Ljubomir Radivojević
Ljubomir Radivojević | |
|---|---|
 | |
| Puno ime | Jovan Petrović |
| Datum rođenja | 1818. |
| Mesto rođenja | Sremska Kamenica, Austrijsko carstvo |
| Datum smrti | 1895. |
| Mesto smrti | Sremska Kamenica, Austrougarska |
| Zanimanje | Lekar i dobrotvor |
Ljubomir Radivojević (Sremska Kamenica, 1818 — 1895) bio je srpski lekar i prosvetni dobrotvor.
Biografija
[uredi | uredi izvor]Ljubomir Radivojević se rodio 1818. godine u Sremskoj Kamenici, od oca Ilije i majke Dafine.[1] Njegov otac Ilija Radivojević bio je nadzornik (rentmajster) jednog tamošnjeg spahiluka.[2] Brat Livije Radivojević bio je poznati pravnik i srpski patriota u Hrvatskoj.
Školovao se u Kamenici i Segedinu, gde je završio gimnaziju. Bio je pitomac Tekelijine zadužbine u Pešti tokom studija, od 1841. godine.[3] Završio je i karlovačku Bogosloviju. Na studijama prvo je slušao pravo, pa se prebacio na medicinu; doktorirao je celokupno lekarstvo. Nakon završetka Medicinskog fakulteta u Pešti 1845. godine, preselio se u Srbiju.[1] Kao lekar radio je u Kneževini Srbiji narednih 20 godina.[4] Sedamdesetih godina 19. veka bio je srpski dobrovoljac u Bosansko-hercegovačkom ustanku, a 1867. godine jedan od Srba učesnika na Sveslovenskom kongresu.
Objavio je par stručnih knjiga, te više stručnih radova i popularnih napisa. Bio je član "Društva Ruskih vračeva" (lekara) u Moskvi (1867). Napisao je sledeće knjige higijenskih i lekarskih pouka:
- "Poučenje kako se čuva i neguje zdravlje ženskinja i male dece", Beograd 1867.
- "Poučenje o vidanju rana i drugih povreda", Beograd 1867.[1]
Radio je kao lekar - gradski fizikus u Novom Sadu. Godine 1868. prestao je da radi kao lekar i vratio se u svoje rodno mesto. Starost provodi u radnoj Kamenici, gde ima kuću i dobar vinograd.[1][5] Čest gost mu je u vinogradu književnik Jovan Grčić Milenko. Uplativši punu članarinu od 10 dukata postao je član Matice srpske. Bio je od 1885. godine do smrti član Književnog odeljenja "Matice srpske" u Novom Sadu. Svake godine je tradicionalno prilagao po jedan dukat Srpskoj Novosadskoj gimnaziji.[6]
Ljubomir Radivojević je preminuo na Veliki petak 1895. godine u svojoj rodnoj Kamenici. Sahranjen je, po svojoj želji, na prvi dan Uskrsa.[7] U nekrologu se za njega kaže: On je bio veliki Srbin i patriota, i celim svojim životom i radom revnosno i odano služio je srpskoj misli i ideji.[8]
Zadužbina Dr Ljubomira Radivojevića
[uredi | uredi izvor]Radivojević je 1889. godine izrazio svoju želju da pomogne osnivanje što većeg broja humanitarnih i prosvetnih društava i da se ovima dadu materijalna sredstva da ona svoj blagodatni rad mogu što bolje razviti u duhu istinske prosvete i moralnog vaspitanja naroda.[7] Nakon njegove smrti delovao je Odbor Zadužbine dr Ljubomira Radivojevića u Beogradu.[9] Još za života odredio je u testamentu (20. jula i 23. avgusta 1889.[10] i konačno od 2. jula 1892) Ministarstvo Prosvete Kraljevine Srbije, za izvršioca njegovog zaveštanja od preko 100.000 dinara (ili 50.000 dukata). Bio je to veći deo njegovog porodičnog imanja u Sremu. Namenio je novac za širenje prosvete i kulture u srpskom narodu. Potrebni kapital je dostigao željeni iznos 1902. godine i od tada je aktivan Odbor, na čijem je čelu uvek predsednik SKA. Radivojević je odredio da se od prihoda iz njegove zadužbine jedne godine nabavljaju i kao poklon dodeljuju najbolje srpske knjige, a druge godine da SKA pomogne izučavanje slovenske filologije i istorije srpskog naroda. Odbor zadužbine je raspisivao konkurse za najbolje pisane temate iz neke od primenjenih oblasti: agrikulturna hemija, ratarstvo, hrana i stanovanje i ženska ručna radinost.[7][11] Odbor Zadužbine je svake godine poklanjao đacima na stotine popularnih naslova knjiga. Dr Milan Jovanović Batut je napisao knjigu o njemu: "Dr Ljubomir Radivojević prosvetni dobrotvor srpski" Beograd 1912. godine.[12]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v g Gavrilović, Andra, ur. (1903). Znameniti Srbi XIX. veka, godina II. Zagreb: Srpska štamparija. str. 47.
- ^ "Serbeske letopisi za 1829.", Budim 1829.
- ^ "Školski list", Sombor 1900.
- ^ "Delo", Beograd 1. april 1895.
- ^ "Dabro-bosanski istočnik", Sarajevo 1889.
- ^ "Stražilovo", Novi Sad 1887.
- ^ a b v Gavrilović, Andra, ur. (1903). Znameniti Srbi XIX. veka, godina II. Zagreb: Srpska štamparija. str. 48.
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1895.
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1907.
- ^ "Male novine", Beograd 1889.
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1905.
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1913.
