Golema Njiva
Golema Njiva | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Jablanički |
| Grad | Leskovac |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  67 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 06′ 19″ S; 22° 02′ 04″ I / 43.105333° S; 22.0345° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 597 m |
.svg)  Golema Njiva Golema Njiva na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 016 |
| Registarska oznaka | LE |
Golema Njiva je naseljeno mesto grada Leskovca u Jablaničkom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 67 stanovnika.
U blizini sela se nalaze tzv. Jašunjski manastiri, koji su pod zaštitom Republike Srbije, kao spomenici kulture od velikog značaja[1].
Položaj i tip sela[uredi | uredi izvor]
Selo Golema Njiva smešteno je na planini Babičkoj gori, na njenoj dosta strmoj padini ispod najviše jezerske terase.
Pripada selima zbijenog tipa.[2]
Etimologija[uredi | uredi izvor]
Prostor na kome se nalazi današnje samostalno selo zvao se nekada „Golema njiva”. Pojedina domaćinstva nekadašnjeg „Starog sela”, današnje Crkovnice, imala su na tom prostoru svoje trle sa gumnima. Usled demografskog razvoja „Starog sela”, braća ili sinovi pojedinih porodica selili su se na „Golemu njivu” i tu zasnivali svoje porodice. Na taj način postao je zaselak Crkovnice koji je kasnije dobio status samostalnog sela pod imenom „Golema Njiva”, verovatno na osnovu starog naziva za taj prostor. Na svim starijim kartama prostor koji pokrivaju nekadašnje Staro selo, današnja sela Golema Njiva i Oraovica ubeležen je kao selo Crkovnica.[2]
Putevi[uredi | uredi izvor]
Do Goleme Njive vodi put iz pravca Leskovca preko Bogojevca koji se, čim se pređe preko mosta na Južnoj Moravi, odvaja levo ispod Gradca. Ovaj put se u selu Drćevcu, ispod osnovne škole, račva u dva pravca od kojih desni pravac vodi za Golemu Njivu. On se tu i završava.[2]
Vode[uredi | uredi izvor]
u samom selu, ispod škole, nalazi se jak izvor planinske vode koji je kaptiran i pretvoren u česmu. Iz ove česme teče jaki mlaz vode od koga se formira vodotok koji ide ka selu Drćevcu.
U ataru sela postoji veliki broj izvora ili kladenaca, neki od njih nose nazive: „Kladenac kod bače”, „Turski kladenac”, „Visoka česma”, „Jaka voda” itd. U selu ima i bunara bez obzira na to što je smešteno na visokoj planinskoj kosi.
Kaptažom voda iz izvora „Visoka česma” i „Jaka voda” stvoren je seoski vodovod kojim se služe mnoga domaćinstva u selu.[2]
Iz prošlosti sela[uredi | uredi izvor]
Golema Njiva, kao srpsko selo, je selo novijeg datuma. Nastalo je iseljavanjem meštana stare Crkovnice na svoja trlišta i gumna. Međutim, na teritoriji današnjeg sela pronađeni su tragovi predslovenske kulture. Takav je slučaj sa lokalitetom „Ravnište”. Na lokalitetu „Trolo”, kosi jugoistočno od sela, bilo je „latinsko groblje”. Na tom lokalitetu danas je izgrađen veliki broj vikend-kuća. Kod kopanja temelja često se nailazi na ljudske kosti.
U dolini Crne reke, iznad njenog korita na desnoj obali, na maloj zaravni, nalazi se Manastir Vavedenja Presvete Bogorodice u Jašunji podignut 1499. godine. Smatra se da je ovaj manastir podignut na temelju ranovizantijske crkve koja je služila kao bogomolja stanovnicima podgrađa koji su svoje mrtve ukopavali na lokalitetu „Trolo”.
Na levoj obali Crne reke diže se stari kupasti vis na čijem vrhu postoje ostaci ranovizantijskog a moguće i rimskog kastela. Unutar zidova ovog kastela postoji minijaturna crkva, očuvanih temelja i apside, koja je verovatno služila za verske potrebe posade u ovoj tvrđavi. Kastel se nalazio na longitudinalnom putu koji se i danas koristi a meštani ga nazivaju „Latinski put”.
Za vreme Turaka Golema Njiva, kao zaselak Crkovnice, bila je gospodarsko selo. Po odlasku Turaka selo je plaćalo agrarni dug.[2]
Demografija[uredi | uredi izvor]
U naselju Golema Njiva živi 112 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 57,9 godina (56,9 kod muškaraca i 58,8 kod žena). U naselju ima 56 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,11.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
 |
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 0 | 1 | ||
| 80+ | 2 | 5 | ||
| 75—79 | 6 | 8 | ||
| 70—74 | 4 | 13 | ||
| 65—69 | 11 | 9 | ||
| 60—64 | 6 | 6 | ||
| 55—59 | 6 | 4 | ||
| 50—54 | 2 | 4 | ||
| 45—49 | 4 | 1 | ||
| 40—44 | 1 | 1 | ||
| 35—39 | 3 | 2 | ||
| 30—34 | 1 | 1 | ||
| 25—29 | 3 | 3 | ||
| 20—24 | 1 | 2 | ||
| 15—19 | 2 | 1 | ||
| 10—14 | 1 | 0 | ||
| 5—9 | 0 | 4 | ||
| 0—4 | 0 | 0 | ||
| Prosek : | 56,9 | 58,8 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 52 | 9 | 36 | 7 | 0 | 0 |
| Ženski | 61 | 6 | 35 | 20 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 113 | 15 | 71 | 27 | 0 | 0 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 42 | 36 | 0 | 0 | 1 |
| Ženski | 38 | 38 | 0 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 80 | 74 | 0 | 0 | 1 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 0 | 1 | 3 | 0 | 0 |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 0 | 1 | 3 | 0 | 0 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 0 | 0 | 0 | 1 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| UKUPNO | 0 | 0 | 0 | 1 | |
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Jašunjski manastiri
- Manastir Svetog Jovana Krstitelja u Jašunji
- Manastir Vavedenja Presvete Bogorodice u Jašunji
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Grupa autora (2007). Spomeničko nasleđe Srbije: nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja (II izmenjeno i dopunjeno izd.). Beograd: SANU. ISBN 978-86-80879-60-4.
- ^ a b v g d Jovanović V. J., (1979.): Leskovačko polje i Babička gora, Izdanja Narodnog muzeja u Leskovcu, Leskovac
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
- Satelitska mapa (Wikimapia)
- Gugl satelitska mapa (Maplandia)
- Plan naselja na mapi (Mapquest)
