Veliko Trnjane

Koordinate: 42° 55′ 24″ S; 21° 57′ 01″ I / 42.923333° S; 21.950166° I / 42.923333; 21.950166
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Za druge upotrebe, pogledajte Trnjane (višeznačna odrednica).

Veliko Trnjane
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Upravni okrugJablanički
GradLeskovac
Stanovništvo
 — 2011.Pad 916
Geografske karakteristike
Koordinate42° 55′ 24″ S; 21° 57′ 01″ I / 42.923333° S; 21.950166° I / 42.923333; 21.950166
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina307 m
Veliko Trnjane na karti Srbije
Veliko Trnjane
Veliko Trnjane
Veliko Trnjane na karti Srbije
Ostali podaci
Pozivni broj016
Registarska oznakaLE

Veliko Trnjane je naseljeno mesto grada Leskovca u Jablaničkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 916 stanovnika.

Položaj, naziv i tip sela[uredi | uredi izvor]

Na oko četiri kilometra južno od sela Rudara, zaseljeno je selo Veliko Trnjane, kao i Rudare delom na najnižoj terasi Rudarske čuke, a delom u aluvijalnoj ravni reke Veternice. I Veliko Trnjane sa zapadne strane opasuje Bara, ali kako se ono dinamičnije razvija od Rudara, mnoge kuće cu prešle Baru, pa se na zapadu selo prostrlo do samog glavnog puta kroz Porečje, a u najnovije vreme neka domaćinstva grade svoje domove i sa druge strane puta. Selo je dobilo ime svakako po trnjacima u kojima se zaselilo. U Leskovačkoj kotlini ima tri Trnjana. Dva se nalaze u dolini srednje Jablanice, na oko šest kilometara zapadno od Leskovca. Da bi se razlikovali, oni nose nazive: Donje Trnjane, Gornje Trnjane i, najzad, u Porečju, Veliko Trnjane, koje i jeste najveće selo Leskovačkoj kotlini sa nazivom Trnjane.

Zemlja[uredi | uredi izvor]

Atar sela Velikog Trnjana nalazi se između atara sela Rudara na severu i Presečine na jugu; na istoku granicu čini razvodna linija na Rudarskoj čuki, a na zapadu se proteže do atara sela Gornjer Jajna. Na ovom prostoru nalaze se pobrđa i ravnice, pa je zemljište različito: pod šumama, pod pašnjacima i livadama, kao i pod njivama i baštama, a ima i vinorrada. 3emlja u ataru Velikog Trnjana nosi ove nazive: Crešnjetina, Ciganski rid, Cigansko padalište, Široki del, Srednji rid, Trlište, Kameniti rid, Goli rid, Kosarke, Trševine, Šamak, Mustaagino, Blagunje, Omatovica, Gornje livade, Donje livade, Kuka, Meanska kruška, Botunja, Pržar, Plavište, Krsjanice, Buković, Vrbljanke, Paprat, Crna bara, Ugari, Janjina dolina, Jasen, Petkova kruška, Gornje selište, Donje selište.[1]

Voda[uredi | uredi izvor]

Stalnu tekuću vodu čini Bara. U vreme velikih atmosferskih padavina, kao i topljenja snega y proleće, iz dolina sa Rudarske čuke poteku potoci od kojih se voda steče u dolinu koja prolazi kroz severoistočni deo sela. Obilje izdanske vode, koja je u ravnici veoma blizu zemljinoj površini, omogućuje svakom domaćinstnu da iskopa bunar za piće i drure potrebe domaćinstva.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Na mestu na kome je danas locirano selo Veliko Trnjane obitovao je još neolitski čovek. Lokalitet Gornje i Donje selište govore o tome da se selo kao slovensko naselje pomeštalo, ali da je ovde kontinuirano postojalo seosko naselje. Iako iz toponomije vidima da je u ataru sela neki Mustafa-aga imao svoj zabran, Veliko Trnjane je, u doba čitlučenja sela Leskovačkog porečja, uspelo da očuva svoju slobodu, kao i susedno selo Rudare. Kad je pred kraj 1877. godine izbio rat između Srbije i Turske, među dobrovoljcima narednika srpske vojske Vlajka Stojanovića našlo se i nekoliko Velikotrnjančana sa puškama, pištoljima, kosama i motikama, a među njima je bio i deda Alekse Trajkovića Trajko sa sinom Janaćkom. Kako Veliko Trnjane nije bilo čitlučko selo, Velikotrnjančani nisu imali da plaćajy Turcima naknadu za zemlju, pa čak ni za posed Mustafa-age koji su po odlasku Turaka, među sobom podelili, jer se vlasnik te zemlje nije ni javio za naknadu.

