Enkelad (satelit)

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Enkelad

Enkelad, snimljen sa sonde Kasini[a]
Enkelad, snimljen sa sonde Kasini[a]

Planeta Saturn
Otkriće
Otkrio Vilhelm Heršel
Datum otkrića 28. avgust 1789.
Karakteristike orbite
Srednji poluprečnik orbite 237.948[1] km
Periapsis 236.918 km
Apoapsis 239.156 km
Ekcentricitet 0.0047[1][2]
Period revolucije 1,370218 dana[1]
Period rotacije 1,370217824 Tage
Nagib 0,009°
Fizičke karakteristike
Srednji poluprečnik 252,1[1][3] km
Površina 7,98 × 106 km²
Masa 1.0794 × 1020[1][4] kg
Zapremina 6,71 × 107 km³
Gustina 1,608[1][3] g/cm³
Gravitacija 0,113[5] m/s²
Magnituda 11,7[6]
Albedo >1[7][8]

Enkelad (engl. Enceladus, Saturn II[9]) je prirodni satelit planete Saturn.[10][11][12] Srednjeg je prečnika od 504,2 km,[1] što je desetina saturnovog najvećeg meseca, Titana. Smatra se da je izvor Saturnovog E prstena i da je geološki aktivan. Postoje čvrsti dokazi da se ispod ledene površine ovog meseca nalazi okean tečne vode.

Otkriće[uredi | uredi izvor]

Enkelad ili Saturn II, je otkrio nemačko-britanski astronom Vilhelm Heršel 28. avgusta 1789. godine. Ime je dobio po gigantu Enkeladu, iz grčke mitologije. Ime Enkelada i drugih sedam saturnovih meseca je, od strane Džona Heršela, Vilhelmovog sina, predloženo i objavljeno u stručnom članku 1847. godine pod nazivom „Rezultati astronomskih posmatranja sa Rta dobre nade“ (engl. Results of Astronomical Observations made at the Cape of Good Hope).

Gejziri i okean[uredi | uredi izvor]

Agencija NASA je 2006. godine objavila da su na fotografijama sonde Kasini otkriveni gejziri tečne vode na Enkeladu.[13][14] Podaci sugerišu da se kroz ove gejzire svake sekunde u svemir izbaci oko 250 kilograma vodene pare brzinom od oko 2.189 km/h.[15]

Kasnije, preletima sonde Kasini u periodu od 2010. do 2012. godine, otkriveno je da se ispod ledene površine južnog pola najverovatnije nalazi podpovršinski okean, čija je zapremina slična zapremini Gornjeg jezera u Severnoj Americi (skoro 2.000 puta veća zapremina od Skadarskog jezera).[16][17][18] Prema istim podacima naučnici su procenili da se okean nalazi ispod 30–40 kilometara leda, i da je dubina okeana oko 10 kilometara. U to vreme još se sa sigurnošću nije znalo da li je okean skoncentrisan samo na južni pol, ili je globalni.[19]

U septembru 2015. godine naučnici agencije NASA su na osnovu merenja „klimanja” Enkelada tokom orbite oko Saturna – zvanog libracija, utvrdili da ledeni omotač nije čvrsto povezan sa jezgrom, što ide u prilog teoriji da je podpovršinski okean globalni, a ne samo ispod južnog pola.[20][21]

Orbita[uredi | uredi izvor]

Diona i Enkelad

Enkelad kruži oko Saturna na srednjoj visini od 238.029 kilometara. Puni krug napravi za 32 sata i 53 minuta. Putanja poseduje ekscentričnost od 0,0047 i nagib od 0,009° u odnosu na ekvatorijalnu ravan Saturna.

