Stoun Taun
| Stoun Taun Камени Град Ми Монгве | |
|---|---|
 Sultanova palata u Stoun Taunu | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Tanzanija |
| Regija |  Zanzibar |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — —1988. —2002 —2011 —2017 |  16.003 15.691 16.153 17.107 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 6° 09′ 57″ J; 39° 11′ 57″ I / 6.1658° J; 39.1992° I |
| Vremenska zona | UTC+3 |
  Stoun Taun Stoun Taun na karti Tanzanije | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Darn es Bataol |
| Pozivni broj | +255 |
Stoun Taun (prevedeno Kameni Grad, poznatiji kao Mi Mongve) deo je grada Zanzibara u današnjoj Tanzaniji. Stoun Taun se nalazi na zapadnoj obali Ungudže, glavnog ostrva arhipelaga Zanzibar. Bivši je glavni grad Zanzibarskog sultanata i procvetajući centar trgovine začina, kao i robovske trgovine u 19. veku. Zadržao je svoj značaj kao glavni grad Zanzibara tokom perioda britanskog protektorata.[1] Kada su se Tanganjika i Zanzibar pridružili da bi formirali Ujedinjenu Republiku Tanzaniju, Zanzibar je zadržao poluautonomni status, a Stoun Taun kmesto lokalne samouprave. Stoun Taun je grad istaknute istorijske i umetničke važnosti u istočnoj Africi. Njegova arhitektura, koja se uglavnom datira iz 19. veka, odražava raznovrsne uticaje u osnovi svahilske kulture, dajući jedinstvenu mešavinu arapskih, persijskih, indijskih i evropskih elemenata.[2]
Pregled[uredi | uredi izvor]
„Srce” Stoun Tauna uglavnom se sastoji od lavirinta uskih ulica obloženih kućama, prodavnicama, bazarima i džamijama. Pošto je većina ulica suviše uska za automobile, grad je prepolovljen biciklovima i motociklima. Na primorju se nalaze šire ulice i veće, redno postavljene zgrade. Arhitektura Stoun Taun ima brojne karakteristične osobine, kao rezultat arapskih, persijskih, indijskih, evropskih i afričkih tradicija koje se mešaju zajedno. Naziv Kameni grad dolazi od sveprisutne upotrebe koralnog kamena kao glavnog građevinskog materijala; ovaj kamen daje gradu karakterističnoj, crvenkastoj toploj boji. Tradicionalne zgrade imaju barazu, dugu kamenu klupu duž spoljašnjih zidova; ovo se koristi kao povišeni trotoar ako kiša čini ulice neupotrebljivim ili na drugi način kao klupe za sedenje, odmor, druženje. Još jedna ključna karakteristika većine zgrada je velika veranda zaštićena rezbarenim drvenim balustradama. Najpoznatija karakteristika kuća Zanzibara su fino ukrašena drvena vrata, sa bogatim rezbarijama i bas-reljefima, ponekad sa velikim lancima od indijske tradicije. Mogu se razlikovati dve vrste vrata: indijski stil, koji ima zaobljene vrhove, dok su oni u arapskom stilu Omani pravougaoni.[3] Rezbarije su često islamske po sadržaju (na primer, mnogi se sastoje od stihova iz Kurana), ali se povremeno koristi druga simbolika. Osim što ima zanimljive arhitektonske karakteristike u većini svojih kuća, Stoun Taun je obeležen velikim istorijskim zgradama, od kojih se nekoliko nalazi na samoj obali mora; ovo uključuje bivše palate sultana, utvrđenja, crkve, džamije i druge institucionalne zgrade.[4][5]
