuću vlasnika Miše Todorovića, zvanog „Amerikanac”, u Zrmanjsku ulicu broj 4. Biblioteka je radila u skromnim uslovima: imala je prostor oko 60 m2 i knjižni fond od oko 2000-3000 knjiga, nije imala čak ni telefon (veza joj je bio uslužni telefon u susednoj kući). Zapošljavala je dva stručna radnika. Prvi upravnik bila je Slobodanka Kragović, koja se na toj dužnosti nalazila sve do penzionisanja 1972. godine. Godine 1950. biblioteka je odlukom Narodnooslobodilačkog odbora VII rejona dobila ime „Lazo Kočović”. Započeti rad na sakupljanju knjiga nastavljen je. U tom poslu učestvovali su mnogi učenici II Mešovite gimnazije, aktivisti, skojevci; biblioteka je dobila i dosta privatnih poklona. preko sto knjiga od advokata Ilije Savkovića, iz privatne biblioteke njegovog pokojnog sina Boška, od porodice pokojnog lekara Dr. Stevanovića, od Dr. Ćirkovića, od Petruše, sestre Laze Kočovića. Dosta knjiga su biblioteci poklonili prosvetni radnici, ali i predstavnici drugih građanskih slojeva. Godine 1962. Biblioteka je preseljena iz Zrmanjske ulice u nove prostorije u Domu kulture na Čukarici, sadašnji Centar za kulturu (Turgenjevljeva ulica) gde se i sada nalazi. Biblioteka je u organizacionom pogledu pretrpela razne promene koje su bile odraz promena na samoj opštini. Tek 1965. godine, Biblioteka je registrovana kao kod Okružnog suda kao Matična biblioteka Čukarica sa svojim ograncima. U njenom sastavu je sve do 9. septembra 1975. bila i biblioteka iz Rakovice. Kada je deobom teritorije Opštine Čukarica nastala Opština Rakovica, bilo je potrebno da se i biblioteka konstituiše kao opštinska Matična biblioteka „Radoje Dakić”. Izvršena je podela knjižnog fonda prema broju stanovnika, kao i preraspodela zaposlenih.

Uvek okrenuta mladima, Biblioteka je, zajedno sa osnovnim školama, Savezom za društveno vaspitanje i staranje o deci i SO Čukarica organizovala prvi put, Majsku pesničku štafetu 1974, u čast Dana mladosti i održavanja X Kongresa SKJ koja je imala za cilj da podstiče dečje poetsko stvaralaštvo. Manifestaciju „Prvi školski dan – Prvi školski čas“ organizovali su Matična biblioteka biblioteka „Lazo Kočović“, Osnovna škola „Filip Kljajić Fića“ i Savez za društveno vaspitanje i staranje o deci SO Čukarica. Za stvaralaštvo i kreativnost učenike su motivisali poznati književnici, a najbolji učenički radovi su nagrađivani.

Pokretna biblioteka „Lazo Kočović“ (bibliobus), radila je od 1977. do 1985. Dvoosovinski „IMV” kombi sive boje sa natpisom „Pokretna biblioteka „Lazo Kočović““ prilagođen je potrebama smeštaja 2000 knjiga. Nabavku knjiga, inventar, formiranje mreže korisnika (srednjoročnim planom razvoja bilo je predviđeno da pokretna biblioteka uspostavi saradnju sa 25 radnih organizacija), vožnju, obavljao je Dragomanović Petar, viši knjižničar. Usled dotrajalosti, bibliobus je rashodovan 1985.

