Sofronije Vrački
Sofronije Vrački | |
|---|---|
 Sofronije Vrački | |
| Datum rođenja | 11. mart 1739. |
| Mesto rođenja | Kotel, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 23. septembar 1813. (74 god.) |
| Mesto smrti | Bukurešt, Vlaška |
| Roditelji | Vladislav Maria |
Sofronije Vrački (bug. Софроний Врачански; Kotel, 11. mart 1739 — 1813), rođen kao Stojko Vladislavov (bug. Стойко Владиславов), bio je bugarski sveštenik i jedna od vodećih ličnosti ranog bugarskog nacionalnog preporoda.[1]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođen je 1739. u Kotelu, u porodici trgovca stokom.[2] Njegov otac Vladislav umro je 1750. godine u Istanbulu od kuge. Kada je imao tri godine, njegova majka Marija umrla je, a otac se ponovo oženio.[3] Pohađao je manastirsku školu u svom rodnom gradu i proučavao slovenske i grčke knjige. Radio je kao friz, ali ga je zanimala religija i postao je sveštenik 1762. godine. Dok je radio kao učitelj i pisac, upoznao je Pajsija Hilendarca u Kotelu 1765. godine.[4] Pajsije mu je pokazao istoriju slovenobugarske, primarni rad bugarskog preporoda, od kojeg je Vladislavov napravio prvi primerak, poznat kao Sofroniev prepis. Vladislavov je putovao na Svetu Goru između 1770. i 1775. i napustio Kotel 1795. godine.[2] Služio je u karnobatskoj parohiji i otišao u manastir u Arbanasi 1794. godine, postao episkop na Vraci pod imenom Sofronije 17. septembra. Tamo se bavio društvenom aktivnošću i inicirao slanje političke delegacije stanovnika Vraca u Moskvu. Sofronije je imao bliske veze sa fanariotskim krugovima.[2]
Posle dislokacije izazvanih Osmanom Pazvantogluom, biskupove dužnosti su postajale sve teže Vladislavovu i on je 1797. napustio Vracu kako bi putovao severozapadnom Bugarskom. Tri godine je proveo u Vidinu u periodu koji mu je pomogao da odredi ciljeve pisca. Otišao je u Bukurešt 1803. godine kako bi služio narodu kao visoki duhovnik.
Između 1806. i 1812. godine Sofronije Vrački bio je jedan od najeminentnijih predstavnika bugarskog naroda u komunikaciji sa ruskim zapovedništvom rusko-turskog rata.[2] Poslednje godine proveo je u manastiru u Bukureštu. Njegov datum smrti nije poznat, poslednji potpisani dokument je od 2. avgusta 1813.
Napisao je svoja najbolja i najpopularnija dela u svom periodu u Bukureštu. Tu spadaju Nedelnik, njegovo jedino štampano delo, zbirka zapovesti i beseda za svaki praznik u godini zasnovana na grčkim i slovenskim izvorima. Zbirka je imala istorijski značaj u pokretanju štampe knjiga na savremenom bugarskom jeziku i uspostavljanju bugarskog narodnog jezika kao jezika književnosti. Ova velika knjiga uključuje i nekoliko duboreza i ukrasa što je čini impresivnim predmetom. Takođe je napisao još jednu zbirku, Sunday Evangelic Interpretation 1805, kao i veoma popularnu autobiografiju, Life and Sufferings of Sinful Sophronius i apel bugarskom narodu, čineći ga najzapaženijim predstavnikom bugarske književnosti početkom 19. veka.
Bugarska pravoslavna crkva je Sofronija Vračkog kanonizovala za sveca 31. decembra 1964. godine.[4]
Sveti Sofronije Knol na Južnim Šetlandskim ostrvima, Antarktik, nazvan je po Vračkom.
Potomci[uredi | uredi izvor]
Sofronije Vrački bio je oženjen Gankom, sa kojom je imao četvoro dece. Bio je predak:
- Stefana Bogoridija (1775 — avgust 1859), visoki osmanski državnik.[5]
- Aleksandra Bogoridija (1822 — 17. jul 1910), osmanski državnik i generalni guverner Istočne Rumelije.[6]
- Nikolaja Vogoridija (1820 — 12. april 1863), guverner (kajmakam) nominovan od Osmana u Moldaviji.[7]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ J. D. B. (1910). „Bulgaria”. The Encyclopaedia Britannica; A Dictionary of Arts, Sciences, Literature and General Information. IV (BISHARIN to CALGARY) (11th izd.). Cambridge, England: At the University Press. str. 781, 786. Pristupljeno 2. 9. 2018 — preko Internet Archive.
- ^ a b v g „Sophronius of Vratsa, a prominent Bulgarian Revival figure”. bnr.bg (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-04-13.
- ^ Mutafchieva, Vera (1983) page 7 'Book about Sophronius' Publisher "Georgi Bakalov" Varna
- ^ a b „Bulgarian Orthodox Church pays homage to Saint Sophronius of Vratsa”. bnr.bg (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-04-13.
- ^ Ghika
- ^ „Plovdiv, Bulgaria Alexander Bogoridi, Knjaz (1822 - 1910)”. plovdivguide.com. Pristupljeno 2021-04-12.
- ^ „Mormantul printului Vogoride descoperit in cimitirul Sf. Constantin - Presa regionala 2007 - HotNews.ro”. www.hotnews.ro (na jeziku: rumunski). 2006-04-04. Pristupljeno 2021-04-12.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Mediji vezani za članak Sofronije Vrački na Vikimedijinoj ostavi
- Život i patnje grešnog Sofronija
- Prezentacija Svetske digitalne biblioteke Kyrīakōdromion ili Sunday Book. Kongresna biblioteka
- Ranobugarska zbirka u Kongresnoj biblioteci, sadrži dela Sofronije Vračkog.