Istorija[uredi | uredi izvor]
[[]] Kilvanski Sultanat 1503
od Portugalije carstvo 1503–1698
Omanski sultanat 1698–1856
Zanzibarski sultanat 1856–1890
Britansko carstvo 1890–1963
Republika Zanzibar 1964-1964
Tanzanija 1964–danas
Srednji vek[uredi | uredi izvor]
Grčko-rimski tekst između 1. i 3. veka, Periplus Eritrena, spominje ostrvo Menutijas (starogrčki: Μενουθιας), što je verovatno Ungudža. Zanzibar, kao obližnja obala, naseljavali su Bantu-govornici početkom prvog milenijuma. Arheološka nalazišta na Fukuchaniju, na severozapadnoj obali Zanzibara, ukazuju na nastanjenu poljoprivrednu i ribolovnu zajednicu najkasnije do 6. veka. Na znatnoj količini otkrivenog duba ukazano je da su na licu mesta pronađene drvene zgrade, kao i školjke, brušene brušenje i gvožđa. Postoje dokazi o ograničenom angažmanu u trgovini na daljinu: otkrivena je mala količina uvozne keramike, manje od 1% ukupnih potraživanja keramike, uglavnom iz Zaliva i od 5. do 8. veka. Sličnost sa savremenim lokacijama kao što su Mkokotoni i Dar es Salaam ukazuju na jedinstvenu grupu zajednica koja se razvila u prvi centar priobalne pomorske kulture. Prirodni gradovi, uključujući i one na Zanzibaru, izgleda da su se bavili trgovinom u Indijskom okeanu u ovom ranom periodu. Trgovina je ubrzano porasla u značaju i količini koja je počela sredinom 8. veka, a do kraja 10. veka Zanzibar je bio jedan od centralnih svahilskih trgovačkih gradova.
Omanski Sultanat[uredi | uredi izvor]
Stoun Taun se nalazi duž prirodne luke i prvi Evropljani koji su stali na ostrvo Zanzibar bili su portugalci. Portugalci su vladali ostrvom više od 2 veka i počeo je sagraditi prvu kamenu strukturu Stoun Taun, Stari grad. Međutim, krajem 17. veka sultanat Oman preuzeo je ostrvo i završio fort u cilju sprečavanja budućih napada. Prve kamene kuće u Stoun Taunu najverovatnije su počele da se grade tridesetih godina prošlog veka, postepeno zamenjujući ranije ribarsko selo oko Starog grada. U vreme kada je Sultanat Omana kontrolisao Zanzibarski arhipelag, Mombasa i obalu Svahilija. Godine 1840.[6] Sultan Said bin Sultan preselio je svoje sedište iz Muskata, Omana u Stoun Taun, koji je time stupio u doba brzog razvoja kao nova prestonica Sultanata Omana i Zanzibara. Sa Britancima koji su zabranili trgovinu robljem u Indijskom okeanu, sudbina sultanata se srušila. Ekonomija Muskata bila je u velikoj meri, a mnogi Omani su se preselili u Zanzibar. Povećanje arapskog stanovništva na ostrvu olakšalo je dalji rast, a više zgrada počelo je da se razvija u gradu. Osim toga, izgrađene su i velike kraljevske strukture poput kuće čuda i sultanske palate. 1861. godine, kao posledica sukcesivnog sukoba u kraljevskoj porodici Omani, Zanzibar i Oman su odvojeni, 4 sa Zanzibarom postajući nezavisni sultanat pod Sultanom Majid bin Saidom. Sultan iz Zanzibara podstakao je imigraciju stranih trgovaca koji su postali vrlo bogati i nastanjeni u gradu koji su doneli različitost arhitekturi gradova.