U vremenu do integrisanja sa Bibliotekom grada Beograda (1989), bibliotečka mreža na teritoriji Čukarice činila je Matična biblioteka“Lazo Kočović“ sa devet ogranaka (ogranak „Proleter“, od 1995. „Prometej“, Banovo brdo, ogranak „Duško Radović“ Julino brdo, Poručnika Spasića i Mašare 90 (trajno zatvoren 2004), ime je sačuvano i dodeljeno (2005) biblioteci u naselju Cerak, ogranak „Branko Ćopić“ Žarkovo, Mihajla Valtrovića 36a, (zatvoren 2010, ime sačuvano i dodeljeno (2017) biblioteci u Vraniću, opština Barajevo), ogranak „Đura Jakšić“ Železnik, ogranak u selu Rušanj, ogranci u Sremčici, Umci („Dimitrije Tucović“), Ostružnici (trajno zatvoreni 1992. i 2004). Prilikom otvaranja školskih biblioteka, Matična biblioteka „Lazo Kočović“ pružala je stručnu pomoć u njihovom formiranju i uspostavljanju kataloga. Udružene biblioteke grada Beograda pokrenule su inicijativu o integraciji beogradskih biblioteka. Inicijativu je prihvatilo svih 17 matičnih biblioteka. U biblioteci „Đorđe Jovanović“ 7. maja 1985. godine održana je osnivačka skupština udruženih biblioteka. Ovo udruživanje značilo je, između ostalog, da čitaoci na istu člansku kartu mogu koristiti knjige iz svih 17 udruženih biblioteka grada Beograda. Za prvog predsednika Skupštine izabran je Hranislav Mihailović, u to vreme zamenik direktora biblioteke „Lazo Kočović“ i šef matične službe biblioteke „Lazo Kočović“. U svom dugogodišnjem radu imao je izuzetno značajnu ulogu za razvoj bibliotekarstva grada Beograda ali i Srbije. Skoro uvek na rukovodećim mestima, bio je člana aktiva bibliotekara pri bibliotečkom centru grada Beograda, bio je u Aktivu društva bibliotekara, član Saveta korisnika u Narodnoj biblioteci Srbije, član Predsedništva matičnih biblioteka Srbije, predsednik Komisije za bibliotekarstvo, književnost i izdavačku delatnosti pri SIZ-u gradskog odbora za kulturu, prvi predsednik Skupštine udruženih biblioteka Beograda. Nikada nije imenovan za direktora biblioteke, bio je na žalost i golootočanin. Za svoj zaista pregalački rad nagrađen je nagradom Društva bibliotekara Srbije i nagradom „Milorad Panić Surep“ koju dodeljuje Zajednica biblioteka Srbije.

U daljem periodu, u skladu sa novim načinima organizovanja bibliotekarstva na teritoriji grada Beograda, a prema sporazumu o udruživanju biblioteka i biblioteka „Lazo Kočović” je integrisana 1989. godine sa Bibliotekom grada Beograda. Time je izgubila status matične biblioteke i postala je deo jedinstvene mreže beogradskih biblioteka i bibliotečkih usluga.

Krajem XX veka, nakon pedeset godina postojanja, Biblioteka je podnela zahtev Biblioteci grada Beograda sa željom da promeni ime. Ime biblioteke, prema obrazloženju zahteva, treba da se vezuje za ličnost koja je od šireg značaja za jedan narod i da ta ličnost bude pisac. Od 1995. ona nosi ime jednog od izuzetnih srpskih pesnika - Laza Kostić. Dan rođenja srpskog pesnika, Laze Kostića, obeležava se kao Dan Biblioteke (12. februar) što se intenzivno, programski, radilo u periodu 1995—2000, a potrajalo do 2008. Centralna opštinska biblioteka „Laza Kostić” ima prostor od oko 200 m². U tom prostoru je čitaonica sa kapacitetom do 15 korisnika, deo knjižnog fonda namenjenog deci i omladini i glavno pozajmni fond. Biblioteka raspolaže sa 42.500 bibliotečkih jedinica a na nivou Odeljenja, tj. bibliotečke mreže Čukarice (sa knjižnim fondom četiri ogranka) 150.000 jedinica. Knjižni fond je organizovan po UDK sistemu (Univerzalna decimalna klasifikacija).

Dostignuća savremenog bibliotekarstva prate se i primenjuju u mogućoj meri. Najvažnije operativne primene toga, odnose se na program automatizacije, tj. bibliotečkog poslovanja. Opštinske biblioteke koje posluju u okviru poslovne mreže Biblioteke grada Beograda, koriste program BISIS (Bibliotečko-informativni sistem) kako za potrebe cirkulacije, tj. rada sa članstvom tako i za potrebe kataloških obrada tj. izrada elektronskih zapisa. Po unosu svih bibliotečkih jedinica knjižnog fonda centralne opštinske biblioteke „Laza Kostić”, u skladu sa stručnim uputstvima iz Biblioteke grada Beograda, poslovi bibliotečkih pozajmica, tj, cirkulacije - rada sa članstvom obavlja se automatizovano, počev od januara 2013. Poslovi kataloške obrade bibliotečke građe, u okviru BISIS platforme, automatizovano, obavljaju se od januara 2006. Sve čukaričke biblioteke, od 2006. godine poseduju savremenu kompjutersku opremu sa internet konekcijama.

Svoj svakodnevni rad, u skladu sa definicijom biblioteke kao ustanove od posebnog društvenog značaja, nastavlja sa poslovičnim radnim elanom, u mogućim razvojnim okolnostima sadašnjice.

Upravnici Biblioteke bili su: Slobodanka Kragović, v.d. Hranislav Mihailović, Srbislav Radonjić, Milivoje Kojić, v.d. Nada Debeljak, v.d. Milinka Borjanović (1983), Dragomir Dale Ćulafić (1984—2004), Vladan Nikolić (od 2004).

