Lankaster (Lankašir)

Koordinate: 54° 02′ 49″ S; 2° 48′ 04″ Z / 54.047° S; 2.801° Z / 54.047; -2.801
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Lankaster
engl. Lancaster
Pogled na Lankaster sa Lankasterske katedrale
Administrativni podaci
Država Ujedinjeno Kraljevstvo
Konstitutivna zemlja Engleska
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 2001.45.952
Geografske karakteristike
Koordinate54° 02′ 49″ S; 2° 48′ 04″ Z / 54.047° S; 2.801° Z / 54.047; -2.801
Lankaster na karti Ujedinjenog Kraljevstva
Lankaster
Lankaster
Lankaster na karti Ujedinjenog Kraljevstva
Poštanski brojLA1
Pozivni broj01524
Veb-sajt
http://www.lancaster.gov.uk/

Lankaster (engl. Lancaster) grad je u Lankaširu, Engleska, Ujedinjeno Kraljevstvo. Smešten je na reci Lun i ima populaciju od oko 45.952 stanovnika. Ovaj grad dugo postoji kao centar marketinga, kulture i edukacije. Lankašir ima nekoliko jedinstvenih veza sa Britanskom monarhijom; dinastija Lankastera je bila nosilac grane engleske kraljevske porodice, dok vojvodstvo Lankastera nosi velika imanja na ime Elizabete II, koja je i sama vojvotkinja Lankastera. Lankaster je dobio status grada 1937. za njegovu dugu saradnju sa kraljevskom porodicom.

Sa istorijom koja se odvijala na luci i kanalu, Lankaster je drevno mesto na kojem dominira Lankasterski zamak. Takođe je i grad čije ime nosi univerzitet (Lankaster) i grad u kojem se nalazi kampus univerziteta Kumbrija.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Ime grada se prvi put spominje u Knjizi strašnog suda 1086. kao Loncastre, gde Lon ukazuje na reku Lun, i castre, što je staroengleski, odnosno latinski naziv za utvrđenje, i odnosi se na rimsko utvrđenje koje je bilo na mestu današnjeg grada.[1]

Rimljani i Saksonci[uredi | uredi izvor]

Poznato je da je postojalo privremeno rimsko utvrđenje na brdu gde je sad Lankasterski zamak. Po istraživanjima rađenim na novčićima[2] naučnici tvrde da su ovde ljudi bili nastanjeni početkom nove ere, a da je celo utvrđenje bilo renovirano oko 102. godine nove ere. Još nekoliko puta su vršene prepravke na zamku, pa je njegova najveća površina 9-10 ara. Smatra se da je poslednji put ovo mesto bilo nastanjeno u 5. veku kada je bio kraj rimskoj okupaciji Engleske.[3]

Što se tiče vremena između Rimljana i normanskog osvajanja ove teritorije, o Lankasteru se vrlo malo zna. U nedostatku dokaza, može se samo nagađati da je Lankaster i tada bio naseljen engleskom populacijom. Ovaj grad bio je na dvomeđi dva kraljevstva - Merše i Nortambrije, i tokom vremena pripadao je i jednom i drugom kraljevstvu.[4] Arheološki dokazi ukazuju na to da je postojao manastir na mestu gde je danas Lankasterski zamak u periodu oko 700-800. godine.

Srednjovekovno i moderno doba[uredi | uredi izvor]

Nakon normanskog osvajanja Engleske 1066. godine, Lankaster je pao pod kontrolu Vilijama I, kako je zapisano u Knjizi strašnog suda 1086, što je najraniji dokument o Lankasteru.[5] U ovom periodu grad je pripadao Rodžeru Pojtevinu.[5]

Lankaster je postao varošica 1193. pod vladavinom kralja Ričarda I, a njegova prva povelja datira iz 1193, i napisana je od strane Jovana, grofa od Motrena, koji je kasnije postao kralj Engleske.[6]

Lankasterski zamak, koji je delom sazidan u 13. veku, a kasnije proširen od strane kraljice Elizabete I, poznat je i po suđenjima vešticama 1612. Postoji priča po kojoj je u sudnici unutar dvorca više ljudi osuđeno na vešanje (smrtnu kaznu) nego bilo gde na teritoriji izvan Londona, čime je Lankaster dobio i svoj nadimak - vešajući grad.[7]

Tradicionalni simbol lankasterske kuće je crvena ruža Lankastera, slično kao kod dinastije Jork, gde je simbol ruža u beloj boji. Pri građanskom ratu, zbog ovih znakova događaj je dobio ime rat ruža.

U skorije vreme ovaj naziv se koristi za rivalstvo sportskih timova iz okruga Jorkšira i Lankašira. Takođe, postoji takmičenje ruža koje se održava svake godine, gde se nadmeću timovi lankasterskih i jorkširskih univerziteta.[8]

Lankaster je prvenstveno ekonomski grad, čija proizvodnja uključuje hranu, tekstil, hemikalije, papir, sintetička vlakna, farmerske mašine, mineralna vlakna,... Rodno je mesto sportske marke Ribok. Skorijih godina sektor za tehnologiju se znatno proširio kao rezultat razvoja informacionih tehnologija i komunikacija.

Saobraćaj[uredi | uredi izvor]

Železnička stanica u Lankasteru

Autoput M6 pronazi kroz istočni deo Lankastera, sa čvorovima 33 i 34 koji vode za jug i sever. Put A6 prolazi kroz grad vodeći južno za Preston, Šorli i Mančester, a severno za Karnfort, Kendal, Penrit i Karlajl.

A6 je glavni istorijski put u Engleskoj koji vodi od severa ka jugu. Trenutno spaja Luton u Bedfordširu i Karlajl u Kambriji.