Kolonijalna kontrola[uredi | uredi izvor]
Poslednjih decenija veka, sultanci iz Zanzibara postepeno su izgubili imovinu u celoj istočnoj Africi od Nemačkog carstva i Ujedinjenog Kraljevstva. Godine 1890, sa ugovorom Helgoland-Zanzibar, Zanzibar je postao britanski protektorat. Godine 1896. iznenadna pobuna Zanzibarijevog Omanisa protiv britanske vladavine dovela je do Anglo-Zanzibarskog rata, koji se pamti kao najkraći rat u istoriji: Sultan se predao nakon 45 minuta pomorskog bombardovanja Stoun Taun kraljevskoj mornarici. Tokom perioda britanske zaštite, Sultan je i dalje zadržao neku moć, a Stoun Taun je ostao relativno važan trgovački centar za neformalnu trgovinu. Iako je grad ranije imao malu železnicu, Britanci su izgradili železnicu od grada do Bububu sela. Britanci nisu finansirali značajne razvoje u gradu i dozvolili su sultanu da upravlja poslovima ostrva iz kamenog grada. Britanci su dali privilegije Mombasi i Dar es Salaam kao svoje trgovačke stanice u Istočnoj Africi.[7]
Revolucija Zanzibara[uredi | uredi izvor]
.svg)
Godine 1964, Stoun Taun je bio pozorište Zanzibarske revolucije koja je prouzrokovala uklanjanje sultana i rođenje socijalističke vlade koju vodi Afro-Sirazi stranka (ASP). Preko 20.000 ljudi je poginulo, a izbeglice, posebno Arapi i Indijanci, pobegle su na ostrvu kao posledica revolucije. Arapi i Indijanci su ostavili iza sebe sve što su imali i ASP je brzo okupirao stare domove i pretvorio ih u javne zgrade. Godine 1964. kada su Tanganjika i Zanzibar zajedno činili Tanzaniju, Stoun Taun je zadržao svoju ulogu glavnog i vladinog sedišta za Zanzibar, koji je proglašen za poluautonomni deo nove nacije.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Stoun Taun se nalazi grubo usred zapadne obale Unguje, na malom prosperitetu koji prolazi kroz kanal Zanzibar. Najbliže naselje na tanzanijskoj obali, nasuprot Stoun Taunu, je Bagamoio (na jugozapadu). Stoun Taun je deo grada Zanzibara, koji takođe obuhvata „Novi grad” Ng'amboa („druga strana”), koji se uglavnom proteže u unutrašnjosti Unguje na jugoistoku.[7] Idealna linija razdvajanja između Stoun Taun i Nig'ambo je Krik Roud.
Demografija[uredi | uredi izvor]
| Godina | Populacija |
|---|---|
| 1870 | |
| 1948 | 16.698 |
| 1958 | 18.179 |
| 1978 | 17.143 |
| 1988 | 16.003 |
| 2002 | 15.691 |
| 2008 | 15.991 |
| 2011 | 16.153 |
| 2017 | 17.107 |
Transport[uredi | uredi izvor]
Ulice u Stoun Taunu su veoma uske i gotovo da se stiču bilo gde u gradu, moraju se obaviti peške. Uske ulice obezbeđuju senku i gotovo sve je dostupno iz grada. Međutim, na blago širim putevima istorijski bicikli i sada nedavno motorni ciklusi se koriste za prevoz ljudi i robe. Grad je dostupan iz Zanzibara i ostatka regiona kroz tri moguća pristaništa.[8] Glavni oblik javnog prevoza u Zanzibaru su daladala - minibus taksi; a glavna stanica se nalazi na pijaci Darajani. Daladalas povezuje Stoun Taun sa nekoliko ostrvskih lokacija kao što je Bububu (selo severno od Stoun Taun), aerodrom, stadion Aman, Jangombe i Magomeni. Za duže izlete dostupni su „mabasi” (svahili za „autobus”, pojedinačni „basi”), koji su kamioni prilagođeni za prevoz putnika. Glavna stanica mabasija je takođe blizu pijace i mabasi mreža se proteže na celom ostrvu i najjeftiniji je oblik prevoza na daljinu.