Stručne, organizacione i programske posebnosti biblioteke „Laza Kostić”

Posebnosti u stručnim, organizacionim i programskim ostvarenjima Bibloteke odnose se prvenstveno na stručnu pomoć povodom osnivanja biblioteke za naše radnike u inostranstvu (Nemačka), potom osnivanja „Marksističke biblioteke” i rada dve književne tribine, o čemu je više reči u donjem tekstu.

Stručna pomoć za biblioteku jugoslovenskih radnika na privremenom radu u inostranstvu - Lerah, Južni Baden

• 
  Članska karta Zajednice klubova Lerah Južni Baden (naslovna strana)

U svom radu Biblioteka na Čukarici je imala i međunarodnu saradnju i to (16-28. novembar) 1974, godine.

Iz sačuvane dokumentacije Biblioteke pod nazivom "Izveštaj o službenom putovanju u Lerah (Zapadna Nemačka) povodom otvaranja Bilioteke pri klubu jugoslovenskih radnika" kojeg je podneo delegirani član kolektiva Biblioteke za međunarodnu saradnju, Dragomanović Petar, navodimo:

"Na osnovu donete odluke Zbora radnih ljudi Matične biblioteke "Lazo Kočović", zauzet je, od strane kolektiva, jediinstven stav da naša Biblioteka prihvati saradnju sa našim radnicima koji su privremeno zaposleni u Lerahu, oko otvaranja Biblioteke..."

Iz dokumenta "Obrazloženje zahteva o osnivanju biblioteka pri klubovima naših radnika u inostranstvu" ističemo zanimljive stavove:

"...Vesti koje nam stižu iz inostranstva govore o tome da informacije o našoj zemlji nisu potpune, jer novine i časopisi ne stižu u gradoove i fabrike gde rade naši radnici...Naši ljudi u inostranstvu manje su povezani nego drugi strani radnici (italijani, napr.) tako da ni oblici samoorganizovanja radi zajedničkog provođenja slobodnog vremena nisu dovoljno razvijeni...kako bi se uspostavio što čvršći i neposredniji kontakt sa domovinom, od strane DPO (društveno političke organizacije)... više puta je konstantovano da u izvršenju ovog zadatka punu podršku treba da pruže i neposredno učestvuju i naše radne organizacije i kulturne institucije...Kolektiv Matične biblioteke "Lazo Kočović" odlučio je da se, u okviru svoje delatnosti i svojih mogućnosti, direktno angažuje na ublažavanju problema naših radnika na radu u inostranstvu. Naša pomoć bi se sastojala u otvaranju biblioteka pri klubovima naših radnika i iseljenika. Da im stavi na raspolaganje literaturu koju zbog raznh razloga - finansijskih, organizacionih (jezičkih) ne mogu da nabave, odnosno koriste u ostalium bibliotekama, a koja je koncentrisana na jednom mestu. Biblioteke u klubovima će biti specijalno opremljene za naše iseljenike i radnike na privremenom radu u inostranstvu i u njima će oni moći da nađu korisne knjige, novine, i časopise. Na taj način će se upoznati sa najznačajnijim i najzanimljivijim događajima, odnosno pravilno informisati o onome što se događa u Jugoslaviji."

Marksistička biblioteka

Svedok vremena jedne ideologije i postojanja jedne zemlje pod nazivom SFRJ je i marksistička doktrina. Marksizam kao izvorište službene ideologije podsticalo je njegovo izučavanje - za sve slojeve ondašnjeg društva. Omasovljenje marksističke edukacije sprovodilo se organizovano institucionalno, kroz školski i kulturni sistem. Biblioteka javnog pozajmnog tipa, kao ustanova od izuzetnog društvenog i kulturnog uticaja i značaja, u korelaciji sa obrazovanjem, pogodna je za širenje omasovljenja marksističkih edukacija. Tu su koreni potreba za marksističkom literaturom u knjižnim fondovima biblioteka.

Svest o značaju radničkih revolucionarnih pokreta i dešavanja na Čukarici, uz poznati slogan "Crvena Čukarica i radnička Rakovica" zaokružilo je ideju kod ondašnjeg rukovodstva čukaričke biblioteke da se formira posebna biblioteka - Marksistička biblioteka.

"Na Čukarici se otvara prva u gradu specijalizovana marksistička biblioteka...U Turgenjevljevoj ulici na Čukarici, jedna skromna prostorija, površine 24 kvadrata, biće na Dan mladosti pretvorena u izuzetan kulturni kutak grada...", tekst je najave lista "Nedeljne novosti" (nedelja, 27. april 1975) arhiviranog u ručno vođenom dnevniku značajnih programskih i društvenih dešavanja Biblioteke.