U Lankasteru postoji železnička stanica, glavna linija za zapadnu obalu. Gradski autobuski prevoz - Stejdžkouč ima preko 30 redovnih gradskih linija i isto toliko redovnih linija koje razvoze do drugih gradova u okrugu i cele severozapadne Engleske. Najbliži aerodrom je Blekpul, udaljen od grada 34 kilometra.

Godine 2005. Lankaster je izabran kao reprezentativan grad za demonstraciju transporta biciklima.[9] Uvedeno je mnogo poboljšanja za bicikliste, dok nije ponestalo novca za taj projekat 2010. godine.

Obrazovanje[uredi | uredi izvor]

Lankasterski univerzitet

U delu grada pod nazivom Bajlrig, na jugu Lankastera nalazi se univerzitet za istraživanja sa godišnjim prihodima od oko 184 miliona funti.[10] Na univerzitetu je zaposleno 2.250 osoba i prijavljeno 17.415 redovnih studenata. Ovaj univerzitet je jedan od samo dve marketinške škole u zemlji koji je osvojio ocenu od 6 zvezdica za svoju katedru za Fiziku,[11] koja je skoro imenovana za najbolju u Engleskoj.[12] InfoLab21 je centar u okviru univerziteta koji je specijalizovan za informacione i komunikacione tehnologije.[13] To je ujedno i univerzitet sa najvišim ocenama u severozapadnoj Engleskoj. Godine 2010. našao se na desetom mestu najboljih univerziteta po magazinu Tajms.

Lancakter je mesto kampusa univerziteta Kumbrije, gde postoje postdiplomske studije za umetnost, socijalne nauke, biznis, filološke studije, kao i studije koje se tiču medicinske nege.

Kultura[uredi | uredi izvor]

Lankasterska katedrala

Lankaster, kao istorijski grad nudi posetiocima uvid u kulturu staru vekovima. U gradu se mogu naći ostaci džordžijanske arhitekture, Lankasterskog zamka, Crkve Svete Meri i ostalih istorijski značajnih spomenika.

U gradu postoje objekti koja se koriste za razne performanse: Lankastersko Grand pozorište, Vojvodsko pozorište i Jorkširska kuća. Lankaster je takođe grad u kome se održava ‘Igra u parku’- serija performansa na otvorenom. Prostori univerziteta se koriste za potrebe pozorišta, bioskopa, izložba, raznih vrsta igara... Ovi univerzitetski prostori uključuju: Nufild pozorište - jedno od najvećih profesionalnih studio-pozorišta u Evropi, Piter Skot galeriju, Stori galeriju, kao i mnoge muzeje.[14]

U gradu se tokom godine oržava džez festival, Meritajm festival i proslava povodom kineske nove godine. Svakog novembra, u Lankasteru se može videti i najveća predstava sa vatrometima na celom severozapadu Engleske.[15][16]

Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Ekwall, Eilert 'The Concise Oxford Dictionary of English Placenames' (1960), 4th edition, p285
  2. ^ Shotter 2001, str. 5.
  3. ^ Shotter 2001, str. 27.
  4. ^ White 2001, str. 33.
  5. ^ a b White 2001, str. 57
  6. ^ White 2001, str. 35.
  7. ^ Lancaster Castle
  8. ^ „STUDENTS CELEBRATE AS LANCASTER TRIUMPHS IN WAR OF THE ROSES”. Arhivirano iz originala 10. 08. 2010. g. Pristupljeno 25. 10. 2015. 
  9. ^ „Celebrating Cycling in City, Coast and Countryside”. Arhivirano iz originala 28. 10. 2007. g. Pristupljeno 30. 08. 2018. 
  10. ^ Anon. „University of Lancaster Annual Report” (PDF). University of Lancaster. Arhivirano iz originala (PDF) 13. 12. 2013. g. Pristupljeno 13. 12. 2013. 
  11. ^ „RAE 2008: Business & Management Studies”. Arhivirano iz originala 30. 04. 2009. g. Pristupljeno 25. 10. 2015. 
  12. ^ RAE 2008: physics results
  13. ^ Info Lab
  14. ^ Lancaster Guardian
  15. ^ „Virtual Lancaster's "What's on"”. Arhivirano iz originala 11. 08. 2015. g. Pristupljeno 25. 10. 2015. 
  16. ^ Studio Arts Events and Exhibitions
  17. ^ „British towns twinned with French towns”. Archant Community Media Ltd. Arhivirano iz originala 05. 7. 2013. g. Pristupljeno 11. 07. 2013. 
  18. ^ „Miasta Partnerskie Lublina” [Lublin – Partnership Cities]. www.lublin.eu (na jeziku: poljski). Urząd Miasta Lublin (City of Lublin). Arhivirano iz originala 16. 01. 2013. g. Pristupljeno 07. 08. 2013. 
  19. ^ „Aalborg Twin Towns”. Europeprize.net. Arhivirano iz originala 07. 9. 2013. g. Pristupljeno 19. 08. 2013. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Shotter, David (2001). „Roman Lancaster: Site and Settlement”. A History of Lancaster. Edinburgh: Edinburgh University Press. str. 3—31. ISBN 978-0-7486-1466-0. 
  • White, Andrew (2001). „Continuity, Charter, Castle and County Town, 400–1500”. A History of Lancaster. Edinburgh: Edinburgh University Press. str. 33—72. ISBN 978-0-7486-1466-0. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Lankaster na Vikimedijinoj ostavi.
Lancaster, Lancashire na Vikiputovanju.
Lancaster Media
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ланкастер_(Ланкашир)&oldid=27672928”