Đaume II od Aragona

Đaume II od Aragona
Đaume II od Aragona
Lični podaci
Puno ime	Đaume II Pravedni od Majorke i Krune Aragona
Datum rođenja	(1267-08-10)10. avgust 1267.
Mesto rođenja	Valensija, Kraljevina Aragon
Datum smrti	2. novembar 1327.(1327-11-02) (60 god.)
Mesto smrti	Barselona, Kruna Aragona
Porodica
Supružnik	Izabela od Kastilje, kraljica Aragona, Blanš Anžujska, Marija Lizinjan, kraljica Aragona, Elisenda of Montcada
Potomstvo	Alfonso IV od Aragona, Maria of Aragon, Lady of Cameros, Izabela Aragonska, Peter IV of Ribagorza, Violante d'Aragona, James of Aragon, Juan de Aragón y Anjou, Konstanca od Aragona, Raimondo Berengario d'Aragona, Blanca d'Aragó
Roditelji	Pere III od Aragona Konstanca od Sicilije, kraljica Aragona
Dinastija	Barselone
Kralj Majorke
Period	(1291-1295)
Prethodnik	Alfonso III od Aragona
Naslednik	Đaume II od Majorke
Kralj Sicilije
Period	(1285-1311)
Prethodnik	Pere III od Aragona
Naslednik	Federiko III od Sicilije
Kralj Aragona, Katalonije i Valensije
Period	(1291-1327)
Prethodnik	Alfonso III od Aragona
Naslednik	Alfonso IV od Aragona

Đaume II od Aragona (kat. Jaume II d'Aragó, šp. Jaime II de Aragón, arag. Chaime II d'Aragón; Valensija, 10. avgust 1267 — Barselona, 2. novembar 1327) je bio kralj Aragona, Valensije, grof Barselone, (1291—1327) kralj Majorke, (1291—1295) kralj Sicilije (pod imenom Đaume I od Sicilije) (1285—1311). Đaume je bio poznat i pod imenom Đaume Pravedni. Bio je drugi sin Perea III od Aragona i Konstance od Sicilije. Na vlasti je nasledio prata Alfonsa i tako ujedinio Aragon i Siciliju.

Rat Sicilijanske večernje

Federiko III od Sicilije

Povod za rat

Godine 1295. Ugovorom u Ananjiju ostavio je Kraljevinu Siciliju papi Bonifaciju VIII (1294—1303), a papa se odrekao Sicilije u korist, Karla II Napuljskog. 1396. nezadovoljni Sicilijanci su za kralja postavili Đaumeovovg brata Federika. Federiko je izvršio invaziju Kalabrije i osvojio je nekoliko gradova. Izazvao je i pobunu u Napulju. Paomagao je gibeline iz Toskene i Lombardije da se bune protiv pape.

Tok rata

Đaume, koji je u to vreme osvijio Mursiju, koja je bila pod vlašću Kastilje, ozbiljno shvatao taj dogovor pa je 1295. godine nagovorio i Ruđera de Ljurija da napadne Siciliju. Đaume je u savezu sa Ruđerom 4. jula odneo pobedu u bici kod rta Orlando. U isto vreme Karlo se iskrcao na Siciliju i osvojio Kataniju, koja su ubrzo Sicilijanci povratili. 14. juna 1300. godine Ruđer je u bici zarobio Federika.

Mir u Kaltabeljoti

Godine 1302. po zahtevu pape Francuzi su došli da pomognu Đaumeu, ali kuga je odnela živote mnogim aragonskim i francuskim vojnicima pa je Đaume bio primoran da moli za mir, koji je sklopljen 19. avgusta 1302. godine u Kaltabeljoti. Surovi i genijalni taktičar Ruđer de Ljurija u to vreme je umro u Valensiji. Federiko je priznat za kralja Sicilije, a Karlo za kralja Napulja. Đaume je 1311. godine izgubio i poslednji posed na Siciliji.

Pobuna Barona

Pobuna pod vođstvom sina Đumea

Đaume je da bi ostao na vlasti morao da dobije podršku plemića, pa im je priznao mnoge privilegije. Pošto je tada Đaume prekršio zakone Aragona baroni su u aprilu 1301. godine u Saragosi digli ustanak. Đaume Mlađi, Đaumeov najstariji sin im se pridružio postao vođa pobune. Razlog tog pridruživanja je bila odluka Đaumea Starijeg da za svog naslednika postavi jednog od mlađih sinova, a ne Đaumea Mlađeg. Đaume Stariji je posle nekog vremena odlučio da Đaumea Mlađeg proglasi naslednikom i da uguši pobunu. Đaume Mlađi je krunisan u Saragosi, ali pobuna se nastavila, a sada je vođa pobune bila Đaumeova supruga Marija Lizinjan.