U spomenaru Biblioteke, koji je zapravo njen svojevrsni dnevnik važnijih programskih dešavanja 70. godina 20. veka, zabeleženo je: "Tokom svih godina postojanja, Biblioteka je neprestano nastojala da unapredi i osavremeni svoj rad, da uveća fond knjiga, da pratećim programima i manifestacijama uključi što veći broj učesnika i širi ljubav prema knjizi. Organizovana su mnogobrojna predavanja, književne matinei i večeri, tribine, kao i razne prigodne manifestacije, mnoge zajedno sa čukaričkim školama. Povodom tridesetogodišnjice rada Biblioteke, maja meseca 1975. Biblioteka je organizovala, uz pomoć Saveza boraca, Saveza sindikata, Saveza za društveno vaspitanje i staranje o deci, kao i Kulturno-prosvetne zajednice Čukarica, akciju solidarnosti prikupljanja knjiga. Pod "pritiskom" velikog širenja Čukarice, priliva stanovništva i otvaranja nekoliko novih osnovnih i srednjih škola, kao i fakulteta, pokazivao se sve veći nedostatak knjižnog fonda. Tako je stvoren „Fond knjige solidarnosti” koji se „ulio” u Biblioteku. U okviru nje, na Dan mladosti 1975. godine, otvorena je prva beogradska specijalizovana Marksistička biblioteka (fond od 7000 knjiga). U njoj je omogućen rad svim zainteresovanim korisnicima, posebno studentima, koji su se bavili izučavanjem marksizma".

Tokom akcije prikupljanja knjiga za fond Marksističke biblioteke, prebrojano je 7000 knjiga. Selekcijom prikupljenog bibliotečkog materijala, izvršena je priprema za inventarisanje u posebnu inventarnu knjigu, tj. knjigu inventara Marksističke biblioteke. Na osnovu podatka iz te knjige, inventarisani fond Marksističke biblioteke sadržao je 2410 knjiga. Inventarni broj 1 u knjizi inventara Marksističke biblioteke je upisan pod datumom 12.5.1975. i to za knjigu "Enciklopedijski rječnik marksističkih pojmova" dr Risto Tubić, Sarajevo 1974. Poslednji inventarni broj u knjizi inventara Marksističke biblioteke je 2410, upisan je pod datumom 28.12.1978. i odnosi se na knjigu "SKOJ i omladina u NOV i partizanskim odredima Jugoslavije" dr Petar Kačavenda.

Prva lokacija Marksističke biblioteke bila je na adresi Turgenjevljeva 7, u prostoriji od 24 kvadrata. Od 1984. godine, knjižni fond Marksističke biblioteke je preseljen u prostorije ogranka "Proleter" (od 1995. "Prometej"), Ulica Požeška 83a (Banovo brdo). Knjižni fond Marksisitičke biblioteke nalazio se na spratu tj. galeriji ogranka. Ova lokacija je izabrana ne samo zbog prostorne funkcionalnosti već i zbog pozicije ogranka koji je smešten u zgradi, tada namenski pravljene za potrebe ondašnjih DP (društveno-političkih) organizacija (Komitet, Sindikat, organizacije...). Povodom obeležavanja četrdesetogodišnjice od oslobođenja Beograda (1944–1984) Marksistička biblioteka je otvorena za rad na toj adresi u sredu, 17. oktobra 1984. Tada je marksističkom fondu pridodat i knjižni fond biblioteke Opštinskog komiteta (Čukarica) sa pripadajućom knjigom inventara od 1682. bibliotečke jedinice. Prva knjiga iz fonda biblioteke Komiteta je inventarisana 18.2.1983. Reč je o knjizi Pribićević Branka "Socijalizam, svetski proces". Poslednji inventarni broj 1682 (13.12.1989), odnosi se na knjigu biografskog sadržaja, "Pad i ćutnja Aleksandra Rankovića", autor Sekulić Zoran.

Suštinski, Marksisitička biblioteka je više bila ideološka zamisao i ondašnja politička projekcija koja je, posmatrano sa gledišta bibliotečke operative, za posledicu imala jasan uzrok kratkoće trajanja. Ono što je trajnije i na ovom mestu ostaje zabeleženo, spomenar je o radu Marksističke biblioteke. Sačuvani deo knjižnog fonda Marksističke biblioteke i Opštinskog komiteta dostupan je putem elektronske pretrage kataloga u okviru knjižnog fonda biblioteke "Laza Kostić".

