Vila Zdravlje (Banja Koviljača)
| Vila „Zdravlje”, Banja Koviljača | |
|---|---|
 | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Banja Koviljača |
| Opština | Loznica |
| Država |  Srbija |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Vlasnik | Republika Srbija |
Vila „Zdravlje”, Banja Koviljača je zdanje građeno za potrebe dr Živana Jakšića, koji je bio prvi upravnik bolnice u Loznici i lekar Uprave Banje Koviljače. Budući da je prevelika, nije bila porodična vila, već se koristila kao manji pansion za smeštaj banjskih gostiju, posedujući ordinaciju u prizemlju i stan lekareve porodice na mansardi.[1]
Odlukom Vlade Srbije Vila Zdravlje je proglašena spomenikom kulture 2013. godine. Ona predstavlja reprezentativni primer akademskog graditeljstva, posedovanjem arhitektonskih, istorijsko-umetničkih i istorijskih vrednosti, stoga je od izuzetnog značaja u nasleđu banja Srbije.[2]
Arhitektura[uredi | uredi izvor]
Ova velika zgrada blizu crkve i Vile Draga pored ordinacije i stana ima i prateće prostorije, kao što su letnja kuhinja, trpezarija i ostava. Arhitekta je ovu prostranu vilu projektovao imajući u vidu uzore u obliku manjih centralnoevropskih sanatorijuma na prelazu vekova. Vila sadrži prizemlje, sprat i mansardu. Dvorište ispred vile je impozantnih razmera, a ulazak je preko velike terase. Rešenje glavne fasade se nalazi u petodelnoj vertikalnoj podeli sa centralnim i dva bočna rizalita. Zahvaljujući tome bila je vrlo simetrična, a boje: terakota i žuta su veoma lepo uklopljene na srednjoevropski način.
Izbledela slova „Zdravlje” u ćiriličnom art-deko fontu, kao i stilizovana zmija oko štapa, koja je simbol medicinske nauke i dalje se nalaze na fasadi vile. Nekada je na prvom rizalitu pisalo „Vila”, na središnjem „Zdravlje”, a na desnom „Dr Jakšića”, ali su prvi i treći natpis potpuno prekrečeni. Naglašena kula koja akcentira celo zdanje predstavlja centralni deo glavne fasade posedujući na tri prozora sa oštrim lukovima, poput islamskog tipa. Terase na prvom spratu oivičene su metalnim ogradama.
Nakon Drugog svetkog rata u toku nacionalizacije, 1948. godine vila je pretvorena u dom za nezbrinutu decu, da bi se već 1950. pretvorila u stambenu zgradu sa više stanova za život. Osnovna koncepcija, kao i reprezentativnost su narušeni, a zdanje koje se nalazi na mnogim razglednicama Banje Koviljače je danas u lošem stanju spolja, dok stanari održavaju svoje stanove.[1]
Galerija[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Vila Zdravlje Banja Koviljača”. dvorcisrbije.rs. Pristupljeno 2. 2. 2022.
- ^ „Odluka o utvrđivanju vile „Zdravlje” u Banji Koviljači za spomenik kulture”. www.pravno-informacioni-sistem.rs. Pristupljeno 2. 2. 2022.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Banja Koviljača - Kraljevska banja Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. mart 2022)
