Draginja Petrović

Draginja Petrović
Draginja Petrović
Datum rođenja	1831.
Mesto rođenja	Kneževina Srbija
Datum smrti	1901.
Mesto smrti	Beograd
Supružnik	Stanojlo Petrović

Draginja Petrović, rođena Radovanović (1831—1901) bila je supruga Stanojla Petrovića, savetnika kneza Miloša. Zajedno sa svojim mužem, a kasnije i sama, kao udovica, bila je poznata kao veliki zadužbinar i dobrotvor.

Biografija

Rođena je 1831. godine u porodici Radovanović iz Mostara, a otac joj je bio trgovac. Godine 1850. se udaje za, u to vreme, potporučnika Stanojla Petrovića. Ubrzo dobijaju sina Petra, koji umire 1855. Više nisu imali dece. Kada je postao državni savetnik, Stanojlo Petrović se sa suprugom Draginjom nastanio u Beogradu, u kući koja se nalazila u Kragujevačkoj ulici broj 75 (danas Ulica kralja Milana, preko puta Beograđanke). Bili su poznati kao skromni i pobožni ljudi i kao izdašni donatori. Bili su članovi, utemeljači i dobrotvori 17 duhovnih, radničkih zanatlijskih, pevačkih i gimnastičkih društava. Njihove dve najveće zadužbine bile su Fond za stipendiranje studenata bogoslovskog fakulteta i crkva Svetog Nikole na Novom groblju u Beogradu, gde su i sahranjeni, zajedno sa svojim sinom Petrom. Crkvu je oslikao poznati slikar Steva Todorović. Takođe, kuću u kojoj su živeli, zaveštali su Srpskoj književnoj zadruzi, koja i danas ima knjižaru i prostorije na prvom spratu zgrade koja je posle rušenja njihove kuće sazidana. Posle smrti svog supruga, Draginja Petrović se posvetila Bogu.

Zadužbine

Posle smrti svog supruga, Stanojla Petrovića, Draginja je odlučila da o svom trošku sagradi crkvu posvećenu Svetom ocu Nikolaju Mirlikijskom u kojoj bi zajedno sa porodicom bila i sahranjena. Crkva je završena 1893. godine. Nesebično je u toku života pomagala razna udruženja, a najveći deo preostale ušteđevine nakon izgradnje hrama darovala je Srpskoj pravoslavnoj crkvi sa posebnom namenom da se osnuje „Fond Stanojla i Draginje Petrović“ iz koga će se materijalno pomagati studenti Bogoslovskog fakulteta.

Posebnu ljubav i privrženost Draginja Petrović je pokazivala prema pravoslavnoj Rusiji. Novokrunisanom ruskom caru Nikolaju II je na dar poslala krst koji je rađen u izuzetno lepom starinskom duborezu, a koji su naše najbolje kujundžije okovale u srebro i zlato sa odgovarajućim postoljem. Po predanju taj krst je nađen kod cara Lazara nakon Kosovske bitke, a Draginja ga je otkupila od jedne arnautske porodice koja ga je u tajnosti čuvala stotinama godina.

Darovala je manastir Hilandar kao i svoju zadužbinu krstovima posebne izrade. O velikom poštovanju ove nesebične dobrotvorke svedoče istaknute crne zastave u znak žalosti posle njene smrti na zgradi Univerziteta, Bogoslovije, zgradama svih prosvetnih, srednjih i stručnih škola. Čak je određen dvonedeljni raspust svih beogradskih škola. Njenu smrt oglasila su zvona Saborne, Vaznesenjske i Markove crkve, a Dom žalosti koji se nalazio na mestu gde je sad Srpska književna zadruga su posetili Arhiepiskop beogradski i Mitropolit srpski Inokentije, brojni episkopi, sveštenstvo, opštinski činovnici, profesori, i mnogi drugi. Sprovod sa kovčegom u kome je počivalo njeno telo prošao je kroz gotovo ceo grad, a crkva Svetog Nikole je tim povodom bila prekrivena crninom.