• 
  Pozivnica, str. 1
• 
  Pozivnica, str. 2

Tribina književnosti za decu „Branko Ćopić”

Oglas u listu „Politika” od 24.03.1988, povodom početka rada Tribine književnosti za decu „Branko Ćopić”

Oglas u listu „Politika” od 04.04.1989, povodom razgovora na temu „Knjiga za decu” (Tribina književnost za decu i omladinu „Branko Ćopić”)

Velikim zalaganjem Biblioteke i njenih upravnika, sa željom da ona preraste u poseban „centar kulture” doprinese što višem statusu knjige u kulturi, naročito da privuče što veći boj učenika, sve se veća pažnja poklanjala kulturno-informativnoj delatnosti. Kulturno-informativna delatnost biblioteke „Lazo Kočović” početkom 1988. godine, pokrenula je inicijativu da se osnuje tribina književnosti za decu. Razlozi su bili višestruki i prvenstveni cilj je bio edukativni i animatorski, tj. potreba približavanja sadržaja novih knjiga i bibliotečkih fondova čitaocima mlađih i starijih osnovno školskih uzrasta. Tribina književnosti za decu dobila je ime po velikanu naše književnosti, piscu koji je u vanvremenskom podneblju omiljen kod čitalačke publike svih starosnih čitalačkih grupa - Branku Ćopiću. Predlagači i osnivači Tribine bili su Dragomir Ćulafić, tadašnji direktor Biblioteke i Olga Krasić Marjanović, bibliotekar i prvi urednik Tribine. Svoj rad, Tribina književnosti za decu „Branko Ćopić” započela je 24. marta 1988. godine. Značajna imena pisaca za decu, njihov lik, život, dela, predstavljani su na Tribini. Pomenimo samo neka (iz 90-tih godina XX veka): Dušica i Dragan Lukić, Mira Alečković, Dobrica Erić, Ljubivoje Ršumović, Raša Popov, Arsen Diklić, Dragomir Đorđević, Slobodan Stanišić, Moma Dimić, Branko Živković (član prve redakcije kultnog dečjeg časopisa Tik-Tak), Grozdana Olujić, Vladimir Stojšin, Milenko Maticki, Gradimir Stojković, Mirjana Stefanović, Mila Stanojević Bajford i Timoti Džon Bajford, Vuk Bojović i mnogi drugi.

U zenitu rada Tribine, okupljen je je veliki broj stručnjaka, univerzitetskih profesora, književnika, pedagoga, psihologa, kojima su bliske, svakome na osoben stručan način, publikacije za decu. Povod je bio međunarodni dan dečje knjige i razgovor na temu „Knjiga za decu” održanom u prostorijama Biblioteke grada Beograda (Vukova sala), aprila 1989. godine.

Najveći problem koji je ograničavao rad Tribine bio je prostor, sa statusom „večitog podstanara”. U vreme živih aktivnosti Tribine (1988—1991), nijedna biblioteka na teritoriji opštine Čukarica nije posedovala pogodan prostor za održavanje programskih aktivnosti, tj. Tribine. U periodu 1988—1990, Tribina je svoj rad obavljala najviše u sali Mesne zajednice „Žarkovo”, ulica Mihajla Valtrovića 36a, salama osnovnih škola, knjižare i galerije „Oz” na Banovom brdu. Pitanje prostora bilo je naročito aktuelno u periodu nasušnih hiper inflatornih i ratnih godina 1991—1993. Opšte društveno posrnuće 90-tih godina,, uticalo je i na minimizaciju programskih ostvarenja Tribine. U neposrednom radu sa mlađim čitalačkim uzrastima, nastavljao se praktičan doprinos kulturi čitanja i razvijanja čitalačkih interesovanja.

Od 1994. godine, problem prostorije za rad Tribine, privremeno je rešen. U saradnji sa Ustanovom kulture „Galerija 73” svi književni susreti Tribine održavali su se u pomenutom prostoru, na Banovom brdu. Tribina je vrlo često gostovala i u prostorijama školskih biblioteka, osnovnih škola Čukarice, na poziv ili uz dogovor sa školskim bibliotekarima, a tema susreta se unapred osmišljavala i planirala. U radu Tribine i čitalačkih aktivnosti posvećenih najmlađima, bio je prisutan i predškolski uzrast. Planski rad u toj oblasti bio je posvećen i strukovnim potrebama vaspitača čukaričkih vrtića, a poslednji 1992-1993, izuzetno primljen od njihove strane, bio je ispunjen panel predavanjima na stručne teme štiva za predškolski uzrast, tj. uloga ilustracije, gost i kreativni predavač Dobrosav Bob Živković, ilustrator.

Osnivač i prvi urednik Tribine književnosti za decu i omladinu „Branko Ćopić” bila je Olga Krasić Marjanović (1988—1991), Vladan Nikolić (1991—1995) i Gradimir Grada Stojković (1995—2000). Od kraja leta 2000. Tribina je programski okončala svoje programske zadatke, ali je svoj „tihi” rad nastavila kroz programske aktivnosti odeljenja biblioteka „Laza Kostić”, prvenstveno putem programskih aktivnosti posvećenih deci i omladini.