Pre drugog svetskog rata Veliko Trnjane je bilo udaljeno od glavnog puta Leskovac-Vučje za nekih 100—200 metara. Sada je ono na samom putu svojim zapadnim delom. Odavde ide pravo na zapad, poljski, ali dosta dobar put, u pravcu Gornjeg Jajna. Na raskrsnici glavnog puta i ovog poljskog nalazi se autobuska stanica na koju pristaju udobni autobusi iz pravca Leskovca i oni iz pravca Vučja svakog sata, pa je Veliko Trnjane odlično povezano sa Leskovcem i Vučjem, a odavde se može kolima i automobilom na Gornje Jajno, pa preko Veternice na takozvani Gornji put bilo za Palikuću i Bunuški Čifluk, bilo preko D. Jajna za Sušicu i sva njena sela.

Zanimanje stanovnika[uredi | uredi izvor]

Velikotrnjančani su u glavnom zemljoradnici. Seju pšenicu i kukuruz, od industrijskih biljaka konoplju, mada u daleko malim količinama prema onim između dva svetska rata. Stočarstvo je stajsko. Pre drugog svetskog rata selo je imalo oko 3.000 ovaca. Usled razoravanja utrine, broj ovaca se sveo na veoma malu meru. U selu je bilo 1960. godine oko 150 bivola.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Selo je podeljeno u šest mahala, koje nose ove nazive: Donja mahala, Srednja mahala, Korejska mahala, Šorejska mahala, Gornja mahala Đurina mahala.[2]

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Veliko Trnjane živi 807 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,2 godina (40,6 kod muškaraca i 43,8 kod žena). U naselju ima 251 domaćinstvo, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 4,04.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Demografija[3]
Godina Stanovnika
1948. 954
1953. 1.040
1961. 1.027
1971. 1.078
1981. 1.126
1991. 1.095 1.080
2002. 1.013 1.050
2011. 916
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[4]
Srbi
  
 994 98,12%
Crnogorci
  
 1 0,09%
Makedonci
  
 1 0,09%
Jugosloveni
  
 1 0,09%
nepoznato
  
 15 1,48%


Stanovništvo prema polu i starosti[5]
m
ž
? 1
  
  
 0
80+ 14
  
  
 21
75—79 14
  
  
 26
70—74 27
  
  
 43
65—69 32
  
  
 34
60—64 34
  
  
 35
55—59 22
  
  
 18
50—54 51
  
  
 46
45—49 39
  
  
 26
40—44 31
  
  
 33
35—39 29
  
  
 32
30—34 34
  
  
 34
25—29 33
  
  
 34
20—24 22
  
  
 22
15—19 29
  
  
 27
10—14 32
  
  
 31
5—9 37
  
  
 18
0—4 24
  
  
 28
Prosek : 40,6 43,8
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 161 175 212 241 267 251 251
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 22 47 34 40 36 54 15 2 0 1 4,04
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 412 84 288 30 10 0
Ženski 431 51 296 75 8 1
UKUPNO 843 135 584 105 18 1
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 187 50 0 0 62
Ženski 80 13 0 0 31
UKUPNO 267 63 0 0 93
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 4 3 18 2 13
Ženski 1 2 7 2 2
UKUPNO 5 5 25 4 15
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 0 0 16 11 0
Ženski 0 0 1 9 11
UKUPNO 0 0 17 20 11
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 3 0 0 5
Ženski 1 0 0 0
UKUPNO 4 0 0 5

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Stara kapela Uspenja Presvete Bogorodice
    Stara kapela Uspenja Presvete Bogorodice
  • Stara kapela Uspenja Presvete Bogorodice
    Stara kapela Uspenja Presvete Bogorodice
  • Stara kapela Uspenja Presvete Bogorodice
    Stara kapela Uspenja Presvete Bogorodice
  • Osnovna škola Nikola Skobaljić
    Osnovna škola Nikola Skobaljić
  • Raskrsnica u selu
    Raskrsnica u selu
  • Panorama sela
    Panorama sela
  • Panorama sela
    Panorama sela
  • Seoski krst
    Seoski krst
  • Seoski krst
    Seoski krst
  • Spomenik palim borcima i žrtvama fašističkog terora
    Spomenik palim borcima i žrtvama fašističkog terora
  • Stara osnovna škola 25. maj
    Stara osnovna škola 25. maj
  • Stara osnovna škola 25. maj
    Stara osnovna škola 25. maj

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „istorija[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 25. 04. 2017. g. Pristupljeno 13. 12. 2016.  Sukob URL—vikiveza (pomoć)
  2. ^ J. V. Jovanović, Leskovačko porečje (drugi-poseban deo), Leskovački zbornik 13, 5-7 strana, Leskovac, 1968
  3. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  4. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  5. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Veliko Trnjane na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Велико_Трњане&oldid=26837893”