Jovanka Bončić
Jovanka Bončić | |
|---|---|
| Datum rođenja | 5. jul 1887. |
| Mesto rođenja | Niš |
| Datum smrti | 27. decembar 1966. (79 god.) |
| Mesto smrti | Beograd |
Jovanka Bončić-Katerinić (Niš, 1887—Beograd, 1966) prva je žena arhitekta u istoriji Nemačke koja je stekla diplomu inženjera.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Jovanka Bončić rođena je 5. jula 1887. godine u Nišu, od oca Mihaila, advokata, kasnije kasacionog sudije i majke Katarine, rođene Petrović, iz Beograda. Prva tri razreda osnovne škole završila je u Požarevcu, gde joj je otac bio advokat, a četvrti i šest razreda gimnazije u Vranju, gde joj je otac bio predsednik Okružnog suda, a zatim i okružni načelnik. Pohađala je Treću mušku gimnaziju u Beogradu gde je maturirala 1905. godine i upisala se na Arhitektonski fakultet Velike škole koja je te godine proglašena Univerzitetom.[1] Nakon završenog sedmog semestra i prakse stečene u Državnim železnicama Jovanka Bončić se uputila u Nemačku na dalje školovanje. Studije arhitekture je nastavila na Visokoj tehničkoj školi u gradu Darmštatu. Tokom studija u Nemačkoj, upoznala je Ukrajinca Andreja Katerinića, takođe inženjera, za koga se kasnije i udala. U analima ovog prestižnog evropskog univerziteta, zabeleženo je da je Jovanka Bončić akademsko zvanje arhitekte i diplomu inženjera stekla 18. jula 1913. godine čime je postala prva žena u istoriji Nemačke koja je stekla diplomu inženjera. O neobičnosti tog događaja svedočio je pre jednog veka berlinski list “Ilustrovane novine”, koji je na celoj naslovnoj strani objavio fotografiju diplomaca, gde je jedina devojka među mladićima bila i mlada Jovanka Bončić.[2] Koliko je Jovanka Bončić značajna u nemačkom “gradu nauke” potvrđuje i činjenica da jedna nagrada koju dodeljuje Univerzitet u Darmštatu, kao i jedna ulica u studentskom kampusu nose njeno ime. Od pre dve godine nagrada “Jovanka Bončić” dodeljuje se ženama za posebna naučna dostignuća u oblasti materijala i geonauke.[3]
Lični život Jovanke Bončić obeležio je brak sa inženjerom Andrejom Katerinićem ali i česta putovanja i promene mesta boravka. Početkom 1914. godine otac je odvodi u Beč, odakle ona zajedno sa Andrejom odlazi u Rusiju gde su se njih dvoje venčali 5. februara 1914. godine. Katerinići su potom živeli Petrogradu, Rigi, Moskvi, Kozeljevu, Kijevu, Padolskom i u Birzuli kod Odese, a u Jugoslaviju su se vratili bežeći od revolucionarnih previranja, Jovanka 1922. godine sa sinovima Petrom i Vitalijem, a Andreja 1923. godine, sa najstarijim sinom Mihailom.[4] Jovanki Bončić Katerinić je u radu dosta pomagao i suprug Andrej. Po povratku u Jugoslaviju 1924. godine, Andrej Katerinić se zaposlio u Tehničkoj direkciji Opštine grada Beograda u kojoj je radio do penzionisanja 1950. Projektovao je zgradu Osnovne škole „Kralj Aleksandar I“ u Dečanskoj ulici u Beogradu (1930, danas zgrada Muzičke škole „Stanković“) i zgradu Srednje tehničke škole u ulici Vojislava Ilića.[traži se izvor]
Jovanka Bončić ostala je u srpskoj prestonici sve do svoje smrti.[5] Nastradala je je u svom stanu u Beogradu 27. decembra 1966. u požaru koji je sama izazvala zaspavši sa neugašenom cigaretom. [4]
Delo[uredi | uredi izvor]
Jovanka Bončić je autor nekoliko arhitektonskih dela. Srpskoj prestonici je ostavila zgrade Učiteljskog (zgradu Ženske učiteljske škole kraljice Marije) i Veterinarskog fakulteta. Njena dela su i čuveni Banski dvor u Banjaluci, kao i deo banjskog kupatila u Banji Koviljači.[6] Radila je i na rekonstrukciji dela doma „Ankera“ u Balkanskoj ulici u Beogradu, učestvovala je u izvođenju zgrade Pravnog fakulteta arh. Petra Bajalovića, projektovala bolnicu u Despotovcu i gimnaziju u Smederevu, kao i nekoliko zgrada osnovnih škola u Srbiji. Tokom 1941. godine nije radila, da bi joj 1942. godine bili dodeljeni manje značajni zadaci u Ministarstvu građevina. U proleće 1944. godine otišla je na dužnost u Petrovac na Mlavi, gde je izvodila manje radove i dočekala kraj drugog svetskog rata, posle koga se vratila u Ministarstvo građevina gde je 1945. godine penzionisana.
Priznanja[uredi | uredi izvor]
U svojoj domovini Jovanka Bončić je odlikovana ordenom Sv. Save Petog reda 1928. godine, a deset godina kasnije ordenom Jugoslovenske krune Petog reda. Možda i veća priznanja stekla je u Nemačkoj. Koliko je Jovanka Bončić značajna u nemačkom “gradu nauke” potvrđuje i činjenica da jedna nagrada koju dodeljuje Univerzitet u Darmštatu, kao i jedna ulica u studentskom kampusu nose njeno ime. Od pre dve godine nagrada “Jovanka Bončić” dodeljuje se ženama za posebna naučna dostignuća u oblasti materijala i geonauke. Nažalost, u Nišu još nema nijedno obeležje.[6]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Maskareli, Draginja (2003). „O DELATNOSTI ARHITEKTE JOVANKE BONČIĆ - KATERINIĆ”. Leskovački zbornik. XLIII (2003): 217—222. Pristupljeno 28. 11. 2016.
- ^ „Srpkinja, prva inženjerka u Nemačkoj”. SRBIN. INFO. Pristupljeno 28. 11. 2016.
- ^ Bajić, Sanja. „Prva žena arhitekta u Nemačkoj je bila Srpkinja iz Niša”. Rasen. Arhivirano iz originala 22. 09. 2016. g. Pristupljeno 28. 11. 2016.
- ^ a b Maskareli, Draginja (2003). „O DELATNOSTI ARHITEKTE JOVANKE BONČIĆ - KATERINIĆ”. Leskovački zbornik. XLIII: 217—222. Pristupljeno 28. 11. 2016.
- ^ Rakočević, P. (24. 8. 2013). „Srpkinja prvi inženjer u Nemačkoj”. Večernje novosti. Pristupljeno 28. 11. 2016.
- ^ a b „Prva žena arhitekta u Nemačkoj”. http://www.srpskaistorija.com/. 10. 6. 2016. Pristupljeno 28. 11. 2016. Spoljašnja veza u
|work=(pomoć)