Tribina „Među javom i med snom”

Zamisao o radu tribine na kojoj bi se predstavljala književno vredna dela poezije i proze, zanimljiva, edukativna, naučno-popularna štiva, razna saznajno vredna predavanja, namenjena čitalačkoj publici starijih uzrasta, usko je bila povezana sa željom i inicijativom o promeni naziva biblioteke „Lazo Kočović”.

Stav uprave i kolektiva Biblioteke bio je jasan i principijelan - poželjno je da biblioteke nose imena pisaca, književnika, posebno onih koji su svojim delom obeležili jedno vreme i duh svoga naroda. Lazo Kočović nije bio pisac, koliko se o njemu zna. Bio je častan čovek, revolucionar, u 41. godini života streljan u banjičkom logoru, za vreme Drugog svetskog rata.

Preimenovanje naziva biblioteke u „Laza Kostić” bilo je opravdano i iz drugih razloga. Na osnovu popisa naziva beogradskih biblioteka, nijedna nije nosila ime našeg vrlog pesnika, Laze Kostića. Njegovo delo, ime, trag koji je ostavio u evropskoj književnosti i šire, obavezivali su bibliotekare da svojom kulturnom, programskom aktivnošću obezbede da pisac „Santa Maria della Salute” i „Među javom i med snom” bude još prisutniji i bliži svakodnevnom životu. Biblioteka je 12. februara 1995. godine, na dan rođenja jednog od izuzetnih srpskih pesnika, obeležila prigodnim programom Dan biblioteke „Laza Kostić” i pokrenula Tribinu „Među javom i med snom”.

Programi su se održavali u večernjim terminima, dva puta mesečno, u prostorijama ustanove kulture „Galerija 73”, Požeška 83a, Banovo brdo. Posebno nam je drago što se kroz rad Tribine, njen opšteobrazovni čitalački i kulturni karakter, držalo do nivoa kojeg su određivali velikim delom i želje naših čitalaca, njihova interesovanja, predlozi. Od osnivanja i tokom petogodišnjeg rada (1995—2000) Tribine „Među javom i med snom“ gostovali su: univerzitetski profesori Vaso Milinčević, Miodrag Sibinović, Radomir Ivanović, Vladeta Janković, akademici Predrag Palavestra, Dragoslav Mihailović, Vladeta Jerotić, književnici Radomir Andrić, Ivan Ivanović, Đorđe J. Janić, Slobodan Selenić, Čedomir Mirković, Mira Alečković, Dobrica Erić, Velizar Bošković, Milorad Blečić, Svetlana Velmar Janković, glumci Miša Janketić, Petar Kralj, Ivan Jagodić, Dejan Čavić, Milan Caci Mihailović. Predstavljana su dela proze, poezije, antologijski izbori, obeleženi datumi raznih godišnjica i rad zadužbina.

Idejni pokretač Tribine bio je Dragomir Ćulafić, književnik i direktor, kasnije rukovodilac Biblioteke. Prvi urednik Tribine „Među javom i med snom” bio je Vladan Nikolić, bibliotekar (1991—2001) i Grada Gradimir Stojković, književnik i viši knjižničar (2001—2005). Od kraja leta 2005. Tribina je programski okončala svoje programske zadatke, ali je svoj „tihi” rad nastavila kroz programske aktivnosti odeljenja biblioteka „Laza Kostić”, namenjenih odrasloj čitalačkoj publici.

Nagrade (priznanja, plakete)

• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, priznanje (1974.) Zajednice klubova iz Jugoslavije - Južni Baden
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, nagrada (1981.) „Milan Panić Surep”
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, (1989.)nagrada udruženih biblioteka Beograda
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, plaketa (1995.)SO Čukarica
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, nagrada (povelja) SO Čukarica „Matija Ban” (2000.)
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, nagrada (medaljon)SO Čukarica „Matija Ban” (2000.)

Ogranci

• Biblioteka „Prometej”, Banovo brdo

Adresa ogranka je Požeška 83a, Banovo brdo. Ogranak se nalazi na spratu, ukupna kvadratura dvospratne prostorije ogranka je 113 m2.

• Biblioteka „Đura Jakšić”, Železnik

Ogranak je renoviran 2011. godine. Nalazi se u prizemlju glavne uluce u Železniku (Titova 6). Ukupna kvadratuta ogranka je 120 m2.