Klima[uredi | uredi izvor]
Stoun Taun zajedno sa čitavim arhipelagom Zanzibar poseduje sličnu klimu tokom cele godine. Ostrvo ima toplo tropsko vreme tokom cele godine, a najtopliji meseci su u februaru i martu, a najhladniji meseci su juli i avgust. Tokom većeg dela godine dolazi do značajnih padavina sa dugom sezonom kiše od marta do maja i kraće sezone kiše od novembra do decembra. Manje suve sezone se dešavaju u periodu od decembra do februara i maja-avgusta i posledično je vrhunac turističke sezone zbog plažnog turizma na ostrvu.[9][10]
| Klima Stoun Taun (Kameni Grad) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 35 (95) |
38 (100) |
38 (100) |
34 (93) |
33 (91) |
32 (90) |
31 (88) |
31 (88) |
32 (90) |
32 (90) |
36 (97) |
34 (93) |
38 (100) |
| Maksimum, °C (°F) | 32 (90) |
32 (90) |
32 (90) |
31 (88) |
30 (86) |
29 (84) |
29 (84) |
29 (84) |
30 (86) |
31 (88) |
31 (88) |
32 (90) |
30,7 (87,3) |
| Minimum, °C (°F) | 24 (75) |
24 (75) |
25 (77) |
25 (77) |
23 (73) |
23 (73) |
22 (72) |
22 (72) |
22 (72) |
22 (72) |
23 (73) |
24 (75) |
23,3 (73,8) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | 18 (64) |
22 (72) |
16 (61) |
19 (66) |
18 (64) |
19 (66) |
18 (64) |
18 (64) |
14 (57) |
14 (57) |
15 (59) |
16 (61) |
14 (57) |
| Količina padavina, cm (in) | 5,37 (2,114) |
5,39 (2,122) |
11,6 (4,57) |
17,86 (7,031) |
13,18 (5,189) |
3,53 (1,39) |
2,95 (1,161) |
2,39 (0,941) |
1,48 (0,583) |
5,2 (2,05) |
7,59 (2,988) |
8,09 (3,185) |
84,63 (33,324) |
| Dani sa padavinama | 5 | 5 | 8 | 11 | 10 | 4 | 2 | 2 | 3 | 4 | 9 | 8 | 71 |
| Izvor: MSN Weather[11][12] | |||||||||||||
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Rodna Kuća Fredija Merkjurija -
Ulica -
Ulica -
Sant Džosefova Katedrala, Zanzibar -
Tradicionalna Vrata
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Smith, David; correspondent, Africa. „Zanzibar's slave market is a site made sacred by history”. the Guardian. Pristupljeno 03. 01. 2016.
- ^ „Stone Town of Zanzibar - UNESCO World Heritage Centre”. whc.unesco.org. Pristupljeno 03. 01. 2016.
- ^ „Zanzibar says we must not rely on tourism - BBC News”. BBC News (na jeziku: engleski). Pristupljeno 03. 01. 2016.
- ^ „History & Heritage”. Anglican Diocese of Zanzibar (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 04. 03. 2016. g. Pristupljeno 04. 01. 2016.
- ^ „Friends Of Zanzibar”. Friends Of Zanzibar (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 09. 02. 2016. g. Pristupljeno 04. 01. 2016.
- ^ „Zanzibar Pizza”. AFAR Media. Arhivirano iz originala 17. 12. 2015. g. Pristupljeno 04. 01. 2016.
- ^ a b „Zanzibar Island Transportation”. VirtualTourist.com. Arhivirano iz originala 17. 04. 2008. g. Pristupljeno 04. 01. 2016.
- ^ „Aga Khan Trust for Culture Starts US$2.2 million Revitalisation of Forodhani Park in Zanzibar’s Historic Stone Town”. www.akdn.org. Arhivirano iz originala 04. 03. 2016. g. Pristupljeno 04. 01. 2016.
- ^ „Climate: Stone Town - Climate graph, Temperature graph, Climate table - Climate-Data.org”. en.climate-data.org. Pristupljeno 04. 01. 2016.
- ^ „Ferry between Dar es Salaam & Zanzibar - Zanzibar Quest”. www.zanzibarquest.com. Pristupljeno 04. 01. 2016.
- ^ „MSN Weather”. Pristupljeno 11. 12. 2017.
- ^ „Zanzibar Weather”. Arhivirano iz originala 29. 12. 2015. g. Pristupljeno 03. 01. 2016.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
