Rio de Žaneiro (država)

Rio de Žaneiro port. Rio de Janeiro
Zastava Grb
Država	Brazil
Admin. centar	Rio de Žaneiro
Najveći grad	Rio de Žaneiro
Površina	43.696,1 km2
Stanovništvo	2012.
— broj st.	16.231.365
— gustina st.	371,46 st./km2
— ISO 3166-2	BR-RJ
Zvanični veb-sajt

Rio de Žaneiro (port. Rio de Janeiro - Januarska reka) je ime države u jugoistočnom Brazilu. U državi se nalazi i istoimeni grad, jedan od najvećih u Brazilu. Država na istoku izlazi na Atlantski okean, na sjeveru se graniči sa državama Espiritu Santu i Minas Žerais, a na jugu sa državom Sao Paulo. Ljude koji dolaze iz ove države zovu fluminenze, a jedan od najpoznatijih je bio fudbaler Garinča.

Geografija

Rio pripada oblasti Mata Atlantika, sa reljefom niskih planina smještenih između gorja Serra da Mantiqueira i Atlantskog okeana, različite topologije, prepune zaliva, laguna i tropskih šuma. Iako je Rio de Žaneiro jedna od manjih država u jugoistočnom regionu Brazila, sa 635 kilometara obale, treća je po dužini obale, odmah iza Baije i Maranjaoa.

Geologija

Generalno zemlja u državi je prilično jalova. Oblasti u kojima je ipak moguća poljoprivreda su Kampos dos Gojtakazes, Kantagalo, Cordeiro i neki gradovi u dolini rijeke Paraiba du Sul.

Reljef

Država se po reljefu dijeli na dva dijela:

• Baišada Fluminenze (Baixada Fluminense - niski Rio de Žaneiro), što predstavlja dijelove države ispod 200 metara nadmorske visine i
• Sera Fluminenze (Serra Fluminense - planinski Rio de Žaneiro), koji predstavlja dijelove države na preko 200 metara nadmorske visine.

Baišada Fluminenze pokriva obalu, što predstavlja polovinu površine države. Oblast ima različitu širinu idući od zaliva Ilja Grandi (Ilha Grande) i Sepetiba (Sepetiba), šireći se prema istoku do rijeke Makaku. Oblast, zatim prolazi kroz grad Rio de Žaneiro iza kojeg se dižu planine Tižuka i Pedra Branka. Od zaliva Guanabara do grada Kabu Friu, oblast se sužavajući i završava.

Sera Fluminenze pokriva unutrašnjost države, od rijeke Paraiba du Sul, koja je granica sa Minas Žerais, do Baišade. Ovaj planinski dio prekrivaju veoma oštre planine serra dos Órgãos, sa vrhom Pico Maior de Friburgo (2 316 metara), zatim planine Araras (vrhovi Pedra do Sino (2 263 metara) i Pedra-Açu (2 232 metara) ), serra da Estrela i serra do Rio Preto. Sjeverozapad države pokriva planina Mantiqueira, koji se nastavlja masivom Itatiaia, sa najvišim vrhom u državi, Agulhas Negras na 2 787 metara. Na sjeveroistoku se nalaze mnogo niže planine i mnogo blaži reljef.

Klima

Temperature na godišnjem nivou, variraju sa veoma toplim ljetima. U oblasi Baišade dominira tropska klima sa prosječnom godišnjom temperaturom od 24 °C i 1 250 milimetara padavina godišnje. U planinskim predjelima klima je tropska, ali sa hladnijim i kišnijim ljetima i zimama. Prosječna temperatura u planinskom dijelu države je 16 °C sa 2 000 milimetara padavine, godišnje.

Vegetacija

Originalna vegetacija ovih prostora je promijenjena zbog poljoprivrede i sječe šume. Trenutno, šuma pokriva samo jednu desetinu države i to uglavnom u planinskoj oblasti. U Baišadi, jedina drvena vegetacija su močvarne šume mangrove po zalivima.