Pobuna pod vođstvom kraljice Marije Lizinjan

Marija je u pomoć pozvala Kastilju, koja joj se odazvala i počela pripreme za napad na Aragon. Pobunjenike je podržavao i sam papa. Đaume Stariji je pobunjenicima nudio celu provinciju Mursiju da bi mu oni predali tvrdi grad Alikante, ali Marija je to odlučno odbila.

Gušenje pobune i rat protiv Saracena

Da bi Kastilju sprečio da izvade invaziju na Aragon, Đaume Stariji se 1305. godine u okolini reke Segure sastao sa kraljem Kastilje i predao mu Mursiju pod uslovom da ne napada Aragon. Kastiljski kralj je obećao da neće da napada Aragon i to obećanje je ispunio, a Đaume Stariji je obećao da će da pomogne kralju Kastilje u ratu sa Saracenima, čak je svog sina Đaumea oženio sa Leonor, kastiljskom princezom, a svoju kćerku Mariju udao za Pedra, brata kralja Kastilje. Papa Kliment V (1305—1314) je blagoslovio Đaumea i kralja Fernanda od Kastilje. Krajem jula Kastiljci su opseli Alhesiras, a Đaume je opseo Seutu i Almriju. Posle saracenske pobede emir Granade došao je u pomoć Almeriji, ali je poražen. Đaume ipak nije uspeo da zauzme grad, jer su ga njegovi stanovnici očajnički branili. U januaru 1310. godine Đaume je sklopio mir sa Saracenima.

Odnosi sa papama

Papa Bonifacije je Đaumea 1303. godine krunisao za kralja Sardinije, koju su pod svojom vlašću od 1050. godine držali Saraceni, a jedan mali deo ostrva Đenova i Piza. Godine 1309. Đaume je sklopio savez sa Firencom, Lukom i ostalim gvelfskom gradovima Toskane protiv Pize. Ti Gvelfski gradovi su sklopili savez sa Đaumeom pod uslovom da im on pomogne u borbi protiv cara Svetog rimskog carstva Hajnriha VII Luksemburškog. Đaume je pomogao papi i francuskom kralju Filipu IV Lepom da uhvate Templare i posle njihovog hapšenja i spaljivanja Đaume je pokušao da osvoji njihove posede u Aragonu. To je izazvalo gnev pape Klimenta V, a kasnije Jovana XXII (1316—1334), koji ga je 1217. godine naterao da bivše posede Templara preda Jovanovcima.

Alfonso, Đaumeov sin

Osvajanje Sardinije i Majorke

U decembru 1319. godine Đaume je Aragonu pripojio i Majorku.

Godine 1321. Đaume je nastavio da napada Siciliju. Sklopio je savez sa Robertom Napuljskim i 1322. godine on je osvojio gibelinsku Đenovu i na vlast doveo gvelfe, a na povratku je opseo Pizu, ali je poražen. Posle povratka u Napulj Robert je napao Federika od Sicilije.

Za to vreme Đaumeov sin Alfonso se u Barseloni spremao da izvrši invaziju na Sardiniju. Alfonso je opseo Iglezijas i Kaljari. Posle osvajanja tih gradova Alfonso je 1324. godine opseo Pizu, ali je doživeo ponižavajući poraz, a onda je slopljen mir, kojim se Piza odrekla Sardinije i predala je Aragonu. Od tada je Aragon jedna od najvećih svetskih sila. U ovom ratu je poginulo samo 1 200 aragonaca.

Smrt

Đaume je umro 2. novembra 1327. godine u 66. godini života. Pošto se njegov prvi sin Đaume zamonašio presto je nasledio Alfonso.

Porodično stablo

16. Alfonso II od Aragona

8. Petar II Aragonski

17. Sanća od Kastilje

4. Đaume I od Aragona

18. William VIII, Marquess of Montpellier

9. Marija od Monpeljea

19. Evdokija Komnin

2. Pere III od Aragona

20. Bela III

10. Andrija II Arpadović

21. Agnesa od Antiohije

5. Jolanda od Ugarske

22. Petar II Kurtene

11. Jolanda od Kurtenea

23. Jolanda Flandrijska

1. Đaume II od Aragona

24. Henrik VI, car Svetog rimskog carstva

12. Fridrih II, car Svetog rimskog carstva

25. Konstanca od Sicilije

6. Manfred Sicilijanski

13. Bjanka Lancio

3. Konstanca od Sicilije, kraljica Aragona

28. Toma I od Savoje

14. Amedeo IV od Savoje

29. Margareta od Ženeve

7. Beatriče Savojska

30. Igo III od Burgundije

15. Margarita od Burgundije, grofica Savoje

31. Beatris od Albona

Literatura

• Chaytor, H. J. A History of Aragon and Catalonia. London: Methuen, 1933.