• Biblioteka „Duško Radović”, Cerak, Kosmajska 56a. Ukupna kvadratura ogranka je 66 m2. Ogranak se nalazi u prizemlju, u okviru tržnog centra Cerak.

• Biblioteka u selu Rušanj

Ogranak se nalazi na spratu zgrade bivšeg "Zadružnog doma". Renoviran je 2012. Ukupna kvadratura ogranka je 60 m2.

• Biblioteka „Borislav Radović”[1], Umka

Ondašnja biblioteka "Dimitrije Tucović", Umka, osnovana je 1952. godine, dobrovoljnim prilozima građana i ondašnjih radnih organizacija u knjigama. Više puta je menjala mesto, jer nije imala stalne prostorije. Od 1958. godine do aprila 2007. godine nalazila se u poslovnom prostoru zgrade (kuće) u ulici 13. oktobra (bivša Pustenička) br. 30, koja je nekada pripadala porodici Vojina Nikolića. Iz te kuće tj. prostorije od 70 m2 koja se koristila za obavljanje bibliotečke delatnosti, Biblioteka je morala da bude iseljena na osnovu pravosnažne odluke II opštinskog suda u Beogradu od 2. februara 2007. a povodom postupka denacionalizacije imovine pok. Vojina Nikolića. Do 1965. god. Biblioteka je bila samostalna u svojoj delatnosti, sa svojim ograncima u Pećanima i u Ruckoj, a od 1965. god. pripojena je ondašnjoj opštinskoj matičnoj biblioteci "Lazo Kočović", Čukarica (od 1995. biblioteka ima naziv „Laza Kostić“), u čijem je sastavu tada bila i Rakovica sve do 1975. godine. Tada se Rakovica odvojila kao opština, izvršen je deobni bilans knjižnog fonda i deo bibliotečke mreže pripao je rakovičkoj mreži biblioteka. Opšta integracija opštinskih biblioteka sa Bibliotekom grada Beograda izvršena je 1989. godine, tako da ceo grad Beograd bude jedna Biblioteka, sa centralizovanom nabavkom knjiga i drugog bibliotečkog materijala. Ogranak je od 1. novembra 2004. bio privremeno zatvoren za rad sa članstvom zbog opšte neuslovnosti za rad. Od tada, u neprekidnoj igri ponavljanja, strpljenja, sreće i mudrosti, tražile su se i pronalazile mogućnosti za izmeštanje bibliotečkog ogranka na lokaciji naselja Umka, u skladu sa osnovnim zahtevima bibliotečkog standarda koji određuju radne uslove i položaj biblioteke u okviru jednog naselja. To se okončalo 1. aprila 2021. Od tog datuma je BGB u zakupu prostorije (kuće) od 110 m2 koja se koristi za potrebe ogranka, na adresi Ilije Babića 11.

Biblioteka "Borislav Radović" je zvanično počela sa radom na Petrovdan, 12. jula 2022. godine.

Dodeljivanje imena biblioteci „Borislav Radović“, Umka, motivisano je višestrukim razlozima. Borislav Radović je rođen 10. marta 1935. U Beogradu. Bio je jugoslovenski i srpski pesnik, istančani esejista i vrstan prevodilac. U Beogradu je završio studije opšte književnosti sa teorijom. Veći deo radnog veka proveo je kao urednik u izdavačkoj delatnosti. Od 1952. kada je kao srednjoškolac počeo da objavljuje stihove, bavio se književnošću i prevodilaštvom. Borislav Radović spada u grupu izuzetno značajnih srpskih pesnika dvadesetog veka. Uz Jovana Hristića i Ivana V. Lalića, Radović je izuzetan pesnik kulture kod nas, poznat kao jezički perfekcionist i istraživač stilskih sredstava. Radović je retko i nerado objavljivao svoje tanke zbirke pesama. U početku pesničkog stvaranja shvaćen je kao predstavnik neosimbolističkog stila. Borislav Radović je živeo na Umci. Preminuo je u Beogradu, 26. aprila 2018. Njegova supruga, Buba Radović bila je bibliotekar, specijalista za stare knjige. Predlog imena Biblioteci potekao je od Uroša Ristanovića, pesnika sa Umke. On je 10. marta 2019. godine na dan rođenja pesnika Borislava Radovića pokrenuo inicijativu za ponovno otvaranje biblioteke i njeno preimenovanje u biblioteku ,,Borislav Radović“. Na predlog (5.11.2021.) načelnika Odeljenja biblioteka „Laza Kostić“, članovi Upravnog odbora BGB, na LI sednici UOBGB, odlukom broj 4558 od 1.12.2021. usvojili su predlog promene naziva bibliotečkog ogranka u Umci.