Hidropotencijal

Najveća rijeka u državi je Paraiba du Sul, koja izvire u Sao Paoulu, i ulijeva se u atlantski okean, kod mjesta São João da Barra. Njene glavne pritoke su Pomba, Muriaé, Piabinha, Piraí i Paraibuna. Ostale veće rijeke u ovoj državi su:

• Itabapoana (koja čin granicu sa državom Espiritu Santu),
• Macabu koja se ulijeva u lagunu Feia,
• Macaé,
• São João,
• Magé i
• Guandu

Obalni dio države je praktično istačkan brojnim lagunama. Najpoznatije lagune su:

• Feia,
• Araruama, najveća u državi,
• Saquarema,
• Maricá,
• Marapendi,
• Jacarepaguá,
• Rodrigu di Frejtas, zadnja tri su u gradu Rio de Žaneiro.

Obala

Obala države, a naročito njen južni dio, je praktično ispresijecan zalivima. Najpoznatiji zalivi su:

• Ilja Grandi,
• Sepetiba,
• Marambaia i
• Guanabara.

Istorija

Nasljedne kapetanije

Rio de Žaneiro je nastao od dijelova kapetanija Tome i Sao Visente. Između 1555. i 1567. teritorija je praktično vrvjela od Francuza, koji su namjeravali napraviti koloniju Francuski Antarktik (France Antarctique). Kako bi spriječio okupaciju Francuza, u martu, 1565. godine, Estasio de Sa je podigao grad Rio de Žaneiro.

U 17. vijeku, stočarstvo i plantaže šećerne trske su bile nosioci progresa, a sa otkrićem zlata u 18. vijeku i dragog kamenja u Minas Žeraisu, Rio de Žaneiro je postao glavna luka za izvoz rude. Naslijedivši Salvador, 1763. godine, Rio de Žaneiro je postao prijestonica kolonijalnog Brazila.

Promjenom dinastija u Portugalu, 1808. godine, bivša portugalska aristokratija je došla u Brazil, tačnije u region oko grada Rio de Žaneiro. Dolaskom aristokratije, Rio de Žaneiro i okolina je doživjela urbanističke reforme, počele su se stvarati agencije za administraciju, sudstvo, građene su nove crkve i bolnice, a osnovana je i prva banka u Brazilu Banku du Brazil, kao i regionalne novine Gazette do Rio of Janeiro. U godinama koje slijede nastali su botanički vrt, vojna akademija i mnoge obrazovne insitucije.

Neutralni grad

1834. godine grad je izuzet iz provincije, i dalje figurišući kao prijestonica, a ostatak teritorije je postao posebna provincija sa novom prijestonicom Niteroj. Po proglašenju republike Brazil, provincije su postale države, a neutralni grad, savezni distrikt. Prebacivanjem prijestonice u Braziliju, 1960. godine, grad Rio de Žaneiro je postao država Guanabara.

Nova država Rio de Žaneiro

1975, države Guanabara i Rio de Žaneiro su spojene u jednu pod nazivom Rio de Žaneiro, sa gradom Rio de Žaneiro, kao glavnim gradom. Dotadašnji simboli države Rio de Žaneiro su zadržani, sa dodavanjem simbola države Guanabara.

Grb

Orao na zastavi je simbol Brazilske kraljevske porodice, a u pozadini stijena pod nazivom Božiji Prst (port. Dedo de Deus), koja se za vedrih dana vidi i iz grada Rio de Žaneiro. Grb obrubljuje poljoprivredno bogatstvo države šećerna trska lijevo, i kafa desno

Stanovništvo

• bijelci - 54,7% (portugalskog, italijanskog, holandskog i njemačkog porijekla)
• mulati - 33,5%
• crnci - 10,6% (Bantu i Joruba porijekla)
• domoroci indijanci - 0.3%
• azijati - 0.2%

Ekonomija

Rio de Žaneiro, kao država ima drugu po veličini industriju u federaciji, poslije Sao Paula. Većina industrije je vezana za naftu i rafinerije, hemijsku industriju, kao i brodogradnju. Neke od najpoznatijih brazilskih kompanija imaju sjedište u Rio de Žaneiru, kao što su Petrobras (Petrobrás), najveća naftna kompanija, i Banku du Brazil (Banco do Brasil) najveća banka. Dohodak države je iznad državnog prosjeka i može se porediti sa dohodcima država kao što su Čile, Irska, Portugal i Danska (prilično iste veličine kao i ova država).

Spoljašnje veze

• Zvanični veb-sajt
• Državno sudstvo
• Skupština Države
• Univerzitet
• Državni tužilac
• Policija Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. februar 2015)