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Photograph of Enceladus, taken by the narrow-angle camera of the Imaging Science Subsystem (ISS) aboard Cassini, during the spacecraft’s October 28, 2015 flyby. It shows the younger terrain of Sarandib and Diyar Planitia, populated with many grooves (sulci) and depressions (fossae). Older, cratered terrain can be seen towards Enceladus's north pole. The prominent feature visible near the south pole is Cashmere Sulci.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g d đ e „Solar System Exploration – Enceladus: Facts & Figures”. NASA. 12. 8. 2013. Arhivirano iz originala 16. 10. 2013. g. Pristupljeno 26. 4. 2014. 
  2. ^ Porco, C. C.; Helfenstein, P.; Thomas, P. C.; Ingersoll, A. P.; Wisdom, J.; West, R.; Neukum, G.; Denk, T.; Wagner, R. (10. 3. 2006). „Cassini Observes the Active South Pole of Enceladus”. Science. 311 (5766): 1393—1401. Bibcode:2006Sci...311.1393P. PMID 16527964. doi:10.1126/science.1123013. 
  3. ^ a b Roatsch, T.; Jaumann, R.; Stephan, K.; Thomas, P. C. (2009). „Cartographic Mapping of the Icy Satellites Using ISS and VIMS Data”. Saturn from Cassini-Huygens. str. 763–781. ISBN 978-1-4020-9216-9. doi:10.1007/978-1-4020-9217-6_24. 
  4. ^ Jacobson, R. A.; Antreasian, P. G.; Bordi, J. J.; Criddle, K. E.; Ionasescu, R.; Jones, J. B.; Mackenzie, R. A.; Meek, M. C.; Parcher, D.; Pelletier, F. J.; Owen, Jr., W. M.; Roth, D. C.; Roundhill, I. M.; Stauch, J. R. (decembar 2006). „The Gravity Field of the Saturnian System from Satellite Observations and Spacecraft Tracking Data”. The Astronomical Journal. 132 (6): 2520—2526. Bibcode:2006AJ....132.2520J. doi:10.1086/508812. 
  5. ^ Iess, L.; Stevenson, D. J.; Parisi, M.; Hemingway, D.; Jacobson, R. A.; Lunine, J. I.; Nimmo, F.; Armstrong, J. W.; Asmar, S. W.; Ducci, M.; Tortora, P. (2014). „The Gravity Field and Interior Structure of Enceladus”. Science. 344 (6179): 78—80. Bibcode:2014Sci...344...78I. PMID 24700854. doi:10.1126/science.1250551. 
  6. ^ Observatorio ARVAL (15. 4. 2007). „Classic Satellites of the Solar System”. Observatorio ARVAL. Arhivirano iz originala 25. 8. 2011. g. Pristupljeno 17. 12. 2011. 
  7. ^ Verbiscer, A.; French, R.; Showalter, M.; Helfenstein, P. (9. 2. 2007). „Enceladus: Cosmic Graffiti Artist Caught in the Act”. Science. 315 (5813): 815. Bibcode:2007Sci...315..815V. PMID 17289992. doi:10.1126/science.1134681.  (supporting online material, table S1)
  8. ^ Howett, C. J. A.; Spencer, J. R.; Pearl, J.; Segura, M. (2010). „Thermal inertia and bolometric Bond albedo values for Mimas, Enceladus, Tethys, Dione, Rhea and Iapetus as derived from Cassini/CIRS measurements”. Icarus. 206 (2): 573—593. Bibcode:2010Icar..206..573H. doi:10.1016/j.icarus.2009.07.016. 
  9. ^ Redd, Nola Taylor (5. 4. 2013). „Enceladus: Saturn's Tiny, Shiny Moon”. Space.com. Pristupljeno 27. 4. 2014. 
  10. ^ "Enceladus" in the American Heritage Dictionary (2018)
  11. ^ "Enceladus" in Merriam–Webster (2018)
  12. ^ „"Enceladus" in Oxford (2018)”. Arhivirano iz originala 30. 05. 2019. g. Pristupljeno 30. 03. 2019. 
  13. ^ „Spray Above Enceladus”. Cassini Imaging. Arhivirano iz originala 25. 02. 2006. g. Pristupljeno 22. 3. 2005. 
  14. ^ „Enceladus rains water onto Saturn”. European Space Agency. 2011. Pristupljeno 14. 1. 2015. 
  15. ^ „Astronomers find hints of water on Saturn moon”. News9.com. The Associated Press. 27. 11. 2008. Pristupljeno 15. 9. 2011. 
  16. ^ Witze, A. (3. 4. 2014). „Icy Enceladus hides a watery ocean”. Nature. doi:10.1038/nature.2014.14985. 
  17. ^ Iess, L.; Stevenson, D.J.; et al. (4. 4. 2014). „The Gravity Field and Interior Structure of Enceladus”. Science. 344 (6179): 78—80. Bibcode:2014Sci...344...78I. doi:10.1126/science.1250551. Pristupljeno 3. 4. 2014. 
  18. ^ Amos, Jonathan (3. 4. 2014). „Saturn's Enceladus moon hides 'great lake' of water”. BBC News. Pristupljeno 7. 4. 2014. 
  19. ^ Platt, Jane; Bell, Brian (3. 4. 2014). „NASA Space Assets Detect Ocean inside Saturn Moon”. NASA. Pristupljeno 3. 4. 2014. 
  20. ^ „Cassini Finds Global Ocean in Saturn's Moon Enceladus”. NASA. Pristupljeno 16. 9. 2015. 
  21. ^ „Cassini finds global ocean in Saturn’s moon Enceladus”. Astronomy. Pristupljeno 15. 9. 2015. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Енкелад_(сателит)&oldid=27548823”