Džamski minaret

Džamski minaret
Džamski minaret
Svetska baština Uneska
Zvanično ime	Džamski minaret
Mesto	Firozkoh, Avganistan
Koordinate	34° 23′ 47″ S; 64° 30′ 57″ I / 34.396386° S; 64.515888° I
Površina	600 ha (65.000.000 sq ft)
Kriterijum	Kulturno dobro: ii, iii, iv
Upis	2002. (22. sednica)
Ugroženost	2002 –
Veb-sajt	http://whc.unesco.org/en/list/211

Džam (pers. ﺟﺎﻡ' Џâм) je mesto u okrugu Šahrak u pokrajini Gor, u zapadnom Avganistanu. Kroz njegovu dolinu protiče rijeka Harirud i u potpunosti je okruženo planinama visine oko 2400 m. Ovaj danas tek arheološki lokalitet, nekada je bio moćni grad Firuzkuh, prestonica iranske dinastije Gurida koja je u 12. i 13. veku vladala područjima od Iranske visoravni do severne Indije, od Kašgara do Persijskog zaliva.

Džamski minaret visok 65 m, u potpunosti izgrađen od opeke slavan je po zidnim dekoracijama koje uključuju kaligrafiju i stihove iz Kurana, i to suru o Mirjam, Isusovoj majci. Veruje se kako su ga izgradili guridski vladari krajem 12. veka (jedan natpis navodi godinu 1194, dok drugi navodi vladara, sultana Gijasa ud-Dina koji je vladao od 1157. do 1202), i da je bio deo džamije izgrađene kako bi se proslavila pobeda u bici kod Delhija 1192. godine (odakle i naziv "Toranj pobede"), a koja je uništena u jednoj od kasnijih poplava. Firuzkuh je nestankom Guridske Monarhije izgubio na važnosti i uništili su ga Mongoli 1222. godine.

Vekovima je bio zaboravljen dok ga 1886. godine nije otkrio Tomas Holdih, britanski geograf koji je učestvovao u određivanju avganistanskih državnih granica. Minaret je 2002. godine upisan na UNESKO-v Spisak mesta Svetske baštine u Aziji i Australaziji, zajedno s drugim arheološkim ostacima u njegovoj blizini, ali je iste godine dospeo i na Spisak ugroženih mesta Svetske baštine zbog opasnosti od pljačkanja^[1]