Krst cara Lazara

Krajem 19. veka, kada je Kosovo još bilo pod turskom vlašću, saznalo se da se u jednoj albanskoj porodici nalazi drveni krst pronađen na mestu Kosovskog boja. Sudeći po izgledu krsta i po svim ostalim obeležjima, smatralo se da je pripadao samom knezu Lazaru; sve vreme je čuvan kao svetinja te porodice koja je bila srpska, a u staro doba primila islam i etnički prešla u Albance (što je u ono doba bilo masovna pojava). Vest o pronalasku krsta mučenika kneza Lazara pronela se čitavom Srbijom. Mnogi Srbi su poželeli da kupe tu svetinju. Međutim, svesni istinske vrednosti krsta, Albanci su zatražili basnoslovnu svotu. Toliki iznos je mogla da plati samo jedna Beograđanka, Draginja Petrović. Krst je otkupljen i donet u Beograd, gde su kujundžije izradile okov za njega. Taj krst se kao vlasništvo gospođe Petrović izvesno vreme nalazio u beogradskim crkvama, gde ga je svako mogao celivati. Međutim, gospođa Petrović nije nameravala da tu izuzetno veliku svetinju zadrži u Srbiji. Odlučila je da kosovski krst kneza Lazara podari Njegovom Imperatorskom Veličanstvu caru Nikolaju II na dan njegovog stupanja na presto. Ovaj postupak je bio motivisan dubokim poštovanjem prema Rusiji i ruskom caru kao glavnom zaštitniku pravoslavlja.

Caru je na dan krunisanja uručen krst zajedno sa sledećim pismom:

Vaše Carsko Veličanstvo, Svemilostivi Gospodaru, S dubokim osećanjem odanosti smerno se klanjam pred Veličanstvenošću Cara Čitave Rusije, Zaštitnika i srpskog naroda, i padajući na kolena pred podnožjem prestola Vašeg Veličanstva, drznuh se da na dan svetog krunisanja Samodršca Cara Nikolaja Aleksandroviča i Carice Aleksandre Fjodorovne podarim ovo sveto znamenje spasenja hrišćanskog. Imajte dobrotu, Veliki Gospodaru Imperatore, da svemilostivo primite ovaj Sveti Krst na današnji veliki dan svetog krunisanja i miropomazanja Vašeg, od ljubavi pravoslavne Srpkinje i u ime svih Srba koji osećaju odanost i ljubav prema Rusiji. Ovaj Krst (samo drvo) pronađen je na Kosovom polju gde je poginuo srpski car, velikomučenik Lazar, braneći veru pravoslavnu, svoj narod i svoju državu od Agarjana. Uzdamo se da će Gospod Isus Hristos, Koji čuje i zna sve svoje verne i Koji je Rusiju uzdigao da brani veru i Božju Crkvu, spasti čitavo Pravoslavlje. I Srbima će zasjati Sunce Pravde uz pomoć milosti Monarha Ruskog — Prvog Slovena. Padam na kolena pred prestolom Vašeg Carskog Veličanstva i darujem ovo sveto znamenje iz velike ljubavi prema Caru Čitave Rusije — vazda zaštitnice srpskog naroda. Maja 1896. godine, Beograd. Vašem Carskom Veličanstvu najpokornija Draginja Petrović

• 
  Crkva Svetog Nikole na Novom groblju
• 
  Krst Cara Lazara, poklon ruskom Caru Nikolaju II od Draginje Petrović
• 
  Draginja Petrović
• 
  Kuća Stanojla i Draginje Petrović
• 
  Dom Draginje Petrović je četvrta kuća zdesna, gledajući od ugla Resavske i Kralja Milana
• 
  Draginjin suprug, Stanojlo Petrović
• 
  Draginja Petrović

Spoljašnje veze

• Draginja Petrović, ktitorka i dobrotvorka („Večernje novosti“, 8. januar 2016)