• Ogranci koji su zbog radnih neuslovnosti prestali sa radom nalazili su se u čukaričkim naseljima Velika Moštanica, Sremčica, Ostružnica, Julino brdo, Žarkovo

Galerija

• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, plato ispred ulaza
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, ulaz
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, ulazno stepenište sa portretima Matije Bana, Laze Kočovića i Laze Kostića
• 
  Isto, drugi ugao
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, ulazno stepenište
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, izložbena prostorija sa motivima "Laza, Lenka i "Među javom i med snom""
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, čitaonička prostorija
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, pozajmno odeljenje
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, pozajmno odeljenje (pogled ka ulaznom delu)
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, kancelarija i prostorija za sastanke
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, kancelarija i prostorija za sastanke
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, kancelarija i prostorija za sastanke
• 
  Biblioteka „Laza Kostić”, kancelarija i prostorija za sastanke
• 
  Pogled na biblioteku „Prometej”, Banovo brdo
• 
  Pogled na biblioteku „Prometej”, Banovo brdo
• 
  Biblioteka „Prometej”, Banovo brdo, pult
• 
  Biblioteka „Prometej” pogled od ulaza ka pultu i delu knjižnog fonda
• 
  Biblioteka „Prometej” detalj na unutrašnjoj strani vrata
• 
  Biblioteka „Đura Jakšić” Železnik, prilaz
• 
  Biblioteka „Đura Jakšić” Železnik, mural i grafiti, pored prilaza
• 
  Biblioteka „Đura Jakšić” Železnik, ulaz
• 
  Biblioteka „Đura Jakšić” Železnik, pozajmno odeljenje
• 
  Biblioteka „Đura Jakšić” Železnik, pult
• 
  Biblioteka „Đura Jakšić” Železnik, pult, prvi radni dan (23. april 2011) nakon renoviranja, red za upis
• 
  Biblioteka „Đura Jakšić” Železnik, deo knjižog fonda u pozajmnom odeljenju, maj 2017.
• 
  Biblioteka „Đura Jakšić” Železnik, dečji deo fonda, opremljen inventarom iz projekta „Vrtići bez granica 3”
• 
  Biblioteka „Đura Jakšić” Železnik, dečji deo fonda, opremljen inventarom iz projekta „Vrtići bez granica 3”
• 
  Biblioteka „Đura Jakšić” Železnik, dečji deo fonda
• 
  Biblioteka „Đura Jakšić” Železnik, programska aktivnost u dečjem delu fonda
• 
  Biblioteka „Đura Jakšić” Železnik, programska aktivnost u dečjem delu fonda
• 
  Pogled na biblioteku „Duško Radović” Cerak, prilaz
• 
  Pogled na biblioteku „Duško Radović” Cerak, izlog
• 
  Biblioteka „Duško Radović” Cerak, ulaz u pozajmno odeljenje (pult)
• 
  Biblioteka „Duško Radović” Cerak, knjižni fond u drugom odeljenju
• 
  Biblioteka „Duško Radović” Cerak, detalji u drugom odeljenju
• 
  Biblioteka u selu Rušanj, zgrada „Zadružnog doma”
• 
  Biblioteka u selu Rušanj, pult
• 
  Biblioteka u selu Rušanj, deo knjižnog fonda
• 
  Biblioteka u selu Rušanj
• 
  Biblioteka "Borislav Radović" Umka, septembar 2023.
• 
  Biblioteka "Borislav Radović" Umka, septembar 2023.
• 
  Biblioteka "Borislav Radović" Umka, ulaz, septembar 2023.
• 
  Biblioteka "Borislav Radović" Umka, pult, septembar 2023.
• 
  Biblioteka "Borislav Radović" Umka, pozajmno odeljenje, septembar 2023.
• 
  Biblioteka "Borislav Radović" Umka, pozajmno odeljenje, drugi ugao, septembar 2023.
• 
  Biblioteka "Borislav Radović" Umka, pult, drugi ugao, septembar 2023.
• 
  Biblioteka "Borislav Radović" Umka, TIN odeljenje (stripoteka), septembar 2023.
• 
  Biblioteka "Borislav Radović" Umka, dečji deo,septembar 2023.
• 
  Biblioteka "Borislav Radović" Umka, dečji deoseptembar 2023.,
• 
  Biblioteka "Borislav Radović" Umka, dečji deo, septembar 2023.
• 
  Biblioteka "Borislav Radović" Umka, prostorija čitaonice, septembar 2023.
• 
  Biblioteka "Borislav Radović" Umka, prostorija čitaonice i plakar sa legatom Borislava Radovića, septembar 2023.
• 
  Biblioteka "Borislav Radović" Umka, prostorija čitaonice, septembar 2023.

Spoljašnje veze

• Biblioteka grada Beograda (zvanična prezentacija)