Donje Varage
Donje Varage | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Kosovo i Metohija |
| Upravni okrug | Kosovskomitrovački |
| Opština | Zubin Potok |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  260 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 54′ 13″ S; 20° 44′ 09″ I / 42.9036° S; 20.7358° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 735 m |
.svg)  Donje Varage Donje Varage na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 40650 |
| Pozivni broj | +381 (0)28 |
| Registarska oznaka | KM |
Donje Varage (alb. Varragë e Poshtme) je naselje u opštini Zubin Potok na Kosovu i Metohiji. Atar naselja se nalazi na teritoriji katastarske opštine Varage površine 444 ha.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Selo se nalazi delom na rečnim terasama pored Ibra, a delom u podnožju brda iznad rečne terase. Severna granica na Rogozni je Klopotnik (988 m), a južna granica je na obronku Mokre Gore, na vrhu Varaško brdo (938 m). Uglavnom je naselje koncentrisano na desnoj obali Ibra oko magistralnog puta Ribariće-Kosovska Mitrovica. Delovi naselja su Varoško Polje, Budžak, Kućište, Varoško Brdo, Grajište, Kućetine, Bijele Vode. Naselje je razbijenog tipa, deli se na mahale ili zaseoke.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Selo nosi naziv nekog starog roda, Varage, koji je ranije tu živeo. Od toga stanovništva ostali su crkvina, groblje i kapela u njemu. Za crkvinu u starom groblju, gde se i sada sahranjuju, kažu da je odavde crkva „preletela“ u Duboki Potok. Oko druge crkvine, na kojoj je obnovljena crkva, nema groblja. Verovatno je pripadala nekom vlastelinu. Posle oslobađanja od turske vlasti mesto je u sastavu Zvečanskog okruga, u srezu mitrovičkom, u opštini radič-poljskoj i 1912. godine ima 177 stanovnika.
Poreklo stanovništva po rodovima[uredi | uredi izvor]
Rodovi su:[1]
- Lekići-Radovići (5 kuća. Sv. Petka);. doselili su se Leka i Aleksa „iz Starog Kolašina u Crnoj Gori“ u 19. veku. Najpre su se nastanili u Bijelim Vodama u brdu iznad sela. Tu su bili njihovi rođaci Vujoš i Miloš, čiji su se potomci iselili u Toplicu (selo Grgure). Tamo se zovu Bradići. Od njih su takođe Šibutani u Maloj Vučoj i u selu Đake (Kosanica).
- Dimovići (3 kuća., Petkovdan).
- Milovanovići (2 kuća., Arhanđelov dan i Vel. gospođa), doseljeni su iz Kobilje Glave. Rođaci su im Kragovići u tom selu.
- Janićijevići (5 kuća., Sv. Dimitrije); predak došao iz Lugova (Metohija) i bio sluga kod Božovića u Pridvorici; primio je njihovu slavu, oženio se iz Varaga i ostao na ženinom imanju.
- Cvetnići — „Došljaci” (4 k., Sv. Petka), došli su iz Kopaonika (Koporiće). Pre, nego što su se ovamo doselili bili su neko vreme u obližnjem selu Jagnjenici. Nema sumnje da su oni iz ovoga kraja otišli u Kopaonik, pa se otuda posle izvesnog vremena vratili u stari kraj, kao što se to događa u mnogim slučajevima. Staro Cvetnića groblje u Prevlaku ukazuje na to da su oni ranije živeli u ovom selu.
Donje Varage tokom Drugog svetskog rata[uredi | uredi izvor]
Za vreme drugog svetskog rata od 1941. do 1943. godine stanovništvo sela Donje Varage je pobeglo u Kuršumliju. Jovan Radovanović nije hteo da napusti kuću i tu su mu našli kosti, kad su se vratili u selo posle tri godine. Porodica Jovanović je sačuvala neke papire iz kojih se saznaje koje godine je stradao i kako. Albanci su zapalili kuću i njega u njoj. Bilo je to u Donjim Varagama u Starom selu. Tek kad se srpsko stanovništvo vratilo, ispod ruševina su mu našli sagorele kosti. Kako je krov pao tako ga potrpao. Sahranili su ga na dašanjem groblju. U to vreme ta kuća je bila kao koliba, lako zapaljiva. Izgorela je kuća, štala, plot, koš, ambar i sva imovina koju su imali. Oni su na istom ognjištu obnovili kuću i danas tu žive. Jovan Radovanović nije hteo da napusti kuću jer nije verovao na će nešto tako da mu se desi. Imao je oko 20 godina i nije ostavio porod. Zločin su počinili Albanci-Arnauti, kako su ih Srbi sa Kosova zvali, koji su došli od pravca Strmca i odozgo su počeli da pale srpske kuće i imanja. Kad se video dim ko je šta mogao, pokupio je, decu, kravu, ovce i pobegao je. Otišli su u bežaniju prema Kuršumliji.[2]
Demografija[uredi | uredi izvor]
Naselje ima srpsku etničku većinu.[3][4]
| Godina | 1912 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stanovništvo | 177 | 271 | 282 | 293 | 274 | 312 | 267 | 260 |
 |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Dr Milosav Lutovac: Ibarski Kolašin– izdanje 1954. godine.
- ^ Jovanović 2009, str. 139.
- ^ „Composition ethnique 2009”. Pristupljeno 10. 4. 2018.
- ^ Na osnovu predstavljenih podataka (ažuriranje 2009) koji su stvarni i koji su vrlo približni sa podacima koji su proizišli iz popisa stanovništva 2011. kao i sa podacima iz ostalih izvora, ASK je upotrebila podatke iz ažuriranja 2009. godine kao zvanične podatke o proceni stanovništva opština: Leposavić,Zubin Potok, Zvečan i severni deo Mitrovice.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Jovanović, Radojko (2009). Belo svetlo na mitrovačke crvene zapise. Kosovska Mitrovica: Gradska biblioteka "Vuk Karadžić" ; Istok : Dom kulture "Sveti Sava"-Hvosno. str. 259. ISBN 978-86-82907-31-12 Proverite vrednost parametra
|isbn=: length (pomoć). COBISS.SR 167452428 COBISS.RS 167452428
